Mavzu: Magnezial bog‘lovchi moddalar. Reja: 1 Magnezial bog‘lovchilar. Eruvchan shisha

Mavzu: Magnezial bog‘lovchi moddalar.
Reja:
1 Magnezial bog‘lovchilar.
2. Eruvchan shisha.
3 Magnezial bog‘lovchi moddalarning xossalari.
4 Magnezial bog‘lovchi moddalarni qotish nazariyasi.
5 Magnezial bog‘lovchi moddalarning qo‘llanilish sohasi.

Magnezial bog‘lovchilar.
CHukindi tog jinslari magnezit (bog‘lovchi modda – kaustik magnezit) va dolomit
(bog‘lovchi modda – kaustik dolomit) ni shaxtali yoki aylanma xumdonlarda
700...900oS haroratda pishirib magnezial bog‘lovchilar olinadi.
Kaustik magnezit MgCO3 ni pishirish jarayonida undan karbonat angidrit gazi (SO2)
ajralib chikadi, qolgan magniy oksidi MgO esa bog‘lovchi xususiyatga ega. Olingan
mahsulot tuyiladi va qurilishga yuboriladi.
Kaustik dolomit xam asosan magniy oksididan iborat bo‘ladi, u olingan modda
bog‘lovchi xususiyatga ega.
Bog‘lovchi moddaning kimyoviy tarkibi, ogirligiga nisbatan % hisobida: SaO = 2,4;
MgO = 86,2; SiO2 = 1,5; Fe2O3 = 1,5.
Fizik-mexaniq xossalari: oʻrtacha tukma zichligi – 0,7 kg/l; qotishini boshlanishi –
40 daqiqadan sung; qotishini tugashi – 8 soatdan sung. Siqilishga bo‘lgan
mustaxkamlik chegarasi 40...60 MPa – kaustik magnezit asosidagi bog‘lovchi uchun
va 10...30 MPa – kaustik dolomit asosidagi bog‘lovchi uchun.
Qotishi: Kaustik magnezit ochik havoda saklansa, u tezda uz aktivligini yoʻqotadi.
Kaustik magnezit oddiy suvda kotmaydi. Uni xlorli magniy MgCl26H2O eritmasi
bilan korishtiriladi. Magnezial bog‘lovchi moddaning qotishi va mustaxkamligini
oshib borishi quyidagi reaksiya koʻrinishida boradi:
5MgO+Mg(OH)2+KH2O MgCl2 5Mg(OH)2 7H2O
Magniy xlor va kalsiy xlor eritmalari magniy oksidini erish xususiyatini oshiradi va
qotish jaryonini keskin tezlashtiradi.
Ishlatilishi. Kaustik magnezit va kaustik dolomit yog‘och kirindisi xamda kipigi
bilan mustaxkam boglanish xususiyatiga ega. SHuning uchun ksilolit va fibrolit kabi
materiallarni tayyorlashda, asosan magnezial bog‘lovchilar ishlatiladi. Bundan
tashkari ular maxsus suvokbop qorishmalar, me’mor kismlari, kupik betonlar

tayyorlashda xam kup ishlatiladi.
Uzbekistonda magnezial bog‘lovchi moddani xom ashyo manbai serob boʻlishiga
karamay, uni ishlab chiqarish yulga kuyilmagan. Lekin, maxsus xossalarini hisobga
olsak, magnezial bog‘lovchi moddalar keng kulamda ishlatilishi mumkin edi.