Şəkil
Şəkil
Maye olaraq civədən istifadə olunur
.
Mayeli manometrlə 1 atm-ə qədər təzyiqləri ölçürlər. Ondan artıq təzyiqləri mexaniki manometrlərlə ölçürlər. Mexaniki manometrlər iki növ olur: yaylı və membranlı.
Şəkil
Atmosferadan az olan təzyiqlərə vakuum deyilir. Vakuum vakummetrlə ölçülür. Vakuummetrlər mayeli və mexaniki ola bilər
hB - vakuummetrik hündürlük adlanır.
Monovakuummetrlərdə olur.
MÜSTƏVI SƏTHLƏRƏ DÜŞƏN TƏZYIQ QÜVVƏSI
Qabın dibinə düşən təzyiq qüvvəsi.
Qabın dibi üfqi və müstəvi şəklindədir. Onda onun oturacağının bütün nöqtələrində təzyiq eyni olacaq. Onda dibin istənilən nöqtəsindəki təzyiqi onun sahəsinə vursaq dibə düşən təzyiq qüvvəsini taparıq
.
Bu qabların hər ücünün oturacağına
|
|
düşən təzyiq qüvvəsi eyni olacaq.
Deməli,təzyiq qüvvəsi qabın formasından asılı olmayıb, mayenin hündürlüyündən, cinsindən,sərbəst səthdəki təzyiqdən və oturacağının sahəsindən asılıdır.Bu hidrostatik paradoks adlanır.
2) Müstəvi divara düşən təzyiq qüvvəsi.
Divar üzərində Z dərinliyində sahəsi götürək. Həmin sahəyə qüvvəsi təsir edəcək
.
Bu tənliyi inrqarallayıb bütün divara düşən təzyiq qüvvəsini tapaq
.
|
Şəkil
|
- sahəsini statik momentidir; hc - divarın ağırlıq mərkəzindən sərbəst səthə qədər olan məsafədir. C nöqtəsi ağırlıq mərkəzidir.
.
- divarin ağırlıq mərkəzindəki təzyiqdir.
.
Deməli, müstəvi divara düşən təzyiq qüvvəsi divarın ağırlıq mərkəzindəki təzyiqin onun sahəsinin vurulmasına bərabərdir.
0 nöqtəsi təzyiq mərkəzidir.
TƏZYIQ MƏRKƏZI
Təzyiq qüvvəsinin tətbiq nöqtəsinə təzyiq mərkəsi deyilir. Təzyiq mərkəzi iki üsul ilə tapılır. Qrafiki və analitik. Təzyiq mərkəzinin qrafıkı tapmaq üçün təzyiq epyurasını qurmaq lazımdır. Təzyiq epyurasının mərkəzi təzyiq mərkəzi olacaqdır.
Təzyiq mərkəzini analitik tapmaq üçün təzyiq mərkəzinin koordinatlarını tapmaq lazımdır.Bunun üçün aşağıdakı teoremadan istifadə edək.
Teorem. Əvəzləyici qüvvənin hər hansı bir oxa nəzərən
momenti onu təşkil edən elementar qüvvələrin həmin oxa nəzərən momentlərinin çəminə bərabərdir.
. (1)
Dostları ilə paylaş: | 
