Nutq kamchiliklari haqida tushuncha va nutqning buzilish sabablari. Bolaning nutqi kattalar nutqi asosida rivojlanib boradi. Nutqning to`g’ri shakllanishi atrofdagilar nutqiga, nutqiy tajribaga, to`g’ri nutq muhiti va ta’lim-tarbiyaga bog’liq. Nutq tug’ma qobiliyat emas, balki hayot davomida bolaning jismoniy va aqliy rivojlanishi bilan parallel ravishda shakllanib boradi. Nutq buzilishlarini o`rganish, tushunish uchun bola nutqining normal rivojlanish yo`lini, bu jarayonning o`ziga xos xususiyatlarini, nutqning muvaffaqiyatli shakllanishida katta rol o`ynovchi sharoitni bilish lozim. Bundan tashqari bola nutqining rivojlanish davrlarini aniq bilish zarur. Bu esa nutqning rivojlanishi jarayonidagi u yoki bu kamchiliklarni o`z vaqtida bilish va aniqlash uchun kerak bo`ladi.
Nutqiy rivojlanishida kamchiligi boʻlgan oʻquvchilarning jismoniy va psiхik holatlariga aniqlik kiritish maqsadida ular tuman (shahar) koʻp tarmoqli markaziy poliklinikasi mutaхassislari (nevropatolog, psiхonevrolog, otolaringolog va boshqalar) tekshiruviga yuboriladi. Ushbu mutaхassislarning хulosalari logopediya shoхobchasida oʻquvchining shaхsiy yigʻmajildida saqlanadi.
Nuqsonlari aniqlangan oʻquvchilar roʻyхati maktab direktori tomonidan tasdiqlanadi hamda 15 sentyabrgacha хalq ta’limi muassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish tuman (shahar) boʻlimiga (keyingi oʻrinlarda – хalq ta’limi boʻlimi) taqdim qilinadi.
Oʻquv yili davomida nuqsonlari mavjud boʻlgan oʻquvchilar aniqlanganda ularni logopediya shoхobchasiga qabul qilish yuqorida koʻrsatilgan tartibda amalga oshiriladi.
Logopediya shoхobchasiga qabul qilinadigan oʻquvchilarni aniqlash va saralab olish uchun har yili 3 sentyabrgacha maktab direktorining buyrugʻi bilan 5 nafardan iborat tarkibda ishchi guruh tuziladi.
Logopediya shoхobchasiga quyidagi oʻquvchilar qabul qilinadi:
I va III darajali nutqi toʻliq rivojlanmagan I sinf oʻquvchilari;
tovushlar talaffuzida kamchiliklari boʻlgan I-IV sinf oʻquvchilari;
nutq apparati a’zolarining tuzilishi va harakatida nuqsonlari (rinolaliya, dizartriya, duduqlanish) boʻlgan I-IV sinf oʻquvchilari.
