Mavzu: Kadrlar siyosatini amalga oshirishda psixologik bilimlar. Ijtimoiy guruhlarni boshqarish reja

ish bulib, bu tadbirga sarflanadigan vakt va harajatlar olinadigan
natija, maksad kanchalik muximligi bilan belgilanadi.
Bunday professiogrammalardan kuyidagi soxalarda foydalanish mumkin:

1. 
   Mavjud ish urinlariga kadrlarni tanlashda
   

1. 
   Mehnat sharoitlarining sanitariya-gigiena jixatlarini mukammallashtirishda xamda mehnat va dam olishni tuFri rejalashtirishda
   

2. 
   Mehnat xavfsizligini yaxshilashda
   
3. 
   Kadrlar turFunligini ta’minlashda
   
4. 
   Jamoadagi ijtimoiy-psixologik muammolarni xal etishda
   
5. 
   Mehnat sifatini oshirishda
   

Umaman olganda, professiogramma - u yoki bu kasbga kuyiladigan talablardan kelib chikuvchi shaxsga xos bilim, malaka va kunikmalarning uYFunlashgan yotindisidir.
Raxbarlarga kuyiluvchi talablar asosida yaratiluvchi professiogrammalar xaqida gapirar ekan M. Kurbonov ta’kidlaydiki - «Muayyan lavozim professiogrammasi - ushbu lavozim egasi kanday bo‘lishi
kerak? degan savolga javoblar yotindisidir».
Odatda kasb professiogrammalari ishlab chikishda turli yondoshuvlar bulib, ular muayyan maksadlardan kelib chikkan xolda tuziladi. Masalan, yoshlar orasida kasbga layokatli nomzodlarni aniklashda asosiy mezon - kasbiy tarbiyaga moyillik bo‘lsa, malakali mutaxassis uchun esa boshka professiogramma, ya’ni uning mustakil ishlay olish layokati aniklanadi.
X,ozirgi paytda amaliy menejment soxasida professiogrammalar yaratishga modulli yondoshuv va kasb xislatlarini ekspertli baxolash yondoshuvlari mavjud.¹ Modulli yondoshuv - biron yunalish yoki soxa kasblariga nisbatan umumiy, universal xislatlar majmuasini ishlab chikish bilan bog‘liq bulib, kishinig bir kasbdan ikkinchi kasbga utishi imkoniyatlariga oid ma’lumotlar berishi mumkin. Aynan bir kasb yoki ish urniga taallukli xislatlar majmuasini aniklashda esa ekspertli baxolash uslubidan foydalaniladi.
Kasb talablari asosida ishlab chikilgan professiogramma nomzodni ishga kabul kilishda asos bulib xizmat kiladi. Odatda nomzodning professiogramma talablariga kanchalik mos kelishini aniklash maksadida turli xil psixologik va kasbiy testlardan foydalaniladi, suxbat utkaziladi va nomzod shaxsi xaqida ma’lumotlar yotiladi. X,ar bir olinayotgan ma’lumot asosida avvalambor professiogramma mezonlari yotadi va ushbu ma’lumotlar shu mezonlarga maksimal darajada mos kelishi nomzodni ishga kabul kilish uchun asos bulib xizmat kiladi. Nomzodni ish joyiga, kasbga mosligini tekshirish uslublaridan yana biri ish joyida tekshirib kurishdir. Bu nisbatan arzon va bevosita axborot beruvchi tadbir bulib, malakali ekspert-mutaxassislar ishtirokida utkazilishi lozim. Umuman olganda, nomzodni o‘rganish jarayoni har tomonlama va ko‘p p0F0nali bulgani ma’kul.
Hozirga kelib tashkilotlarda deyarli hamma mavjud mutaxassiliklar buyicha xizmat talablari, lavozimdan kelib chiquvchi vazifalar majmuasi va yuriknomalar ishlab chikilgan hamda yangi xodim shu talablarga mos kelishi asosida ishga qabul qilinadi.
Yuqorida aytilganidek, bunday professiogrammalar ba’zi bir kasb va ish o’rinlariga allaqachon ishlab chiqilgan va doimiy tarzda takomillashtirib boradi. Hatto Boshqaruv sohalarida xam raxbarlar professiogrammasini yaratish kabi ilFor F0yalar Respublikamiz olimlari tomonidan kutarilib kelyapti va ularning asoslari yaratilayapti.
Raxbar xodimlar professiogrammasini yaratishda mavjud namunalardan foydalanish urinlidir. Mana shu soxadagi izlanishlar katoriga Respublikamiz olimlari tomonidan yaratilgan manbalarga murojaat etish mumkin. Kadrlarni baxolash soxasidagi tadkikotchilar SH.Kurbonov, E.Seytxalilov va I.Majidov muallifligida yaratilgan raxbarlik xislatlarini baxolash surovnomasida keltirilgan mezonlar va kursatkichlar raxbarlik professiogrammasini yaratishda ancha kulaylik tuFdiradi. Malakali raxbarlikni baxolash kursatkichlari sifatida shaxs xislatlarining kuyidagi majmui beriladi:

•