Mavzu: pythonga kirish

 
7 
s = s + a 
8 print
(a,
" "
,s) 
9 return 
s 
 
Asosiy funksiyalar. Python o‟z ichiga bir necha ichki funksiyalarni qamrab olgan. 
Ularni ba`zilari dasturlash jarayonida, ayniqsa dasturlash sistaksisini o‟rganish paytida 
juda ko‟p qo‟llanilganligi sababli ularni alohida qarab chiqamiz. 
Ma`lumotni konsol ekraniga chiqarish – print() funksiyasi hisoblanadi. Funksiyaga 
argument sifatida konsolga chiqariluvchi qiymatlar (satr, son, ifoda va x.k.) berilishi 
mumkin: 
print
(
"Hello python!"
) 
Agarda birdaniga bir nechta qiymatlarni chop etish talab qilinsa, u holda ularni 
print() funksiyasiga “,” bilan ajratib kiritiladi: 

---

print
(
"F.I.SH.:",”Eshmatov”,”Toshmat”
) 
Natijada ular ekranga probel bilan ajratilgan holatda chop etiladi. F.I.O: 
Eshmatov Toshmat 
Agarda print() funksiyasi ma`lumotlarni chop qilish uchun mo‟ljallangan bo‟lsa, 
input() ekrandan berilganlarni kiritish uchun qo‟llaniladi. input() funksiyasiga 
argument sifatida biror bir satr berilishi mumkin. Ushbu satr konsol ekranida aks 
ettirilib, kiritilishi kerak bo‟lgan berilganlar uchun yordamchi taklif vazifasini 
bajaradi. Masalan: 
name = 
input
(
"F.I.O.: "
) 
print
(
"Salom"
, name)
Natijaning konsol ekranidagi ko‟rinishi quyidagicha bo‟ladi: 
F.I.O.: Eshmatov Toshmat 
Salom Eshmatov Toshmat 
1.3. O’zgaruvchilar va berilganlar turlari 
Pythonda, boshqa dasturlash tillaridagi kabi o‟zgaruvchilar aniq bir turdagi 
berilganlarni saqlash uchun xizmat qiladi. Pythonda o‟zgaruvchilar alfavit belgilari 
yoki tag chizig‟i belgisi bilan boshlanishi va tarkibi son, alfavit belgilari, tag chizig‟i 
belgilaridan iborat bo‟lishi, ya`ni bir so‟z bilan aytganda identifikator bo‟lishi kerak. 
Bundan tashqari o‟zgaruvchi nomi Pythonda ishlatiladigan kalit so‟zlar nomi bilan 
mos tushmasligi shart. Masalan, o‟zgaruvchi nomi and, as, assert, break, class, 
continue, def, del, elif, else, except, False, finally, for, from, global, if, import, in, is, 
lambda, None, nonlocal, not, or, pass, raise, return, True, try, while, with, yield kabi 
kalit so‟zlar nomi bilan mos tushishi mumkin emas. 
Masalan, o‟zgaruvchini aniqlash (hosil qilish) quyidagicha amalga oshiriladi: 
a = 
14
name = 
"SDY"
Yuqorida a va name o‟zgaruvchilari yaratildi va ularga qiymat berildi. Shuni alohida 
ta`kidlash kerakki, Pythonda o‟zgaruvchini dastlab e`lon qilish degan tushuncha 
mavjud emas (masalan: c++ tilida int a kabi o‟zgaruvchi e`lon qilinadi), balki 
o‟zgaruvchi kiritiladi va unga qiymat beriladi (masalan: a=14). Berilgan 

---

qiymatga ko‟ra interpretator o‟zgaruvchining turini aniqlaydi. Pythonda 
o‟zgaruvchilarni nomlashning ikki turi: “camel case” va “underscore notation” 
turlaridan foydalanish tavsiya qilingan. 
“camel case” turida o‟zgaruvchiga nom berilganda, agar o‟zgaruvchi nomi alohida 
so‟zlar birikmasidan tashkil topgan bo‟lsa, ikkinchi so‟zdan boshlab har bir so‟zning 
birinchi harfi katta harfda (katta registr) bo‟lishi talab qilinadi. Masalan: 
firstName =