Mavzu: Qadimgi olimpiya o‘yinlari. Reja
Yüklə 153,72 Kb.
|
Qadimgi 18-Olimpiya o‘yinlardan boshlab dasturga pentatlon bo‘yicha musobaqalar kiritilgan. Pentatlon – yugurish, sakrash, disk va nayza uloqtirish, kurash mashqlaridan iborat bo‘lgan. 25-o‘yinlarda – ot aravalarda poyga, 33-o‘yinlarda – pankration (qo‘l jangi va kurash) musobaqalari dasturga kiritilgan (15-jadval). Olimpiya shahrining sharqiy qismida o‘sha davrlarda ot aravalar poygasi o‘tkaziladigan ulkan gippodrom joylashgan va 730x336 metr kattalikda bo‘lgan. Bundan tashqari, bu yerda xususiy sport maktabi - gimnasiya, uning o‘rtasida 66x66 metr kattalikdagi palestra joylashgan. Gimnasiya yaqinida esa olimpiya o‘yinlari paytida atletlar yashaydigan “olimpiya qishlog‘i” bo‘lgan. Qadimgi olimpiya o‘yinlariga faqat ozod yunon fuqarolari qatnashishi huquqiga ega bo‘lganlar. O‘yinlarga qullar, ayollar, bolalar, xorijliklar, jinoyatchilar va qurollangan odamlar kiritilmagan. Miloddan avvalgi 632 yildan qadimgi 37-Olimpiya o‘yinlardan boshlab o‘yinlarda bolalar qatnashgan va ularning chiqishlari uchun alohida kun ajratilgan. Qadimgi yunonlar Olimpiya o‘yinlari qahramonlari nomlarini Alfey daryosi yaqinida o‘rnatilgan marmar ustunlarga o‘yib yozishgan. Birinchi Olimpiya o‘yinlarining g‘olibi Elida shahridan oshpaz Koroibos to‘g‘risida ana shu marmar ustundagi yozuvlardan ma’lum bo‘lgan. Qadimgi olimpiya o‘yinlari ijtimoiy-siyosiy ahamiyatga ega bo‘lgan. Ular Qadimgi Gretsiyaning ko‘pgina shaharlarini birlashuviga, quldorlarning o‘zaro shartnomalar asosida tinchlik haqidagi kelishuvlariga, iqtisodiy jipslashuviga sabab bo‘lgan. Olimpiya o‘yinlari millatni birlashtiradigan va o‘zaro totuvlikka xizmat qiladigan umumyunon bayrami hisoblangan. Bu o‘yinlar polis quldorlarining harbiy qudratini ham namoyish qilgan. Olimpiya o‘yinlari – Qadimgi Gretsiyaning eng mashhur va eng ommaviy musobaqalari hisoblanib, alohida ahamiyatga ega bo‘lgan. Olimpiya o‘yinlari qadimdan eng e’zozlangan bayramlardan biri bo‘lgan. Qadimgi yunonlar insonning barkamol rivojlanishi aqliy, ma’naviy, estetik va jismoniy tarbiyadan iborat bo‘lishi kerak, deb hisoblaganlar. Qadimgi Gretsiya davlatlarida ta’lim-tarbiya tizimi barcha to‘la huquqli fuqarolarga mo‘ljallangan edi. Tarbiya tizimi harbiy-jismoniy tayyorgarlik bilan cheklanib qolmasdan, har tomonlama tarbiya berilgan. Olimpiya o‘yinlarining asosiy g‘oyasi inson barkamolligi, aqliy va jismoniy yetukligini namoyishi bo‘lgan. Shuning uchun ilk umumellin bayramlarida kuchlilik, chaqqonlik, epchillik bo‘yicha musobaqalar musiqa, she’riyat tanlovlariga ulanib ketgan. Olimpiadalarda jismoniy go‘zallikka aqliy salohiyat, musiqiy, badiiy, tasviriy iste’dod ruhi uyg‘un bo‘lgan. Qadimgi yunon madaniyati va san’atining barcha ko‘zga ko‘ringan namoyandalari bevosita musobaqalar, tanlovlar ishtirokchilari, tomoshabin sifatida qatnashganlar. Mashhur tarixchi Gerodot Olimpiya shahriga Afinadan yayov kelgan. Matematik Pifagor umumellin sport musobaqalarida qo‘l jangi bo‘yicha g‘olib bo‘lgan. Gippokrat kuchli kurashchi va mohir chavandoz edi. Faylasuf Platon mashhur Istmiya o‘yinlarida kurash bo‘yicha musobaqalarda g‘olib chiqqan. Olimpiadalarda shoirlar Sofokl va Evripid, yozuvchi Lukian, notiq Demosfen Olimpiya o‘yinlari doirasida o‘tkazilgan san’at, adabiyot, musiqa, me’morchilik bo‘yicha tanlovlarda ishtirok etganlar. Qadimgi davrda olimpiya o‘yinlarining jamiyatdagi o‘rni va nufuzi juda yuqori bo‘lib, ular Qadimgi Gretsiyaning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy rivojlanishida katta ahamiyatga ega bo‘lgan (16-jadval). Jadval 16 Yüklə 153,72 Kb. Dostları ilə paylaş:
|