Мцяллифдян

Şərabın  tipi.  ġərabın  tipinə,  baĢqa  sözlə,  tipikliyinə  qiymət 

verilməsi  kompleks,  yəni  yekun  təĢkil  edir.  Dequstator  tipikliyə 

qiymət  verərək  Ģərabın  buketinin  onun  xarakterinə,  dadına,  ümu-

miyyətlə,  Ģərabın  tipikliyinə  verilən  baĢqa  keyfiyyət  tələblərinə 

uyğun olduğunu müəyyən edə bilməlidir (portveyn, madera, xeres 

və b.). Tipikliyin qiyməti adətən dad və buketin qiymətləndirilmə-

ləri ilə razılaĢdırılır. 

ġərablar keyfiyyətinə görə kateqoriyalara bölünür (cədvəl 13.2).  

Cədvəl 13.2.   

ġərabın keyfiyyətinin qiymət Ģkalası 

ġərabların qrupu 

Keyfiyyət kateqoriyaları 

Əla 

YaxĢı 

Kafi 

AĢağı 

Qeyri-kafi 

Markalı  

10-9,2 

9,1-8,9 

8,8-8,5 

8,4-8,0 

8-dən az 

Tam yetiĢdirilməmiĢ 

10-8,6 

8,5-7,8 

7,7-7,4 

7,3-7,0 

7-dən az 

Oynaq yetiĢdirilmiĢ 

10-9,0 

8,9-8,6 

8,5-8,2 

8,1-7,8 

7,8-dən az 

Oynaq yetiĢdirilməmiĢ  10-8,8 

8,7-8,3 

8,2-8,0 

7,9-7,5 

7,5-dən az 

---

 

~ 294 ~ 

 

 

Muss aĢağıdakı kimi qiymətləndirilir: 

Qədəhdə güclü köpüklənməklə, uzun müddət xırda  

qabarcıqlar çıxır    

 

 

 

 

– 1,0 

ġampan zəif köpüklənmə və xırda qabarcıqlarla   

– 0,8 

Ġri qabarcıq və uzun müddətli oynaqlıq    

 

– 0,6 

Ġri qabarcıq və az oynaqlıq  

 

 

 

– 0,3 

Tez itən oynaqlıq    

 

 

 

 

– 0,2 

Yuxarıda  göstərilən  qaydalara  əməl  etməklə  aparılan 

dequstasiya öz nəticəsini aĢağıdakı cədvəldə tapır: 

 

DEQUSTASIYA VƏRƏQI   

Dequstasiyanın tarixi ________________________ 

Dequstatorun soyadı, adı, atasının adı ___________ 

Mövzu və yeri ____________________________ 

 

Sıra

  

№

-s

i 

Adı, mənĢəyi və 

məhsul ili 

Kimyəvi 

səciyyəsi 

Cavan Ģərablar üçün 8 bal və 

yetiĢdirilmiĢ Ģərablar üçün 10 

bal sistemi 

Sp

ir

t, 

h

əcm

d

ə, 

faizl

ə 

ġ

ək

ər

, 

q

/1

0

0

 ml

 

T

itrl

əĢ

ən

 tu

rĢ

ulu

q, 

q

/dm

3

 

ġ

əf

faf

lıq

, 

0

,4

-d

ək

;   

0

,5

-d

ək

 

R

əngi

, 

0

,4

-d

ək

; 

  

0

,5

-d

ək

 

B

u

k

et

, 

2

,4

-d

ək

; 

 3

,0

-d

ək

 

Dad

, 

4

,0

-d

ək

;  

5

,0

-d

ək

 

T

ip

ik

lik

, 

0

,8

-d

ək

; 

  

1

,0

-d

ək

 

Üm

um

i b

al

, 

8

,0

-d

ək

;   

10

-

d

ək

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hər  bir  nümunənin  yoxlanması  və  dequstasiya  vərəqinin 

doldurulma vaxtı 5-6 dəqiqə müəyyən olunur.  

 

---

 

~ 295 ~ 

 

13.3.2

.  Digər qiymətləndirmə

 

sistemləri

 

Hazırda  Fransada  tətbiq  olunan  35  bal  sistemi  ilə  qiymət-

ləndirmə maraq kəsb etməkdədir (cədvəl 13.3). 

Cədvəl 13.3.  

35 balla qiymətləndirmə sistemi 

Göstəricilər 

Keyfiyyət 

elementləri 

Qiymət, balla 

ġəffaflıq 

 

0-3 

Rəng 

 

0-2 

Buket 

Ġlk təəssürat 

Səciyyəsi 

Ümumi keyfiyyət 

Dominint əlamət 

Ağızda dad 

YetiĢkənliyi 

0-10 

Dad 

Dolğunluq 

ġirinlik 

TurĢuluq 

Ətir və buket 

birlikdə 

Dadmadan sonra 

0-20 

 

35  bal  sisteminə  görə  Ģərab  4  göstərici  üzrə  qiymətləndirilir: 

Ģəffaflıq, rəng, buket və dad. Sistemə müsbət və mənfi əlamətlərin 

sözlə  səciyyəsi  də  daxildir.  Bundan  baĢqa,  burada  2  göstəricinin 

incəliyinə qədər səciyyəsi verilir. Bunlar Ģərabın buketi və dadıdır. 

Sistemin  çatıĢmazlığı  söz  və  bal  qiymətləndirilməsi  arasında 

determinant əlaqəsinin olmamasıdır.  

ġərabların keyfiyyətinin digər qiymətləndirmə üsullarından biri 

də    Robert  Porker  tərəfindən  iĢlənib  hazırlanmıĢ  və  dünya  üzrə 

yaxĢı  qəbul  olunmuĢ  100  ballı  Ģkala  ilə  qiymətlədirmədir.  Robert 

Porker Merilend Ģtatının Baltimor Ģəhərciyində 23 iyul 1947-ci ildə 

anadan  olmuĢdur.  O,  əvvəlcə  Merilend  universitetini,  sonra  isə  

hüquq akademiyasını bitirərək on il müddətində vəkil, o qədər də 

Baltimorda  kiçik  kredit  bankında  baĢ  məsləhətçinin  assistenti 

iĢləmiĢdir.  Onun  dünyagörüĢü  1968-ci  ildə  dəyiĢmiĢdir.  Belə  ki, 

---

 

~ 296 ~ 

 

yaxın  dostunun  təhriki  ilə  o,  Fransaya  getmiĢ  və  ilk  dəfə  burada 

Fransa  Ģərablarını  dadmıĢdır.  Evə  qayıdan  R.Porker  Ģəraba  aid 

kitablar  toplamağa  baĢlayır,  hüquqĢünas  fəaliyyətini  davam 

etdirməklə bərabər, özünü ciddi Ģəkildə bu iĢlərə həsr edir.  

1975-ci ildə incə yumor hissi ilə adlandırdığı ―Ģərab vəkili‖ adlı 

jurnalının  ilk  nəĢrinə  baĢlamıĢdır.  Jurnal  tezliklə  Ģöhrətlənir  və 

ilbəil  tirajını  artırır.  Hazırda  dünyanın  Ģərab  üzrə  ən  nüfuzlu 

jurnalıdır,  38  ölkədə  nəĢr  olunur  və  onun  abunəçilərinin  sayı  50 

min nəfəri ötür. Robert Porker ildə 10 min Ģərab dequstasiya edir. 

Ġndiyə  qədər  onun  tərəfindən  220  min  Ģərab  dequstasiya 

olunmuĢdur.  Olduqca  güclü  dad  bilmə  xüsusiyyətinə  malik  olub, 

baxdığı  nümunələri  yadda  saxlamaq  qabilliyəti  ilə  seçilir. 

Dünyanın ən nəhəng Ģərab tənqidçilərindəndir.  

R.Porker  Amerika  100  ballı  qiymətləndirmə  sistemindəki  hərfi 

ifadələr  yerinə  100  ballı  Ģkalasını  təklif  etmiĢdir.  Həmin  sistemlə 

qiymətləndirmə 4 istiqamət üzrə yerinə yetrilir: vizual analiz, hissi 

analiz,  dad-hissiyat  analizi  və  yekun  analiz.  Qiymət  formasında 

müəyyən  kateqoriyaya  aid  uyğun  qiymət  qoyulur  və  hər  biri 

əmsala vurulur. Hamısı cəmlənərək yekun bal alınır.  

ġərabların  Beynəlxalq  müsabiqəsi  üçün  orqonoleptiki