Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

4.
Ifodalar tuzamiz.
+ 28
37
− 42
75
3.
Shakllarni davom ettiramiz va chizamiz.
5.
Hisoblaymiz.
53 + 8
36 + 27
6 + 87
44 + 38
55 + 35
88 + 12
Bor edi
Olib kelindi
Jami
42 ta tuvakda gul
45 ta
? ta
? ta
45 ta 
87 ta
42 ta
? ta
87 ta 
? ? ? ?
30
Qo‘shishga doir masalalar
17-dars
1.
Jadval yordamida noma’lumlarni topamiz.
2.
Hisoblaymiz va natijalarni taqqoslaymiz.
67 − 40 + 32 52 + 28
69 − 68 (29 + 48) − 76
4.
Ifodalar tuzamiz.
+ 28
37
− 42
75
3.
Shakllarni davom ettiramiz va chizamiz.
5.
Hisoblaymiz.
53 + 8
36 + 27
6 + 87
44 + 38
55 + 35
88 + 12
Bor edi
Olib kelindi
Jami
42 ta tuvakda gul
45 ta
? ta
? ta
45 ta 
87 ta
42 ta
? ta
87 ta 
? ? ? ?
30
Qo‘shishga doir masalalar
17-dars
1.
Jadval yordamida noma’lumlarni topamiz.
2.
Hisoblaymiz va natijalarni taqqoslaymiz.
67 − 40 + 32 52 + 28
69 − 68 (29 + 48) − 76
4.
Ifodalar tuzamiz.
+ 28
37
− 42
75
3.
Shakllarni davom ettiramiz va chizamiz.
5.
Hisoblaymiz.
53 + 8
36 + 27
6 + 87
44 + 38
55 + 35
88 + 12
Bor edi
Olib kelindi
Jami
42 ta tuvakda gul
45 ta
? ta
? ta
45 ta 
87 ta
42 ta
? ta
87 ta 
? ? ? ?
30
Qo‘shishga doir masalalar
17-dars
1.
Jadval yordamida noma’lumlarni topamiz.
2.
Hisoblaymiz va natijalarni taqqoslaymiz.
67 − 40 + 32 52 + 28
69 − 68 (29 + 48) − 76
4.
Ifodalar tuzamiz.
+ 28
37
− 42
75
3.
Shakllarni davom ettiramiz va chizamiz.
5.
Hisoblaymiz.
53 + 8
36 + 27
6 + 87
44 + 38
55 + 35
88 + 12
Bor edi
Olib kelindi
Jami
42 ta tuvakda gul
45 ta
? ta
? ta
45 ta 
87 ta
42 ta
? ta
87 ta 
? ? ? ?
30
Qo‘shishga doir masalalar
17-dars
1.
Jadval yordamida noma’lumlarni topamiz.
2.
Hisoblaymiz va natijalarni taqqoslaymiz.
67 − 40 + 32 52 + 28
69 − 68 (29 + 48) − 76
4.
Ifodalar tuzamiz.
+ 28
37
− 42
75
3.
Shakllarni davom ettiramiz va chizamiz.
5.
Hisoblaymiz.
53 + 8
36 + 27
6 + 87
44 + 38
55 + 35
88 + 12
Bor edi
Olib kelindi
Jami
42 ta tuvakda gul
45 ta
? ta
? ta
45 ta 
87 ta
42 ta
? ta
87 ta 
? ? ? ?
@edurtm_uz

---

A
b
D
31
18-DARS: 
NAZORAT ISHI
Maqsad:
bob yuzasidan bilim, ko‘nikma, malaka va kompetensiyalarni 
o‘zlashtirish darajasini aniqlash. 
1-variant
1. Jadvalni to‘ldiramiz:
+
57
65
13
73
9
27
2. Ifodalarning qaysi biri noto‘g‘ri hisoblangan? Ustidan chizamiz.
2. Ifodalarning qaysi biri noto‘g‘ri hisoblangan? Ustidan chizamiz.
20 + 20 = 40 
 
50 + 50 = 90 
 
25 + 25 = 50
52 + 10 = 62
 
57 + 10 = 47
 
34 + 5 = 39
3. Fermerning 32 bosh sigiri, 24 bosh buzog‘i bor edi. Sigir va buzoqlari 
3. Fermerning 32 bosh sigiri, 24 bosh buzog‘i bor edi. Sigir va buzoqlari 
nechta bo‘lsa, shuncha qo‘ylar olib keldi. Fermerning jami chorvasi nechta 
nechta bo‘lsa, shuncha qo‘ylar olib keldi. Fermerning jami chorvasi nechta 
bo‘ldi?
bo‘ldi?
2-variant
1. Jadvalni to‘ldiramiz:
+
43
71
63
55
9
27
2. Ifodalarning qaysi biri noto‘g‘ri hisoblangan? Ustidan chizamiz.
2. Ifodalarning qaysi biri noto‘g‘ri hisoblangan? Ustidan chizamiz.
40 + 40 = 80 
 
20 + 20 = 30 
 
30 + 30 = 60
52 + 3 = 55
 
51 + 6 = 58
 
23 + 2 = 28
3. Bir egatdan 40 kg, ikkinchisidan esa undan 2 kg ko‘p bodring terildi. 
Ikkala egatdan qancha bodring terilgan?
@edurtm_uz

---

A
b
D
32
1-DARS: 
100 ICHIDA SONLARNI XONADAN
O‘TIB AYIRISH USULLARI
33
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib ayirish usullari
1-dars
1. 
Hisoblashlarni tushuntiramiz.
2.
Hisoblaymiz.
30 − 7
50 − 8
60 − 2
80 − 5
3.
Qaysi geometrik 
shakl ko‘p?
5.
Dars jadvali asosida berilgan fanlarning haftada 
necha marta bo‘lishini topamiz.
Fan
Mate matika
Musiqa
Ingliz tili
Jami
Bir haftada
20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
30 − 8
30 − 8 = 
10 − 8 = 
20 + = 
20
10
6.
Hisoblaymiz.
20 − 4
50 − 3
40 − 8
70 − 1
4.
Bo‘sh kataklarga mos sonlarni yozamiz.
− 
= 
− 
31
45
69
83
1. 
1) Sonlar nurida hisoblashlarni tushuntiramiz. Nurda 30 sonini belgilay
-
miz. Bu sondan 8 sonini ayirish uchun nuqtani 8 birlik chapga suramiz. 30 
bilan 8 sonining ayirmasi 22 ga teng. 
2) Lego donalari yordamida tushuntiramiz. 30 soni (3 ta o‘nlik) bu 20 (2 ta 
o‘nlik) va 10 (1 ta o‘nlik) sonlarining yig‘indisiga teng. 1 ta o‘nlik lego donasi
-
dan 8 ta birlik lego donasini olib tashlasak, 22 ta lego donalari qoladi.
3) Eslaymiz: 30 soni 20 va 10 sonlarining yig‘indisiga teng. 20 soniga 2 so
-
nini (10 va 8 sonlarining ayirmasini) qo‘shamiz: 
20 + 2 = 22.
2. 
Ikki xonali sonlarni o‘nliklarga ajratib hisoblaymiz. 1-topshiriqning 
3-usulidan foydalanib amalga oshirish kerakligini o‘quvchilarga eslatamiz.
3. 
Qaysi geometrik shakl ko‘p? Har bir rasmda nimalar tasvirlangan? 
(qush, sham, mushuk) Har biri nechtadan geometrik shakllardan yasal
-
gan? (7 tadan) Qanday geometrik 
shakllardan yasalgan? (uchburchak, 
to‘g‘ri to‘rtburchak, to‘rtburchak, 
kvadrat) Har bir shakl nechtadan? 
O‘quvchilar shakllarni sanash orqali 
topshiriqni bajarishadi.
4. 
Bo‘sh kataklarga mos son-
larni yozamiz. Natijada ayirmalar 
teng bo‘lsin. O‘qituvchi o‘quvchilar 
topshiriqni bajarayotganda quyida
-
gilarga e’tibor qaratadi: amalning 
tarkibiy qismlari to‘g‘ri aytilishi va 
jadvalga to‘g‘ri yozilishiga.
5. 
Bo‘sh kataklarga mos sonlar-
ni yozamiz. Natijada ayirmalar teng 
bo‘lsin. 1-topshiriqning 3-usulidan 
foydalanib amalga oshirish kerakli
-
gini o‘quvchilarga eslatamiz.