Mavzu: Tarix falsafasi va falsafa tarixiy uyg'unligi Guruh: mig’-103 Bajardi: Butayev B. Tekshirdi: Kunisheva N

Korneliy Tatsit (taxminan 54-120 yillar) bu davr eng mashxur tarixchilardandir. Zodagon suvoriy oilasidan chiqqan Tatsit yoshligida Britaniyada harbiy xizmatda bо‘lgan. U mashhur lashkarboshi Yuliy Agrikolaning yaqin dо‘sti bо‘lgan. Imperator Domitsian Agrikolani qatl qildirgandan keyin unga homiylik qilgan Tatsit imperatorning qaxridan kо‘r qilib bir necha vaqtgacha surgunda yurgan. Tatsit Rimga qaytganidan sо‘ng u senator bо‘lib olib, magistraturada buyuk lavozimni egallab kelgan.

Xristian dunyoqarashining ta’siri

Eski dunyoning majusiy manaviyati uning dunyoqarashi va tafakkur tarzi Rim imperiyasi tanazzulga uchragan vaqtda mavjud bо’lgan ijtimoiy mafkuraviy va axloqiy muxitga zid kelganligi uchun turli elatlar va etnik guruxlardan tashkil topgan fuqarolar va qullarning manaviy madaniyatining yani sivilizatsiya kurtaklari bо‘lgan xristian manaviyati, dunyoqarashi va falsafasiga о‘z о‘rnini bо‘shatib berishi davr taqozosi bо‘lishi bilan birgalikda uning shakllanishiga majusiy ma’daniyat va ma’naviyat an’analari qattiq qarshilik kо’rsatadi.
Rim imperiyasi parchalanib, uning о’rnida о’rta asr G’arbiy Yevropa sivilizatsiyasi yuzaga kelgunga qadar о’ziga xos о’tish davri sodir bо’ldi. О’tish davrida yangi sivilizatsiya manaviyati va mafkurasi asoslari shakllandi.
II va III asrda xristianlik tarixida apologetika yoki apologetlar davri vujudga keldi. Apologetika sо’zining lug’aviy ma’nosi himoya qiluvchi demakdir. Ya’ni xristian diniy aqidalarini turli xujumlardan himoya qilishdir.

Tarixiy manbalarning о’ziga xos xususiyatlari

Temuriylar sulolasi hukumronlgi davrida tarix fanining ham buyuk mutafakkirlari yetishib chiqadi. Bunga shaxsan sohibqiron Amir Temurning tarix faniga bо’lgan qiziqishi, hurmat va etiqodi sabab bо’lgan bо’lsa ajab emas.
XV asrda tarix ilmi sohasida yozilgan asarlarini sanab kо’rsatishning o’zi temuriylar davrida bu fanning nechog’lik taraqqiy etganligidan guvoxlik beradi. Bu davr tarix fanning ham о’ziga xos xususiyatlarini kо’rish mumkin.
SH.A.Yazdiyning “Zafarnoma” asarida sohibqiron Amir Temur tarixiga oid malumotlardan tashqari Temurdan oldingi о’tgan davr tarixi xaqida ham bag’oyat qiziqarli ma’lumotlar berilgan. Muallif bu asarni temuriylardan Shohruxning о’g’li Ibrohim Sultonning tashabbusi bilan yozgan.