Reflektorkonseptsiya: I.Sechenov, I.Pavlov, V.Bexterev, A.Uxtomskiy, E. Batuev, B.Anan‘ev fazoni idrok qilish reflkslar orqali sodir bo‗lishini ko‗p dalillarini keltirishgan.
Bu dalillar fazoni idrok qilish va orientirlash shartsiz va shatli refleslar orqali ro‗y berishlikdir.
Psixonerv konseptsiya: Bu kontseptsiya I.Bertashvili (1971) tomonidan taklif qilingan. Uni fikricha odam va hayvonlar miyasida fazoni ―obrazi‖ hosil bo‗ladi. Bu obrazga qarab orientirlash sodir bo‗ladi.
Integral obraz konseptsiyasi: A.Uxtomskiy (1924) tomonidan taklif qilingan.
Integrativ obrazni paydo bo‗ish obrazli fe‘l-atvorli paydo bo‗lishiga olib keladi.
Fikrlari aylanishi konseptsiyasi: (Shepard, 1924), Kognitiv kartalar kontseptsiyasi (Olton, 1979) va boshqa konseptsiyalar ham mavjud. U psixofiziologik tajribalarda o‗z isbotini topgan:
Sutkalar va fasllar ta’siri.Shu ritmga qarab har qaysi hayvon o‗zini ritmini chiqarib oladi. Uyqu bu ovqat izlash qiyinligiga moslashuvidir. Uyqu paytida kuch tiklanadi. Bir davrli, ko‗p davrli uyqu bor. Ayrim hayvonlarni uxlaganini bilib bo‗lmaydi. Akulalar, delfinlar, qoramollar.
Uyqu uch etapda rivojlangan. Baliqlar, baliqlarda passiv harakat xolida, ayrim sudraluvchilarda sekin tulqinli uyqu, qushlar va sut emizuvchilarda sekin to‗qinli va tez to‗lqinli (paroksal) uyqu rivojlangan. Uyqu, Gemoral ta‘sirlar (Mone, 1965: Alekseeva 1959, Ugryumov, 1964) natajada, nerv ta‘sirida (Gess 1933) paydo bo‗ladi.
Fasl ta‘siri ham katta. Avstraliyada yashovchi Strauss Rossiyani Askatsiya- Nova qo‗riqxonasida qish oyida tuxum qo‗ygan.
U Afstraliyani yozini saratoniga to‗gri keladi, U o‗rganib qolgan. qushlarni orientirlash quyoshga qarab bo‗ladi degan fikr mavjud. Kechasi yulduzlarga qarab orientirlaydi. (Dolnik, 1981) Bu ishlar xali davom etmoqda. Mexanizmlari to‗liq ochilgan emas.
