Masalli folkloru 2

Yatmış qaraçuxa

Bir kişi dolana bilmirdi, acından ölürdü. Dedi:

– Arvad, mənə bir parça çörəy ver. Mən gedim çörəy dalıyca.

Düşür diyarbadiyar gedir. Bi dənə buna balığ rast gəlir. Balığ deyir:

– Hara gedirsən?

Deyir:

– Qardaş, Allah yanına gedirəm.

Deyir:

– Mənim də ərzibəndliyimi elə.

Deyir:

– Baş üstə.

Gedir, gedir, görür bi dənə qaraağac dayanıb.

Deyir:

– Hara gedirsən?

Deyir:

– Mən çörəyimin dalınca gedirəm.

Deyir:

– Mənim də ərzibəndliyimi eliyərsən.

Deyir:

– Baş üstə.

Gedir görür padşahın həyətində toyda qırğın-qiyamətdi. Padşah çağırır:

– Bala, hara gedirsən?

Deyir:

– Çörəyimin dalınca.

Deyir:

– Mənim də ərzibəndliyimi eliyərsən.

Deyir:

– Nöş eləmirəm.

Yenə gedir görür bir sahədir. Xeylax işliyən var. Amma baxır ki, biri yatıb. Deyir, o, nöş yatıb işləmir? Deyir, o, sənin qarçuxandı. Sən ona salavat deməmisən. Sən ona itaət eləmə­misən. Odur ki, o, yatıb. Get ona salavat çevir. Gedir ona sa­la­­vat çevirir. O durur onlardan da yüksək işliyir.

Kişi Allattaladan yolda ona rast gələnlərin ərzbəndliyini də eləyir. Axırda kişi düşüb yola qayıdır gəlir.

Padşah deyir:

– Nə dedi?

Deyir:

– Dedi, sənin bi dənə qızın var. Bi dənə qızını otuz­dur­musan taxtı-tacında. Deyirsən ki, oğlandı. O, qızdı, onu ərə ver. Onu ver, qardaşun oğlu alsun. Ona gətirir, yaxşı yeməy-iç­məy verir gedir.

Gəlir ağacın yanına, ağac deyir:

– Qardaş, mənim ərzibəndliyimi elədin?

Deyir:

– Nöş eləmədim.

Deyir, sənin dibinə o qədər zir-zibil töküblər çörəy-mö­rəy gəlib dayanıb sənin kötüyündə. Heç zad yoxdu. Odu ki, sən yanırsan.

Deyir:

– Bəs neynim?

Deyir:

– Allah tərəfindən sənə nida gələr.

Nida gəlir, ağac olur nə boyda. Ağac kişiyə “sağol” deyir. Gəlir gölə balığ başını qaldırır.

Deyir:

– Mənim ərzibəndliyimi elədin?

Deyir:

– Elədim. Sən bir dənə üzük udmusan. Odu sənin bu beynin ağrıyır. Onun üzüyü düşür. Balığ sakitləşir.

Gedir. Az gedir, çox gedir, gəlib görür ki, heç kəs yox­du. Bunun da bir dənə balaca oğlu var imiş. Naxırçı imiş.

Deyir:

– Bala, mənim evimin yerini deyərsən.

Gəlir görür bunun bir imarəti var, taxtı-tacı var.

Arvada deyir:

– Bu hardandı?

Deyir:

– Bi dənə keçi var idi, o qotur keçiyə heç kəs yiyə dur­madı. Mən onu dərmannadım, təmizlədim. Bu balaladı sat­dım. Vermişəm, satmışam imarət tikmişəm sənin üçün. Qapı­nı açır, salır dəvələri içəri. Olar orda dövlətlənir, biz də burda dövlətlənək.