Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

D
46
18-DARS: 
NAZORAT ISHI
Maqsad:
bob yuzasidan bilim, ko‘nikma, malaka va kompetensiyalarni 
o‘zlashtirish darajasini aniqlash. 
1-variant
1. Hisoblaymiz.
1. Hisoblaymiz.
2. Katakchalar o‘rniga mos sonlarni qo‘yamiz.
2. Katakchalar o‘rniga mos sonlarni qo‘yamiz.
45 – 
45 – = 25
44 – 9 = 
= 25
44 – 9 = 
60 – 
60 – = 42
80 – 5 = 
= 42
80 – 5 = 
3. Hisoblaymiz va natijalarni taqqoslaymiz.
3. Hisoblaymiz va natijalarni taqqoslaymiz.
76 – 60 va 76 – 6 
100 – 7 va 95 – 17
76 – 60 va 76 – 6 
100 – 7 va 95 – 17
34 – 20 va 45 – 35 
38 – 6 va 36 – 4 
34 – 20 va 45 – 35 
38 – 6 va 36 – 4 
4. Komilada 75 ta gul bor edi. U 28 tasini o‘rtog‘iga sovg‘a qildi. Komila-
4. Komilada 75 ta gul bor edi. U 28 tasini o‘rtog‘iga sovg‘a qildi. Komila-
da nechta gul qoldi?
da nechta gul qoldi?
2-variant
1. Hisoblaymiz.
2. Katakchalar o‘rniga mos sonlarni qo‘yamiz.
20 – 
= 15
50 – 15 = 
46 – = 30
90 – 20 = 
3. Hisoblaymiz va natijalarni taqqoslaymiz.
80 – 60 va 65 − 35 
70 – 7 va 75 – 5
45 – 20 va 49 – 15
56 – 6 va 60 – 10
4. Bolalar bog‘chasida birinchi kuni 48 litr sut ishlatildi. Ikkinchi kuni 
esa 17 litr kam. Ikkinchi kuni necha litr sut ishlatilgan?
38
−
3
12
38
−
17
48
−
60
26
99
−
3
12
84
−
13
48
−
27
42
@edurtm_uz

---

A
b
D
47
53
Yassi geometrik shakllar
1-dars
1.
Shakllar nomlarini eslaymiz va aytamiz.
STOP STOP
STOPSTOP
STOPSTOP
Bunday shakllar 
yana nimalarga 
o‘xshaydi? Ularni 
yana qayerlarda 
uchratgansiz?
2. 
Namunadagidek bajaramiz.
61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80
+8
+5
+3
65 + 8 = 
86 + 9 = 
72 + 8 = 
68 + 7 = 
3.
Sanash va qirqish orqali shakllarda nechta uch-
burchak va kvadrat borligini topamiz. 
54
4. 
Shakllarni nomlang. 
Ular qanday guruhlarga 
ajratilgan?
5.
Shakllarni chizamiz. Yana qanday simmetriya 
o‘q larini o‘tkazish mumkin?
Yassi geometrik shakllar
2-dars
1.
Qaysi shakllardan foydalanilgan? Nomlarini aytamiz.
2.
Shakllarning uchlari, tomonlari nechtadan? 
3.
Hisoblaymiz.
7
7
10
–
–
=
=
=
=
=
+
+
+
+
=
7
7
10
–
–
=
=
=
=
=
+
+
+
+
= 7
7
10
–
–
=
=
=
=
=
+
+
+
+
=
?
?
3-BOB. GEOMETRIK SHAKLLAR
1-DARS: 
YASSI GEOMETRIK SHAKLLAR
Maqsad:
nuqta, kesma, uchburchak, to‘g‘ri to‘rtburchak, kvadrat, aylana, 
doira, ko‘pburchaklarni biladi, farqlaydi, nomini aytadi.
1. 
O‘quvchilar guruhlarga ajratiladi va har bir guruhga ajratilgan rasm
-
lar tarqatiladi. “Shakllar nomlarini eslaymiz va aytamiz”, deb topshiriq beri
-
ladi. Asosiy maqsad o‘quvchilarda berilgan shakllarga oid hayotiy misollarni 
ko‘proq topish, ularni taqqoslash, farqlash ko‘nikmalarini rivojlantirish. Ma
-
salan: 5-guruh topshirig‘ida bolalar birgalikda uycha rasmidan ko‘pburchak
-
larni ajratib, eshik to‘g‘ri to‘rtburchakdan tashkil topganini aytadilar hamda 
rasmga qo‘shimcha yana boshqa geometrik shakllardan tashkil topgan ele-
mentlarni topadilar (uy mo‘risi, deraza romlari va hokazo). 
2. 
O‘quvchilarga “Modelda nimalarni ko‘ryapsiz? Nima uchun 8 soni tar
-
kibi 5 va 3 sonlariga ajratilgan?” kabi savollar beriladi. Namunada ko‘rsatil
-
ganidek, 65 + 8 yig‘indini 65 + 5 + 3 ko‘rinishida bo‘laklab qo‘shish birgalikda 
bajariladi. 
3. 
1-bosqich. O‘qituvchi tomonidan shakllar katta formatda chiqarilib, o‘qu
-
vchilarga ko‘rsatiladi, unda nechta kvadrat va uchburchak borligi o‘quvchilar 
tomonidan sanash orqali topiladi. 
Uchburchaklar: 12 ta. 
Kvadratlar: 5 ta.
2-bosqich. O‘quvchilarning ko‘z 
o‘ngida shakllar undagi chiziqlar 
orqali qirqilib, bo‘laklarga ajratiladi. 
Uchburchaklar: 5 ta. 
Kvadratlar: 0.
4. 
Shakllarni nomlaymiz. Ular 
qanday guruhlarga ajratilgan? 
O‘quvchilardan dastlab rangiga, 
keyin esa shakliga ko‘ra guruhlarga 
ajratish so‘raladi. 1-guruh: sariq rang
-
li shakllar guruhi. 2-guruh: doiracha
-
lar guruhi. “So‘roq belgisi qo‘yilma
-
gan guruhda nimani ko‘ryapsiz?” 
Bu – ikkala guruh uchun umumiy 
sariq rangli doirachalar guruhi. 
5. 
O‘quvchilarga yo‘nalish berila-
di. Yana qanday simmetriya o‘qlarini 
o‘tkazish mumkinligi bo‘yicha na-
muna ko‘rsatiladi. Unutmang! Bu 
shakldan
boshqa simmetriya o‘qi 
o‘tkazish mumkin emas. 
@edurtm_uz

---

A
b