Mavzu: Oʻzbekistonda biologiya oʻqitishish metodikasi rivojlanishi

Maktab botanika kursini o‘qitishga bo‘lgan didaktik talablar, darslarda o‘quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirish masalalari Ye.M.Belskayaning “Botanika didaktikasi” qo‘llanmasida o‘z ifodasini topdi. M.Ortiqov esa maktablarda o‘tkazgan tajribalariga asoslanib, biologiya darslarida ekran vositalari (o‘quv filmlari, diafilmlar, diapozitivlar)dan foydalanish o‘quvchilarda biologik o‘quv materialini o‘zlashtirishga bo‘lgan qiziqishini orttirishiga, ularning bilimini mustahkam bo‘lishida alohida ahamiyatga ega ekanligini isbotlab berdi. A.T.G‘ofurov, J.Tolipova darslarni xilma – xillashtirish, noan’anaviy darslar (seminar, konferensiya, muammoli munozarali) o‘tkazish o‘quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirishda, mustaqilligini rivojlantirishda, puxta bilim egallashlarida katta rol o‘ynashini ko‘rsatib berdi.

• Maktab botanika kursini o‘qitishga bo‘lgan didaktik talablar, darslarda o‘quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirish masalalari Ye.M.Belskayaning “Botanika didaktikasi” qo‘llanmasida o‘z ifodasini topdi. M.Ortiqov esa maktablarda o‘tkazgan tajribalariga asoslanib, biologiya darslarida ekran vositalari (o‘quv filmlari, diafilmlar, diapozitivlar)dan foydalanish o‘quvchilarda biologik o‘quv materialini o‘zlashtirishga bo‘lgan qiziqishini orttirishiga, ularning bilimini mustahkam bo‘lishida alohida ahamiyatga ega ekanligini isbotlab berdi. A.T.G‘ofurov, J.Tolipova darslarni xilma – xillashtirish, noan’anaviy darslar (seminar, konferensiya, muammoli munozarali) o‘tkazish o‘quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirishda, mustaqilligini rivojlantirishda, puxta bilim egallashlarida katta rol o‘ynashini ko‘rsatib berdi.

Ulardan farqli ravishda 1970 yildan boshlab A.T.G‘ofurov umumbiologik tushunchalarni, xususan, “hujayra”,”moddalar va energiya almashinuvi”, “irsiyat va o‘zgaruvchanlik”, “organik olam evolyutsiyasi” kabi tushunchalarni o‘quvchilar qanday o‘zlashtirishi haqida kuzatish, tajriba ishlarini olib bordi va bu sohada “umumiy biologik tushunchalarni shakllantirish” degan mavzuda o‘quv metodik qo‘llanma yaratdi. S.S.Fayzullaev 10 dan ortiq maktablarda olib borilgan pedagogik eksperimentlarga asoslanib «o‘quvchilarda genetik tushunchalar sistemasini shakllantirish va rivojlantirish ilmiy – metodik asoslari» mazmunda qo‘llanma yaratdi. U birinchi marotaba genetik tushunchalar sismavzusi, tayanch, yetakchi, asosiy, maxsus, lokal (maxalliy) tushunchalar tarkib topganligi, asosiy tushunchalar o‘z navbatida genetik atamalar, qonunlar nazariyasidan iborat ekanligini isbotlab berdi.

• Ulardan farqli ravishda 1970 yildan boshlab A.T.G‘ofurov umumbiologik tushunchalarni, xususan, “hujayra”,”moddalar va energiya almashinuvi”, “irsiyat va o‘zgaruvchanlik”, “organik olam evolyutsiyasi” kabi tushunchalarni o‘quvchilar qanday o‘zlashtirishi haqida kuzatish, tajriba ishlarini olib bordi va bu sohada “umumiy biologik tushunchalarni shakllantirish” degan mavzuda o‘quv metodik qo‘llanma yaratdi. S.S.Fayzullaev 10 dan ortiq maktablarda olib borilgan pedagogik eksperimentlarga asoslanib «o‘quvchilarda genetik tushunchalar sistemasini shakllantirish va rivojlantirish ilmiy – metodik asoslari» mazmunda qo‘llanma yaratdi. U birinchi marotaba genetik tushunchalar sismavzusi, tayanch, yetakchi, asosiy, maxsus, lokal (maxalliy) tushunchalar tarkib topganligi, asosiy tushunchalar o‘z navbatida genetik atamalar, qonunlar nazariyasidan iborat ekanligini isbotlab berdi.