Мавзу: меҳмонхонада кўрсатиладиган хизматлар сифатини назорат қилиш усуллари

Birinchidan, qabul qilish va joylashtirish xizmati bevosita mehmonxonaga kirish yaqinida joylashgan bo‘lishi lozim. Agar mehmonxona vestibyuli juda katta bo‘lsa, unday holatda u tegishli ko‘rsatkichlar bilan jihozlangan yoki mijozlarni mehmonxona xodimi kutib olishi zarur bo‘ladi. «Resepshn» joyi mijozlar uchun qulay va har xil axborot materiallari va ko‘rsatkichlar bilan ta’minlanishi kerak.
Ikkinchidan, mijozlarni registratsiya qilish joyi toza va begona predmetlardan xoli bo‘lishi lozim. Ushbu joy alohida bo‘lingan bo‘lib, mijozlar uchun ma’lumotlar joyi va mehmonxona xodimlari uchun ma’lumotlar joyi bilan aralashib ketmasligi zarur.
Uchinchidan, qabul qilish va joylashtirish xizmati xodimlari sipo kiyingan bo‘lib, tashqi ko‘rinishi benuqson bo‘lishi lozim. Bu xodimlar xushchaqchoq, xushmuomilali, mijozlarni o‘ziga rom qila oladigan samimiyatli kishilar bo‘lishi zarur. Ular Mehmonlar bilan faqat tik turgan holda gaplashishi lozim.
Odatda mehmonxona xizmatlari taqdim etish qoidalariga muvofiq ijrochilar mehmonxonaga kelayotgan va ketayotgan mehmonlarni butun sutka davomida rasmiylashtirilishini ta’minlashlari zarur. Shuning uchun ham qabul qilish va joylashtirish xizmati (ma’lum ish vaqti) smenali harakterga ega bo‘ladi. Tegishli tanlangan rejimga muofiq mijozlarga xizmat ko‘rsatadigan xodimlar soni ham belgilanadi.
Ishdan oldin shuningdek bo‘sh o‘rinlar haqidagi ma’lumotlar, joriy muddatga talabnomalar ham ko‘zdan kechiriladi. Bir qator hujjatlarga asosan ma’mur nomer fondidan foydalanish hisobini yuritadi.
«Registon Plaza» mehmonxonasida mijozlarni qabul qilishda bajariladigan operatsiyalarga narmativ vaqtlar belgilangan:

• 
  nufo‘zli mehmonlarga xizmat ko‘rsatishda 3 minut;
  
• 
  individual mijozlarga xizmat ko‘rsatishda 8 minut;
  
• 
  30 kishigacha bo‘lgan guruhga xizmat ko‘rsatishda 15 minut;
  
• 
  30 kishidan 100 kishigacha bo‘lgan guruhda xizmat ko‘rsatishda 30 minut.
  

Mehmonxonada mijozlar bilan hisob-kitob qilish. «Registon Plaza» mehmonxonasi hisob kitob shakli ikki xil hisoblanadi yani naqt pul va pul ko‘chirish yo‘li bilan. Bundan tashqari turistlar debet va kredit kartochkalari foydalanishlari ham mumkin. Bunday holda bronlashtirishga talabnomada kredit kartaning amal qilish muddati va raqami, shuningdek to‘lov tizimi nomi ko‘rsatiladi.
Tabiiyki, bunday holda mehmonxona bankomat va elektron terminalga ega bo‘lishi zarur.
Mehmonxona va turistik komplekslarda joy fondidanoydalanish xizmat -
larini tashqil qilish
Mehmonlarga xizmat ko‘rsatish xizmati yo mustaqil bo‘linma, yo Front offike xizmatiga kiradi. Ushbu xizmat xodimlari mijozlar bilan doimiy aloqada ishlaydi va xizmat ko‘rsatish bilan bog‘liq funksiyalarni bajaradi.
Ushbu xizmat ishi qiyin emas, ammo juda muhimdir. Shveysar mehmonlarni kutib oladi, eshikni ochadi, taksi chaqiradi, mashinalarni qo‘yishga rahbarlik qiladi, mehmonlarning yuklarini tushirishga yordam beradi, bagajni qo‘riqlaydi va ularni tashuvchi hammollarga beradi. Ular yuklarni avval mehmonxonaga, keyin esa nomerlarga tashib beradi. Shveysar shuningdek mehmonlarga shaharni aylanishi va asosiy diqqatga sazovor joylarni borib ko‘rish imkoniyatlari bo‘yicha yordam beradi.
Xizmat ko‘rsatish xizmati va nomer fondini ekspluatatsiya qilish xizmati xodimlari vazifasiga quyidagi xizmatlar kiradi:

• 
  bagajni tashish va markalash;
  
• 
  ularga kelayotgan korrespondensiyalarni saralash, olib borib berish;
  
• 
  avia, avtobus yoki temiryo‘l beletlariga buyurtma berish;
  
• 
  bilet olishga yoki shahar chekkasiga, shaharda qatnaydigan transport harakati haqida ma’lumot berish;
  
• 
  ekskursiya, mo‘zey, teatr, klub, restoran va ko‘ngil ochish markazlariga tashrif buyurish haqida buyurtmalar qabul qilish;
  
• 
  dam olish, ko‘ngil yozish sohasida muassasalar, diqqatga sazovor joylar haqida ma’lmotlar berish;
  
• 
  yaqinda joylashgan muassasalar, mehmonxona servis xizmatida
  

qo‘shimcha xizmatlar olish imkoniyati haqida mehmonlarni xabardor qilish;

• 
  avtomobillarni haydovchi yoki haydovchisiz ijaraga berish;
  
• 
  favqulotda hollarda yordam berish;
  
• 
  mijozlarning kichik topshiriqlarini bajarish;
  
• 
  binolar va mehmonxona nomerlarini yig‘ishtirish;
  
• 
  mehmonxona sanitariya-gigiyena talablariga rioya etilishi va h.k.
  

Nomer fondini ekspluatatsiya qilish xizmati har kuni qabul qilish xizmati ma’lumotlarini nomer haqidagi o‘z ma’lumotlari bilan taqqoslab, tekshirib chiqadi.
Qabul qilish xizmatini mehmonni nomerdan chiqarish haqidagi xabari xo‘jalik xizmatining tegishli jurnalida qayd etiladi. Jurnalning boshqa grafasiga nomerni yig‘ishtirish topshirilgan xizmatchilar familiyasi yozib qo‘yiladi. Nomerning tayyorligi haqida qabul qilish xizmatiga xabar beriladi.
Nomerlarni yig‘ishtirishdan tashqari, xo‘jalik xizmatiga xollarni, koridorlarni, restoran binolarini yig‘ishtirish ham yuklatilgan. Ushbu ishlarni maxsus xodim nisbatan «og‘ir» va nomerlarni yig‘ishtirishga mo‘ljallangandan qudratliroq texnikadan foydalanib bajaradi. Mehmonxona binolari uchun tozalikning ikki standarti mavjud: normal (har kungi yig‘ishtirish) va nufo‘zli (chang bir kunda ikki marta artiladi). Mehmonxonalarda bulardan tashqari, binolarda vaqti-vaqti bilan yig‘ishtirish o‘tkaziladi (masalan, bahorgi yig‘ishtirish).
Mehmonxona va turistik komplekslarda muhandislik-texnik va texnologik xizmatlarni tashqil qilish.
Muxandislik-texnik xizmati – mehmonxona korxonalarining ko‘p sonli xizmatlaridan biridir. Uni bosh muxandis yoki mehmonxona binosini ekspluatatsiya qilish bo‘yicha direktor boshqaradi. Mehmonxonalar hajmi va kategoriyasiga qarab, muhandislik-texnik xizmati bir necha bo‘linmalarga ega bo‘lishi mumkin.
Ko‘pincha ma’muriy bo‘lim, muxandislik bo‘limi va turli ta’mirlash ustaxonalarini uchratish mumkin.
Ma’muriy bo‘lim-kotibiyat, kanselyariya, ta’minot, omborxona, profilaktik tekshiruv, rejalashtirish va hisob-kitob va h.k. bo‘limlardan iborat. Ma’muriy bo‘lim xodimlari texnika xavfsizligi va mehnat muhofazasi bo‘yicha muhandis, elektr uskunalar, vodoprovod va kanalizatsiya tarmoqlari bo‘yicha muhandislar sifatida ko‘rsatilgan. Ushbu bo‘limda shuningdek ta’minot, sotish bo‘yicha menejerlar, nazoratchilar va h.k. ham ishlaydi.
Turistga birinchi vaziyatdagi qo‘shimcha turistlik xizmatlarni ko‘rsatish uchun quyidagilarga e’tibor berish kerak:

• 
  turistlar qiziqishlarini inobatga olib iloji boricha turistlarga faqat yaxshi kayfiyat bag‘ishlaydigan qo‘shimcha xizmatlar taqdim etish o‘rinli hisoblanadi. Shu o‘rinda bu xizmatlar turistga ijobiy ta’ssurot qoldira olishi kerak. Masalan: turistni milliy konsert, festivallarga taklif etish. Buning uchun Respublikada turistlarga xizmat qiladigan milliy ansambl guruhlarini tashqil etish maqsadga muvofiq.
  
• 
  turist uchun yangilik bo‘lgan va bunday vaziyatga oldin duch kelmagan qo‘shimcha turistlik xizmatlarni ko‘rsatish. Masalan: Samarqandda bir -biriga masofa jihatidan yaqin joylashgan yodgorliklar (Go‘ri Amir maqbarasi, Registon maydoni, Bibixonim masjidi, Shohizinda ansambli va boshqalar) ga sayohat qilishda turistlarni tuya, ot-aravalarda olib borish chuqur ta’ssurot qoldiruvchi xizmatlardir. Buning uchun shu yodgorliklar joylashgan hududda piyoda turistlik yo‘laklar tashqil etib, turistlik-tomosha hududiga aylantirish kerak. Turistlarni milliy urf - odatlar va an’analar bilan tanishtirish orqali milliy hunarmandchilik va kasanachilik jarayonlarida bevosita qatnashishini tashqil etish. Yoki o‘zbek milliy taomlarining pishirish jarayonini tomosha qilish kabi xizmatlar ko‘rsatish. Buning uchun mamlakatimizda hunarmandchilik, kasanachilik va milliy oshxonalarni turizmga jalb etish va bu sohalarni rivojlantirish.
  

Turistga ikkinchi vaziyatdagi qo‘shimcha turistlik xizmatlarni ko‘rsatish uchun quyidagilarga e’tibor berish kerak: - mehmonxonalardagi qo‘shimcha turistlik xizmatlarni rivojlantirish.
Bu xizmatlarga: nomerga taom yoki mehmon buyurtmalarini yetkazib berish xizmati, kiyim tozalash va dazmollash xizmati, seyf xizmati, telefon, internet, pochta xizmatlari, trenajor zali xizmati, basseyn (ochiq yoki yopiq), massaj, sauna, sartarosh xizmati, texnikani ta’mirlash xizmati, valyuta ayriboshlash xizmati, arenda xizmati va boshqalar.

• 
  ovqatlanish korxonalarida qo‘shimcha turistlik xizmatlar maxsus turist buyurtmasi va tanloviga asosan ko‘rsatiladigan xizmatlardir.
  

Qo‘shimcha turistlik xizmatlardan turist ketma-ket ravishda ham foydalanishi mumkin.

7-rasm. «Registon Plaza» mehmonxonasining trinajor zali

Ya’ni turist bo‘sh vaqtida shahardan tashqariga tog‘li manzaralarni ko‘rish uchun borganda u valyuta almashtirish xizmati, avtomobil arenda xizmati, qo‘shimcha ovqatlanish xizmati (shahardan tashqarida) dan ketma - ket foydalanadi.
Xulosa qilib aytganda, qo‘shimcha turistlik xizmatlar nafaqat tashqil qilinishi, balki sifatli va foydali ravishda ko‘rsatilishi kerak. Mehmonxona va turistik komplekslarda turli xil biletlarni bronlash- tirish xizmatlarini tashqil qilish. Hozirgi vaqtda mehmonxona xizmatlarini realizatsiya qilish sohasida kompyuter texnikasidan faol va keng ko‘lamda foydalanilmoqda. Kompyuterda bronlashtirish tizimisiz mehmonxona va turistik komplekslarda turli turagentlar va kompaniyalarning har xil chegirmalarini hisobga olgan holda nomerlarni bronlashtirish ishlarini tasavvur qilish qiyin. Ushbu tizim jahon amaliyotida keng tarqalgan va yaxshi muvofiqlashtirilgan.
Ushbu tizim orqali asosan aviatsiya va temiryo‘l biletlari realizatsiya qilinadi, shuningdek mehmonxona nomerlari bronlashtiriladi. Klassik KRS
ekspluatatsiyasiga javob beruvchi ko‘pchilik firmalar Internet orqali ushbu tizim bilan ishlash imkonini beruvchi dasturlar ishlab chiqishni olib borishadi. Yosh bronlashtirish tizimi Internet aloqa vositasi sifatida foydalaniladi, terminal sifatida esa – oddiy kompyuter ishlatiladi. Ular orqali ishlash harajatlari yuqori darajada emas. Bu esa hatto uncha katta bo‘lmagan firma uchun ham imkoniyat yaratadi.
Hozirgi zamon mehmonxonalari sharoitida ana shunday tizimlardan biriga ulanish transport vositalari va biletlarni bronlashtirishni ancha osonlashtiradi. Elektron bronlashtirishdan foydalanishning afzalligini tasavvur etish uchun xalqaro turizm bozorida turli xil sub’ektlar o‘rtasidagi asosiy o‘zoro munosabatlar yumushlari ko‘rib chiqiladi.