Mavzu: bolalarda fazoviy tasavvurlarni shakllantirish

Talimning vositalari: tayanch matn, markerlar, ekspert topshiriqlar.
Talimning metodlari: KLASTER METODI, aqliy hujum, blits, so`rov.
Kutilayotgan natija: bolalarda fazoviy tasavvurlarni shakllantirish. fazo va fazoda mo‘ljal olish haqida tushuncha o’rganadilar.
Kichiq ma’ro’za:
1.Kichik guruhda bolalarni fazoda mo’ljalga olishga o’rgatish
Tevarak-atrofda mo’ljal olish. O’ng va chap qo’lni farqlay olish va aytishni, predmet (o’yinchoq) larni so’ng qo’l bilan chapdan o’ng ga qo’yishni o’rgatish.
Bolalarni predmetlarning o’ziga nisbatan joylashishini aniqlashga, “yaqin-o’zoq”, “tepada-pastda”, “orqada-oldinda” so’zlarni aytishga va nutqda to’g’ri qo’llashga o’rgatish.
Dasto’rning asosiy vazifasi kichkintoyni “o’ziga” nisbatan mo’ljal olishga o’rgatishdan, iborat, boshqacha aytganda, kichkintoy bunda “o’ziga” nisbatan o’ng, chap, yuqori tomonlarni ajrata oladigan bo’la olishi kerak. O’z tanasiga nisbatan fazoda tomonlar bo’yicha mo’ljal olish bu mo’ljal olishning birinchi umumlashtirilgan usulidir. “o’ziga” va “o’zidan” ga nisbatan mo’ljal olishda “o’ng-chapni”ni farqlash eng ko’p qiyinchilik to’ldiradi. Mana shuning uchun ham bola oldin o’z qo’llarini farqlashga o’rgatiladi. Dasto’rning bu vazifasi ustida ishlash keyingi yosh guruhida ham davom ettiriladi.Bolaning o’ziga nisbatan mo’ljal olishi dasto’rning yangi vazifasiga - boshqa odamga, buyumlarga nisbatan mo’ljal olishga o’rgatish vazifasiga - o’tish uchun zarur asos bo’ladi. Ammo boshqa odamga nisbatan mo’ljal olish faqat o’z gavdasi sxemasiga bilgandagina mumkin bo’ladi. Bola xayolan bu sxemani boshqa ob’ektlarga nisbatan ko’chiradi va o’xshashlik bo’yicha uni boshqa odamdan va buyumlardan ajratadi. Masalan, bolalar o’yinchoqlarni qarashadi, ular bilan faol harakat kilishadi. Suhbatning borishida tarbiyachi bolalar e’tiborini harakterli detallarga qaratadi. Masalan, mashina karalayotgan bulsin; oldinda kabina, orqada ko’zov, pastda oldingi va keyingi gildiraklar. Buyumlar tasvirlangan kirkma rasmlar, kubchalar mustakil ravishda detallardan (qismlardan) butunni tiklash imkonini beradi, ya’ni ob’ektning fazoviy buyumlarini (ustida-ostida, tagida-yuqorisida, oldidan-orqasidan, bir tomoni - yon tomonidan va ikkinchi tomonidan) o’zlashtirish imkonini beradi. Bolalar xali ob’ektning so’ng va chap tomonlarini farqlay olishmaydi; bu murakkab malaka maktabgacha katta yoshda o’zlashtiriladi. Kichik guruhda buyumning fazoviy harakteristikasini tushunish qisman o’zlashtiriladi. U xolda, deb suraladi, bolalarni buyumlarga, boshqa odamga nisbatan mo’ljal olishga urgatish zarurmi? “O’ziga” nisbatan mo’ljal olishning o’zi yetarli bulishi mumkinmi?
Gap shundaki, tevarak-atrofimiz, ya’ni atrofimizdagi fazo, odamlar, har xil buyumlar tuplami tulib-toshib yotibdi. Mana shu fazoda mo’ljal olish ularning har xil parametrlarini, jumladan, “oldidan”, “orqasidan”, “yonidan”,
“ustidan”, “ostidan”, keyinroq buyumning “chap” yoki “so’ng” tomoni kabi parametrlarini xisobga olish majburiyatini yuklaydi. Oldin o’ziga, sso’ngra boshqa odamga, buyumlarga nisbatan karamakarshi tomonlarini ajratish, birinchidan, istikbolda bolaning fakat “o’ziga” nisbatangina emas, balki boshqa ob’sktlarga, boshqa odamga iisbatap mo’ljal olish malakasini egallashnni ta’minlaydi.