Мцяллифдян

 

16.7. 

Ətirləşdirilmiş şərablar

 

ƏtirləĢdirilmiĢ Ģərablar, Ģərab materialları ilə rektifikasiya olun-

muĢ  etil  spirtinin,  həmçinin  saxaroza  (bəzən  Ģəkər  koleri)  və 

spesifik ətir və dad yaradan inqredientlərin (ətirli bitkilərin) cövhə-

---

 

~ 409 ~ 

 

rini kupaj etməklə hazırlanır. Müasir ətirləĢdirilmiĢ Ģərablar arasın-

da  daha  geniĢ  yayılanı  vermutlardır  (vermut  alman  dilində  acı 

yovĢan deməkdir). Bu tip Ģərabların ilk dəfə sənaye üzrə buraxılıĢı 

1786-cı ildə Turində (Ġtaliya) mümkün olmuĢdur. KeçmiĢ SSRĠ-də 

1947-ci  ildən  buraxılırdı.  ƏtirləĢdirilmiĢ  üzüm  Ģərabları  hazırlan-

masının əsasında kənar tamsız və iysiz turĢ və tünd Ģərab materialı 

durur.  ġərabları  ətirləĢdirmək  üçün,  inqredientlərin  cövhərindən  

əlavə,  efir  yağlarının  və  vanilinin  spirtli  məhlulundan  da  istifadə 

olunur. Bir sıra xarici ölkələrdə bu məqsədlə, həmçinin balzam və 

ətirli  spirtlər  tətbiq  olunur.  Bitki  xammalından  alınmıĢ  karbon 

turĢuları  ekstraktlarının  tətbiqi  imkanı  araĢdırılmaqdadır.  AlınmıĢ 

Ģərab  materiallarının  tərkibi,  müxtəlif  üsullarla  təhlil  olunur  və 

lazım gələrsə Ģəkərliyi, yaxud titrləĢən turĢuluğu nizamlanır. ġəkəri 

azaltmaq  üçün  kupaja  vurulmuĢ  saxarozanın  inversiyası  aparılır. 

TitrləĢən  turĢuluğu  azaltmaq  üçün  kalsium  karbonatdan,  artırmaq 

üçün  limon  turĢusundan  istifadə  olunur.  Bəzi  Ģərab  markalarını 

rəngsizləĢdirmək məqsədilə, onu kupajdan əvvəl fəal kömürlə iĢlə-

yirlər  (uzaq  xaricdə  bütün  qırmızı  Ģərabları  rəngsizləĢdirirlər). 

Ġntredientlərin  cövhərini  hazırlamaq  üçün  müxtəlif  üsullardan,  o 

çümladən  iri  həcmdə  hazlamaq  üçün,  fasiləsiz  iĢləyən  ekstraktor-

lardan  istifadə  olunur.  ġərabın  ətirli  maddələrini  oksidləĢmədən 

qorumaq  məqsədilə,  tərkibdə  sulfit  turĢusunun  miqdarı  10-20 

mq/dm

3

 arasında nizamlanır. 

ƏtirləĢdirilmiĢ  Ģərablar  iki  tipdə  buraxılır:  tünd  və  desert.  Hər 

tip  rənginə  görə,  ağ,  çəhrayı  və  qırmızı  olmaqla  üç  növə  bölünür. 

ƏtirləĢdirilmiĢ  tünd  üzüm  Ģərabları,  16-18  h.%  etil  spirtinə,  6-10 

q/100  ml  Ģəkərə  və  4-6  q/dm

3

  titrləĢən  turĢuluğa  malik  olur. 

Meyvə-giləmeyvədən  hazırlanan  bu  tip  Ģərablar  isə  16—18  h.% 

spirtə və invert Ģəkərə çevrilməklə 8-10 q/100ml Ģəkərə malikdir. 

ƏtirləĢdirilmiĢ  desert  Ģərablar,  tündlərdən  spirt,  Ģəkər  və 

titrləĢən  turĢuluğun  miqdarına  və  həmçinin  orqanoleptkii  xassə-

lərinə  (desert  tonuna  və  ədviyyatların  daha  intensiv  ətrinə)  görə 

fərqlənirlər. 

ƏtirləĢdirilmiĢ  Ģərablar  Ġtaliya,  Bolqarıstan,  Macarıstan, 

Rumıniya, Ġngiltərə, Almaniya, Fransa, Meksika, ABġ, Argentina, 

---

 

~ 410 ~ 

 

Rusiya, Moldova və digər ölkələrdə istehsal olunur. 

Ən yaxĢı klassik Vermut Ģərabı Ġtaliyada ―Çinzano‖, ―Qançia‖, 

―Rikadonna‖, ―Martini- Rosi‖ firmaları tərəfindən istehsal olunur.  

Azərbaycanda  üzümdən  üç  markada  ətirləĢdirilmiĢ  tünd  Ģərab 

istehsal  olunur.  Bunlar  Ağ  tünd  Vermut,  Çəhrayı  tünd  Vermut  və 

Qırmızı  tünd  Vermut  Ģərablarıdır.  Hər  uçünün  tündlüyü  18  h.%, 

Ģəkərliyi 7 q/100ml-dir. 

 

---

 

~ 411 ~