Maye mexanikasi Maye mexanikasi elmi və onun mexanikada rolu

1) Nyuton parametri. Ətalət qüvvələrinin nisbəti götürülür
.
(eynilik)

2. 
   Reynolds parametri. Bu parameter ətalət qüvvələrinin özlülük qüvvələrinə olan nisbətidir
   

Re = ətalət qüvvəsi/özlülük qüvvəsi ;
.
Re - ölçüsüz Reynolds parametridir. Borularda özlülü maye hərəkət etdikdə bu parametrdən istifadə olunur. Deməli boruda maye hərəkət etdikdə əsasən sürtünmə qüvvəsi və ətalət qüvvəsi olur. Odur ki borularda l=d götürülür. Onda Reynolds parametric belə yazılır
.
Əgər Re-nin qiyməti həm dəldə və həm də naturada eyni olarsa, deməli model və naturadakı hərəkət rejimi eynidir. Yəni bu iki proses oxşardır.
3) Eyler parametri
təzyiq üqvvəsi/ətalət üqvvəsi =
Burada təzyiq qüvvəsinin ətalət qüvvəsinə nisbəti götürülür
.
4) Frud parametri
Burada ətalət qüvvəsinin ağırlıq qüvvəsinə nisbəti götürülür
= ətalət qüvvəsi/ağırlıq qüvvəsi = .
= .
Praktikada bütün qüvvələri nəzərə almaq mümkün olmur. Kifayyətdir ki, bir iki qüvvə nəzərə alınsın. Yəni bir parameter və ya iki parameter nəzərə alınarsa o düzgün nəticə verir.
Lakin əsas məsələ ondan ibarətdir ki, həmin prosesdə hansı qüvvə əsas rol oynayır. Məsələn, boruda maye hərəkət etdikdə özlülük qüvvəsi. Deməli, burada Reynolds parametrinin götürül­məsi kifayətdir.


MAYE HƏRƏKƏTİNİN REJİMLƏRİ

Reynolds aşağıdakı təcrübəni apararaq maye hərəkətinin iki rejimdə olmasını göstərmişdir.

Şəkil
H= const - olandan sonra təcrübə aparılır, yəni borudakı mayenin hərəkəti qərarlanan olur. Sonra rəngli maye boruya daxil edilir. Əgər rəngli maye borudakı suya qarışmayaraq bir düz xətt şəklində (A-düz xətt) axarsa, deməli borudakı mayenin hərəkət rejimi təbəqəli, yəni laminardır.
Əgər rəngli maye borudakı suya qarışaraq axarsa (B-dalğavari), bo­ru­dakı mayenin hərəkət rejimi qarmaqarışıq, yəni turbulentdir.
Laminar hərəkət rejimində maye hissəcikləri təbəqəli hə­rəkət edirlər. Burada cərəyan xətləri trayektoriyalar bir-birinə parallel olur.
Turbulent rejimdə hissəciklər həm borunun oxu istiqamə­tində və həm də borunun en kəsiyi üzrə hərəkət edirlər. Odur ki, burada maye hissəciklərinin yerdəyişməsi alınır. Bu da mü­qavi­mətin artmasına səbəb olur.