Ko’nikma biror tarzdagi ishni bajarish uchun zarur bo’lgan xarakatlar kompleksini o’z ichiga oladi.
Ko’nikma biror tarzdagi ishni bajarish uchun zarur bo’lgan xarakatlar kompleksini o’z ichiga oladi.
Ko’nikma bu muayyan mehnat usulida muttasil takrorlash jarayonida hosil qilingan ongli harakatning avtomatik tarzda bajarish darajasiga ko’tarilgan komponentdir.
Texnologik jarayonninig navbatdagi elementi o’tishdir (perexod). O’tish texnologik operatsiyaning bir ish o’rnida bir asbob bilan bajariladigan qismidir.
Texnologik jarayon elementlari xarakteristikasidan ko’rinib turibdiki, ularda ishlovchining texnologik jarayonni bajarishga qaratilgan mehnat faoliyati yetarlicha to’la aks ettirilgan.
Yoshlarni mehnatga tayyorlash maqsadida mehnat jarayonini yana ham batafsilroq tahlil qilmoq kerak.
Mehnat jarayoniga maxsus operatsiya, mehnat uslubi (priyomi), mehnat xarakatlari kiradi.
Mehnat operatsiyasi – mehnat jarayonining bir qismi bo’lib, bu ishchining muayyan texnologik operatsiyalarni bajarishga qaratilgan aqliy va jismoniy faoliyati yig’indisidan iborat.
Mehnat uslubiyoti – mehnat operatsiyasi ichida aloxida o’tishlarni (perexod) bajarishga qaratilgan mehnat bo’laklari yig’indisidan iborat.
O’quvchilarni mehnatga tayyorlashda mehnat jarayonlarini mayda bo’laklarga ajratib o’rgatish juda zarurdir.
Mehnat harakatlari – o`quvchining nerv-muskul faoliyatining biror bir ish amaliyotini bajarish uchun sarflanishidir.
Mehnat unumdorligi darajasiga baho berish uchun umumlashtiruvchi, xususiy va yordamchi ko’rsatkichlar tizimi qo’llaniladi. Umumlashtiruvchi ko’rsatkichlarga bitta ishchining ishlab chiqargan o’rtacha yillik, o’rtacha kunlik va o’rtacha soatlik mahsuloti, shuningdek, bitta ishlovchiga to’g’ri keladigan o’rtacha yillik mahsulot ishlab chiqarishning qiymat ifodasi kiradi.
Xususiy ko’rsatkichlar bu muayyan turdagi mahsulot birligining ishlab chiqarish uchun vaqt sarfi (mahsulotning sermehnatliligi) yoki bir kishi kunda yoxud bir kishi soatda muayyan turdagi natural mahsulot ishlab chiqarishga sarflangan vaqt. Yordamchi ko’rsatkichlar muayyan ish turining birligiga yoki vaqt birligi ichida bajarilgan ishlar hajmiga sarflangan vaqtni tavsiflab beradi.
Mehnat unumdorligining ancha umumlashgan ko’rsatkichi – bitta xodimning o’rtacha yillik mahsulot ishlab chikarishidir. Uning hajmi faqat ishchilarning mahsulot ishlab chiqarishigagina emas, balki ularning sanoat ishlab chiqarish personali umumiy sonidagi salmog’iga, shuningdek, ishlagan kunlari va ish kunining qancha davom etishiga ham bog’liq bo’ladi.
