~ 70 ~
göstəriciləri Kürdəmir rayonunda becərildikdə nümayiĢ etdirir.
Göstərilən üzüm sortlarından baĢqa mikrorayonlarda belə
keyfiyyəti almaq olmur. Ona görə də sortun düzgün seçilməsi,
həmin sortun becərildiyi torpaq-iqlim Ģəraitini və baĢqa xarici
Ģərtləri hərtərəfli nəzərə almadan mümkün deyildir.
Üzümün keyfiyyətinə təsir edən amillər arasında əsas yerlərdən
birini – üzümün yetiĢdirildiyi ekoloji Ģərait tutur.
İqlim üzümün yetiĢməsinə və keyfiyyətinə olduqca güclü təsir
göstərir. O, özünü temperatur, rütubət və iĢıq kimi göstərir.
Üzüm mülayim – isti iqlim bitkisidir. Ġsti yay və nisbətən isti
qıĢlı, əlveriĢli Ģərait üzümdən yüksək keyfiyyətli məhsul alınmasını
təmin edir. Bu zaman fəal temperaturların cəmi, yəni yetiĢmə
dövründə 10
0
C-dən yüksək olan temperaturların cəmi böyük
əhəmiyyət kəsb edir. Tumurcuqların açılmasından gilənin fizioloji
yetiĢkənliyinə qədər fəal temperaturların cəmi üzümün sortundan
asılı olaraq 2200-3000
0
C arasında tərəddüd edir.
Üzümün keyfiyyəti xeyli dərəcədə ən isti ayın temperaturundan
(avqust-sentyabr) asılıdır. Yarpaqlarda karbonun assimilyasiyası,
gilələrdə Ģəkərin toplanması və Ģirədə turĢuluğun azalması 28-32
0
C
temperaturda (digər əlveriĢli Ģərtlərlə birlikdə) optimal olur.
Kifayət qədər temperaturda gilədə çoxlu miqdarda ətir və rəng
maddələri toplanır. Ġsti iqlimə malik cənub rayonlarında üzümdən
alınan Ģirə və Ģərab daha dolğun, ətirli və ekstraktlı olur. Nisbətən
aĢağı temperaturlu Ģimal rayonlarında isə yüngül, az ekstraktlı, zəif
rəngli və zəif ətirli məhsul alınır. Keyfiyyətcə kafi üzüm və Ģirə
almaq üçün ən isti ayın orta temperaturu 19
0
C-dən aĢağı
olmamalıdır.
Orta sutkalıq temperatur aĢağı olduqda (18-20
0
C arasında),
gilələr yüksək temperatura (21-25
0
C) nisbətən daha çox rəng
maddələri toplayır. 35
0
C-dən yüksək temperatur üzümdə gedən
maddələr mübadiləsi üçün əlveriĢsizdir. Belə ki, bu halda karbonun
assimliyasiyası azalmaqla, tənəffüs qüvvətlənir. 41-42
0
C-dən
yüksək temperaturda və yarpaqların zəif transpirsiyası zamanı
yanıq yaranmaqla, gilənin yetiĢməsi gecikir, gilə Ģirəsinin Ģəkərliyi
azalıb, turĢuluğu yüksəlir. Əgər yanıq, yetiĢmə baĢladıqdan sonra
~ 71 ~
yaranarsa, onların qabığı qırıĢır, gilələr tam yetiĢkənliyə çatmır,
turĢuluğu bir az düĢür, Ģəkərin artımı zəifləyir. Belə üzümün
emalından alınan Ģərab aĢağı keyfiyyətli olur. Gilədə yanıq
yarandıqdan sonra yağıĢ yağarsa, salxımlara boz çürümə xəstəliyi
yoluxa bilər. Bu isə məhsulun bir hissəsinin, yaxud hamısının
məhvinə gətirib çıxarır. Orta Asiya respublikalarında yanığın
qarĢısını almaq üçün xüsusi aqrotexniki tədbirlər həyata keçirilir.
Üzümün keyfiyyətinə, xüsusilə gilənin yetiĢmə dövründə,
Dostları ilə paylaş: