Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

Kvadrat va to‘g‘ri to‘rtburchak
6-dars
1.
Shakllarning to mon lari uzunliklarini o‘lchaymiz.
3.
Shakllarning tomonlari uzunliklari yig‘indisini topamiz.
? cm
? cm
? cm
? cm
? cm
? cm
? 
cm
? 
cm
? cm
? cm
? cm
? cm
2. 
To‘g‘ri to‘rtbur chak -
ning tomonlari 
uning bo‘yi va eni 
deb nomlanadi.
eni
bo‘yi
5 cm
4 cm
4 cm
4.
Rasm asosida ifoda tuzib, hisoblaymiz.
84
35
56
85 91
46
+30
+
+
+
+
+
84
35
56
85 91
46
+30
+
+
+
+
+
84
35
56
85 91
46
+30
+
+
+
+
+
5.
Shakllarni chizamiz. Nechtadan uch bur chak bor?
Maqsad:
kvadrat va to‘g‘ri to‘rtburchakni taniydi, farqlaydi, uning ele
-
mentlarini biladi.
1. 
Dastlab o‘quvchilardan shakllar nomi so‘raladi. O‘quvchilar 3 ta guruh
-
ga ajratiladi va har bir guruhga “Shakllarning tomonlari uzunliklarini o‘lchay
-
miz” tarzida topshiriq beriladi. Doskaga shakllar chizib, o‘lchab, javoblar yo
-
zish bolalar tomonidan amalga oshiriladi. O‘quvchilar chizg‘ich yordamida 
o‘lchash ishlarini bajaradi. 
2. 
To‘g‘ri to‘rtburchak deb nimaga aytiladi? 
Yodda saqlang! To‘g‘ri to‘rtburchakning tomonlari uning bo‘yi va eni deb 
nomlanadi. 
To‘g‘ri to‘rtburchakning nechta tomoni bor? To‘g‘ri to‘rtburchakning 4 ta 
tomoni bor. 
To‘g‘ri to‘rtburchakdan qayerlarda foydalaniladi? To‘g‘ri to‘rtburchakdan 
hamma joyda (shakllar yasashda, rasm chizishda, narsalar yasashda) foyda
-
laniladi. 
Nima uchun to‘g‘ri to‘rtburchak deb nomlanadi? Chunki to‘rttala burcha
-
gi ham to‘g‘ri burchakdir. 
3. 
Qanday shakllar berilgan? To‘g‘ri to‘rtburchak va kvadrat rasmi berilgan. 
Shakllar oldindan qirqib olinadi va chizg‘ich yordamida o‘lchanadi. Shakllar 
tomonlari uzunliklarini topish uchun 
shakllarning 4 ta tomoni yig‘indisi 
hisoblanadi. 
Demak:
1-shakl to‘g‘ri to‘rtburchak to-
monlarining uzunligi yig‘indisi:
5 cm + 5 cm + 4 cm + 4 cm = 18 cm. 
2-shakl kavadrat tomonlarining 
uzunligi yig‘indisi:
4 cm + 4 cm + 4 cm + 4 cm = 16 cm.