Mavzu: Birinchi tibbiy yordam ko‘rsatishning umumiy tamoyillari. Yuqori nafas yo‘llarini tiklash. Qayta jonlantirish Reja

Bemorlarni turli asboblarda tekshirish 
 
Texnika taraqqiyoti tufayli bemorni asbob-uskunalar yordamida 
tekshirish keng rusum bo‘ldi. Termometr yordamida tana harorati o‘lchansa, me’da 
va o‘n ikki barmoqli ichak suyuqligi maxsus asbob-zond yordamida yig‘ib olinadi. 
YOritgich vazifasini o‘taydigan kichkina lampochka o‘rnatilgan metal naycha 
bilan ichki a’zolar shilliq qavatidagi kasallik belgilarini aniqlash mumkin. Bronx, 
hiqildoq, qizilo‘ngach, oshqozon, to‘g‘ri ichak, qovuq va boshqa organlarning 
shilliq qavati tekshiriladi.
Bemorni rentgenda tekshirish. 
Bemorni rentgenda tekshirish tashxis qo‘yishda ahamiyatga ega. Ichki 
a’zolar, yurakning katta-kichikligi, shakli va chegarasining o‘zgarishi, 
to‘qimalarda bo‘lgan patologik o‘zgarishlar, shuningdek, suyak singanligi 
rentgenda aniqlanadi.
Rentgenodiagnostika ikki xil usulda- rentgenoskopiya va rentgenografiya 
usulida amalga oshiriladi. 
Rentgenoskopiya- 
a’zolarning 
rentgenda 
ko‘rinishini 
tushunamiz. 
Rentgenografiyada esa a’zolar suratini rentgen nuri yordamida fotoplyonkaga 
ko‘chirishdir. Suyakning singan yoki sinmaganligini, buyrakda hosil bo‘lgan 
organik toshlarni faqat rentgenografiya yordamida aniq va ravshan ko‘rish 
mumkin. 
Davolash. Bemor ahvolini yaxshilashga, sog‘lig‘ini tiklashga qaratilgan 
tadbirlar yig‘indisidir. Davolashning asosiy maqsadi faqat bemorni davolashdan 
iborat bo‘lib qolmay, balki uning kuch-quvvati va mehnat qobiliyatini tamomila 
tiklashiga qaratilishi lozim. SHu boisdan kasallikni emas, kasalni davolash kerak. 
Davolashda bemor ichki a’zosida sodir bo‘ladigan turli-tuman o‘zgarishlarni 
ko‘rish muhim ahamiyatga ega. 
Sof havo, utarli miqdordagi yorug‘lik, badanning toza bo‘lishi, ruhiy va 
jismoniy tinchlik, oziq-ovqat, dori-darmon, turli xil muolajalar ( banka qo‘yish, 
klizma qilish, gorchichnik qo‘yish ), fizioterapevtik usullar, jismoniy tarbiya va 
boshqa tadbirlar bemor ahvolini yaxshilashga yordam beradi. 
Kasallikni davolash tadbirlari bir necha xil bo‘lib, etiologik, simptomatik va 
umumiylashgan davolash choralaridan iborat. Kasallikning sababiga qarshi 
qaratilgan davo choralari- etiologik davolash usuli deyiladi. Simptomatik 
davolash- kasallikning bemorni ortiqcha tashvishlantiruvchi ba’zi belgilariga 
qarshi davo choralarini qo‘llashdan iborat. M, yurak parogida- nafas qisilishi, 
kuchli yo‘tal, yurak sohasida og‘riq, badanda shish, uyqusizlik va boshqa belgilar 
paydo bo‘ladi. Bunday yo‘talni vaytarish uchun- kodein beriladi. Uyqusizlikda 
uyqu keltiruvchi dorilar beriladi. Og‘riqni qoldirish uchun og‘riq qoldiruvchi 

---

dorilar buyuriladi. Bu tadbirlar garchi yurak parogini davolashga qaratilmagan 
bo‘lsa ham, bemorni bezovta qiluvchi og‘riq va ba’zi boshqa belgilarini yo‘qotadi. 
Bemorni davolashda bir qancha davo tadbirlari birga qo‘llanilishi- kompleks 
davolash deb yuritiladi. Parhez choralari, kurort sanatoriylar, fizioterapevtik davo 
tadbirlari, dori-darmonlar shular jumlasidandir.