Mavzu: Milliy dinlar reja: Yahudiylikning vujudga kelishi va uning ta’limoti. Veda va veda dinlari

so’zidan – haqqoniy
rivoyatlar)ni aytib
o’tish mumkin. Тridandinalarning markazi
Varanasi
bo’lib, unda tarkidunyochilikda hayot kechiradilar.
Smartlarning bir qismi rohiblikda, yana bir qismi
– dunyoviylik
holatida yashaydilar. Ushbu oqimlarning har ikkalasi ham faqat
braxmanlarnigina
o’z saflariga qabul qiladilar. Dandilar, ya’ni
zohidlar oriylarga xos
bo’lmagan ba’zi marosimlarni o’tkazadilar.
Jumladan, shu oqimga kirayotgan paytda oyoqlarining pastki
qismidan qon chiqaradilar.
O’lganlarni yerga dafn qiladilar yoki
muqaddas daryolardan biriga topshiradilar. Shivaizmning katta
oqimlaridan yana biri lingachilar b
o’lib, ular bo’yinlariga linga
osib yuradilar. Kimdir uni oltin, kumush qutida olib yuradi. Ibodat
vaqtida uni chap
qo’llarida tutib turadilar. Lingachilar bir necha
urug’larga bo’linib, o’zaro qudachilik qilmaydilar.

---

Konfutsiychilik avvalo 
falsafiy g’oya sifatida 
maydonga kelgan kelganligi
haqida talabalarga batafsil ma’lumot berish darkor. 
Konfutsiychilikning asoschisi
Konfutsiy (Kun Szi) mil. av. 551 yilda tug’ilib, mil. av. 
479 yilda vafot etgan. 
Konfutsiy bir necha yillar davomida turli podshohlar 
qo’l ostida ishlagandan keyin yoshlarga ta’lim 
bergan.

---

Konfutsiyning falsafiy qarashlari. Konfutsiy komil inson (szyun-
szi) haqidagi
g’oyani yaratdi. Szyun-szi, ya’ni yuksak ma’naviyatli inson
ikki asosiy xususiyatga ega
bo’lishi kerak: insoniylik va mas’uliyat
(ajdodlar oldidagi qarz)ni his qilish. Komil inson, eng avvalo, ishonchli
va fidoiy
bo’lishi lozim.
U buning uchun tinimsiz,
o’zini ayamasdan o’z ishonchi, hukmdori,
o’z otasi va o’zidan katta barchaga birday xizmat qilishi va doimo
kamolot sari intilishi zarur. Mamlakatimizda komil inson, barkamol avlod
tarbiyasi
eng
dolzarb
masalalardan
biri
bo’lgan
bir
paytda,
Konfutsiyning
falsafiy,
axloqiy
qarashlarini
o’rganish ham katta
ahamiyatga egadir. Konfutsiychilikning ilk
ko’rinishida axloq masalasi
birinchi
o’ringa qo’yilgan, diniy e’tiqod esa ikkinchi darajali sanalgan.
Diniy
masalalar,
aqidalarga
konfutsiychilik
ancha
sovuqqon
munosabatda
bo’lgan, ba’zi o’rinlarda ularni inkor qilgan. Undan: «O’lim
nima?» – deb so’raganlarida, u: «Biz tiriklik nima ekanligini bilmaymiz-
u,
o’lim nima ekanligini qayerdan bila olar edik», - deb javob bergan.
Biroq, qadimdan davom etib kelayotgan diniy qadriyatlar, urf-odatlarga
Konfutsiy hurmat bilan munosabatda
bo’lgan.

---

Konfutsiyning yana bir ta’limoti – «Syao» bo’lib, u inson o’z ota-
onasiga munosib bo’lishi haqidagi g’oyani o’zida mujassam 
qilgan. Konfutsiy fikricha, inson uchun Syaodan muhimroq narsa 
yo’q. U: «Syao va Di (ukaning akaga, kichiklarning kattalarga 
hurmati) insoniylikning asosidir» degan. Syaoning asosiy ma’nosi 
nima, farzandlik xizmati qanday bo’lishi kerak, degan savolga 
Konfutsiy shunday javob bergan: «Aqlli va ota-onangni boqishga 
yaroqli bo’lishingdir. Chunonchi, odamlar uylarida itlar va otlarini 
ham boqadilar-ku? Agar ota-onalariga ortiq ehtirom 
ko’rsatmasalar, hayvonlarni boqishlaridan nima farqi qoladi?».

---

Konfutsiychilik
ta’limotida o’g’il ota-onasi oldida
quyidagi beshta vazifani bajarishi shart
bo’lgan: