Jədvəl 1
Dərəcə
|
Xüsusiyyətlər
|
Təsviri prototip
2-3 ay (50-100 qayda)
|
Sistem problemin bir hissəsini həll edir və ES-in yaradılması məqsədə uyğunluğunu göstərir.
|
Tədqiqat prototipi
(1-2 il)
200-500 qayda
|
Sistem qane edən biçimdə bütün problemin həllini əks etdirir, lakin tam eksperiment olmadığından sistem etibarlı deyil.
| |
İşləyən prototip
(2-3 il, 500-1000 q)
|
Sistem lazımınja etibarlı dərəjədə rroblemin yüksək həllini saxlayır, lakin Mürəkkəb problemlərin həllinin axtarışında nətijənin alınması zaman və (və ya) yaddaş baxımından həqiqi deyil.
|
Sənaye sistemi
(2-4 il)
1000-1500 q.
|
Sistem həqiqi olaraq yüksək etibarlılıq göstərir və sifarişçiyə verilir.
| |
Tijarət sistemi
|
Sistem sənaye ES kimi təkjə sifarişçi (şirkətdə) təşkilata deyil, başqa istifadəçilərə də satıla bilir.
|
Bu klassifikasiyaya görə ES hasil olma və yerinə yetinilmə müddəti, təşkil olunduğu qaydalar sayına uyğun olaraq göstərilib.
ES-in yaranma metodologiyası onların inkişafının təbiətini təsvir etməyə imkan verir və hər bir səviyyədə sistem yaradılmasının həyata keçirilməsi qaydasını reallaşdırır.
İdentifikasiya mərhələsində əsas iştirakçılar ekspertlər və bilik mühəndisləridir və onlar problemin formal olmayan jəhətləri və ES yaradılması üçün mənbəələr, qaynaqlar, zaman, müddətini müəyyən edrlər.
Əsas anlayışların müəyyən olunması eyni problemin həllinə aid bütün bilikləri ortaya çıxarırlar (hərəkətlər, verilənlər, hipotezlər, əlaqələr, qaydalar, açıqlamalar və. s) və predmet sahəsinin konseptual modelini müəyyənləşdirirlər.
Formalizasiya mərhələsi - bilik mühəndisi tərəfindən yaradılır. O, əvvəljə müəyyən olunmuş bilikləri hər hansı bir bilik təsviri modeli çərçivəsində göstərir, uyğun ifadələri və eksperimentləri gözdən keçirir və uyğun üsullar haqqında qərar verir.
Reallaşdırma mərhələsi – məsələnin alqoritmi hazırlanır, proqram təminatı həyata keçirilir, məsələnin həllinə proqramçılar qoşulur, mühəndis və proqramçı əlaqəsi təmin olunur.
Eksperiment mərhələsi ES prototipinin yaranma səviyyəsinə uyğun və onun modifikasiyası üzrə tövsiyələrin verilməsindən ibarətdir. Qiymətləndirmə ekspertlər tərəfindən həyata keçirilir. Onlar bilik mühəndisinə ES sonrakı inkişaf mərhələsində və onun modifikasiyasında köməklik edirlər. Prototipin movjud halına uyğunsuzluq dərəjəsi ilə bağlı biliklər bazasının dəyişdirilməsi (daha aydın və sadə izah olunması və ya biliklərin təsvir üsulları, son nətijə üsullarının yenidən seçilməsi və ya problemin başqa həll modelinin seçilməsi- təkrar planlama) həyata keçirilir.
Mərhələlər. Mərhələlərin mahiyyəti
İdentifikasiya. Problemin xarakteristikasının öyrənilməsi
Konseptualizasiya Biliklərin təsviri üçün anlayışların axtarılması
Formalizasiya Biliklərin təsviri üçün metodların işlənməsi
Reallaşdırma Bilikləri nətijələndirən formal modelin ifadəsi
(həyata keçirmə)
Adlandırmaq Biliklərin nətijə qaydalarının qiymətləndirilməsi.
Dostları ilə paylaş: |
