Mazkur uslubiy qo’llanmada Microsoft Office amaliy dasturi tarkibiga kiruvchi excel elektron jadvali imkoniyatlari, unda ishlashning zaruriy ma’lumotlari keltirilgan

Kataklarni avtomatik ravishda to’ldirish.
Avtomatik to’ldirish bir guruh kataklarga sonli qiymatlar yoki matn elementlarini kiritishni osonlashtiradi. Buning uchun to’ldirish markeridan foydalaniladi. To’ldirish markeri faol katakning o’ng burchagida joylashgan kichik kvadratdan iborat. Ayrim hollarda katak ichidagi malumotni qo’shni satr yoki ustunlarga nusxalashga to’\ri keladi. Bu ishni amalga oshirish yo’llaridan biri tanlangan kataklar guruhiga ushbu markerni sudrab olib o’tishdir. Bunda birlamchi manbadagi malumot ajratilgan satr yoki ustunda hosil bo’ladi.
Tuldirish markerining asosiy xususiyati – uning yordamida qator yoki ustunlarga kamayib yoki o’sib boradigan sonlar yoki sanani oson va tez kiritishni taminlashdir.
Masalan, S ustunga birinchi o’nta juft sonlarni kiritish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:

• 
  S1 va S2 kataklarga mos ravishda birinchi 2 ta juft son kiritiladi;
  
• 
  Har ikkala katak ajratiladi;
  
• 
  Avtoto’ldirish markeri sakkiz katak pastgacha sudrab o’tiladi.
  

Ushbu avtomatik ravishda to’ldirishni bosh menyudagi Pravka-Zapolnit-progressiya bo’limi orqali ham amalga oshirsa bo’ladi, bunda muloqot oynasida bir qancha imkoniyatlar tavsiya qilinadi.


Formulalarni nusxalash. Nisbiy va absolyut o’tkazishlar.
Formulalardan nisbiy va absolyut nusxa olish farqini bilish juda muhimdir.
Nisbiy o’tkazish. Elektron jadvallardagi ko’pgina o’tkazishlar nisbiy o’tkazishlar orqali amalga oshiriladi. Masalan, S1 katakda yozilgan A1*V1 formulani S2 katakka nusxalasak, u A2*V2 bo’lib o’tadi va h.k. Bu nisbiy o’tkazishdir. Bunday o’tkazishlar hisobxona kabi ko’p hisoblashlarni talab qiluvchi joylarda juda qo’l keladi. Demak, nisbiy o’tkazishda katak manzillari o’zgarib boradi.
Absolyut o’tkazish. Absolyut o’tkazish pochta manziliga o’xshash. U elektron jadvalda aniq joyni ko’rsatadi. Masalan, elektron jadvalda bir qancha korxonalar daromad solig’ini hisoblash kerak bo’lsin. Soliq korxona bajargan ish summasidan olinib, barcha korxonalar uchun foizi bir xil. Ana shu foiz qiymatini biror katakka yozamiz, masalan, A ustunda korxonalar, V ustunda ular bajargan ish summasi, S ustunda soliq summasini yozadigan bulsak, E1 katakda foiz kiymatini, masalan, 20% deb yozamiz. Endi S1da V1*$E$1 kiritsak, V1 katak kiymati E1 katak kiymatiga kupaytirib eziladi. S1 katakni S2,S3 va x.k. kataklarga nusxalaganda B1$E$1,B1$e$1 kabi nusxalanadi, yani soliq foizi olinadigan katak manzili o’zgarishsiz qoladi. Demak, absolyut nusxalash belgisi bulib «$» hisoblanadi. Agar soliq foizi o’zgarsa, E1da o’zgarish kiritish kifoya, barcha korxonalar uchun soliqlar qayta hisoblab chiqiladi va ular uchun foiz bir xil bo’ladi.