Mavzu: Oltinni flotatsiya usulida boyitish jarayonlari. Reja: I. Kirish iiasosiy qisim. Qalmoqirda boyitish jarayonlari haqida

Flotatsiya sxemalari
Foydali qazilmalarni flotatsiyalash jarayonida turli - tuman texnologik sxemalar qo‘llaniladi. Flotatsion sxemani tanlash boyitilayotgan mahsulotning flotatsion xossasiga, boyitmaning sifatiga qo‘yilayotgan talabga va bir qator texnik-iqtisodiy omillarga bog‘liq.
.
Asosiy flotatsiya – flotatsion boyitishning birinchi operatsiyasi hisoblanib, qimmatbaho komponentni puch tog‘ jinslaridan ajratish maqsadida o‘tkaziladi. Natijada xomaki boyitma va chiqindi olinadi.
Tozalash flotatsiyasi – o‘zidan oldingi operatsiyalarda olingan xomaki boyitmaning sifatini yaxshilash maqsadida o‘tkaziladigan flotatsiya operatsiyasi.
Nazorat flotatsiyasi – asosiy flotatsiya natijasida olingan chiqindi tarkibidagi qimmatbaho komponentni yana bir bor ajratib olish maqsadida o‘tkaziladigan operatsiya.
Flotatsion sxemalar – flotatsiya bosqichi va sikllarining soni bilan bir–biridan farq qiladi.
Flotatsiya bosqichi deb, mahsulotni malum yiriklikkacha yanchib, keyin flotatsiyalash operatsiyasini o‘z ichiga olgan texnologik sxemaning bir qismiga aytiladi.
Foydali mineralning xossasi va undagi mineral zarrachalarning o‘lchamiga qarab bir yoki ko‘p bosqichli flotatsion sxemalar ishlatiladi.
Agar rudadan qimmatbaho komponentlar ketma-ket ajratib olinsa, bunday flotatsiya selektiv flotatsiya deyiladi.
Pnevmomexanik flotatsiya mashinalari mexanik mashinalarga nisbatan quyidagi afzalliklarga ega: bir xil texnologik ko‘rsatkichlarda flotatsiya vaqti 35-40% ga kam; 1 t rudaga sarflanadigan energiya 40-50% ga kam; bo‘tana oqimining yuqori tezligida ishlash mumkin; bo‘tanani havo bilan to‘yintirishni keng chegarada boshqarish (1,5-1,8 m³/daqiqa) mumkin. Pnevmatik flotatsiya mashinalaridan aerolift mashinalar eng ko‘p tarqalgan. Ular sodda tuzilishga ega va arzon, yuqori ishlab chiqarish unumdorligiga ega; energiya sarfi arzimas, polning sathini mexanik mashinalarga nisbatan kamroq egallaydi.. Flotatsiya mashinalarining taxminiy solishtirma yuki 1.18-jadvalda keltirilgan.

1.18-jadval. Flotatsiya mashinalarining taxminiy solishtirma yuki, t/m³soat.

Flotatsiya mashinalarining turi	Oson flotatsiya- lanuvchi, t=9-15 daqiqa	O‘rtacha flotatsiyala-nuvch, t=15-30 daqiqa	Qiyin flotatsiyala-nuvchi, t=30-50 daqiqa	Qattiq zarrachalar ning miqdori 150 g/l, t=6-9 daqiqa
Pnevmomexanik	2,01,2	1,20,6	0,60,35	-
Mexanik	1,20,7	0,70,35	0,350,2	-
Aerolift	1,20,7	0,70,35	0,350,2	-

Pnevmatik flotatsiya mashinalarni quyidagi sharoitlar bilan birgalikda qo‘llash tavsiya qilinadi: foydali qazilma oson flotatsiyalanganda, uning kichik yoki o‘rtacha zichligida, sodda boyitish sxemasida, boyitmaning chiqishi kattaroq bo‘lganda. Boshqa sharoitlarda ko‘pincha pnevmomexanik mashinalar tanlanadi. Mexanik flotatsiya mashinalarining o‘zgargan shakli qaynar qatlamli mashinalar -0,8 mm li va yirikroq zarrachali (-3 mm) qalayli rudalarni flotatsiyalash uchun muvaffaqiyatli ishlatilmoqda.

Turbomarkazdan qochuvchi impellerli flotatsiya mashinalari (FTM va FMIZ) ikkita qavoga to‘yintirish va qalqib chiqish kameralariga ega bo‘lib, mayin tuyulgan shlamli bo‘tanalarni flotatsiyalashga mo‘ljallangan. Mashinalar havoni so‘rish, yoki pnevmomexanik mashinalardagiga o‘xshab tagidan havo berish orqali ishlashi mumkin. Ular oddiy bo‘tanalar (40% qattiq zarrachalar va 50% kam bo‘lmagan -0,074 mm sinf) uchun ishlatiladi. Bu mashinalar oqib o‘tuvchi mashinalar bo‘lib, ularni bo‘tana sathi kameralar bo‘yicha boshqarilmaganda va ortiqcha mahsulotlarni tez-tez qaytarishlar bo‘lmaganda tavsiya qilinadi.
Mashinaga mahsulotlarni so‘rish va bo‘tanani qabul qilish uchun mexanik kameralar (bosh kameradagidek) o‘rnatish mumkin.
Pnevmatik mashinalar ichida Mexanobr institutining chuqur aerolift mashinalari eng yaxshi qisoblanadi..
Ko‘pikli saralash qo‘llaniladigan FP-2,5 pnevmatik mashina -0,074 mm li sinfning miqdori 30% dan kam bo‘lmagan yirik zarrachali rudalarni boyitishda asosiy va nazorat flotatsiya jarayonlarida ishlatiladi.
Flotatsiya mashinalarining taxminiy solishtirma yuki keltirilgan.
Flotatsiya mashinalarining taxminiy solishtirma yuki, t/m³soat.

Flotatsiya mashinalarining turi	Oson flotatsiya- lanuvchi, t=9-15 daqiqa	O‘rtacha flotatsiyala-nuvch, t=15-30 daqiqa	Qiyin flotatsiyala-nuvchi, t=30-50 daqiqa	Qattiq zarrachalar ning miqdori 150 g/l, t=6-9 daqiqa
Pnevmomexanik	2,01,2	1,20,6	0,60,35	-
Mexanik	1,20,7	0,70,35	0,350,2	-
Aerolift	1,20,7	0,70,35	0,350,2	-

Pnevmatik flotatsiya mashinalarni quyidagi sharoitlar bilan birgalikda qo‘llash tavsiya qilinadi: foydali qazilma oson flotatsiyalanganda, uning kichik yoki o‘rtacha zichligida, sodda boyitish sxemasida, boyitmaning chiqishi kattaroq bo‘lganda. Boshqa sharoitlarda ko‘pincha pnevmomexanik mashinalar tanlanadi. Biroq texnologik sabablarga ko‘ra flotatsiya jarayonini jadallashtirishning imkoni bo‘lmasa, mexanik mashinalar nisbatan tejamliroq bo‘lishi mumkin.

. Alohida turdagi polimetall rudalar uchun flotatsiyaning prinsipial sxemalarini tanlash.
Mineral tarkibi va metalning miqdoriga qarab polimetal rudalar to‘rt guruhga bo‘linadi.