Мцяллифдян

Şərabın karbon qazı ilə doydurulması onun yüksək təzyiqdə 

Ģərabda  həll  edilməsinə  əsaslanır.  Karbon  qazının  təzyiq  altında 

həll  olması  Ģərabın  tərkibindən  və  temperaturdan  asılıdır.  ġərabda 

spirt və ekstrakt maddələrinin miqdarı nə qədər çox və temperatur 

yüksək olarsa, onda həll olan karbon qazının miqdarı bir o, qədər 

az olacaqdır. CO

2

-nin həll olmasını Ģərabda olan digər qazlar da bir 

qədər  azaldır.  Odur  ki,  CO

2

  ilə  doydurmadan  əvvəl  Ģərabdan 

oksigeni  və  digər  havadan  udulan  qazları  kənar  etmək  arzu 

olunandır.  

Burada  CO

2

-nin  bir  hissəsi  karbonat  turĢusuna  (CO

2

+H

2

O=  H

2

 

CO

3

)  çevrilir  və  həmçinin  duzlarla  reaksiyaya  girir.  Karbon  qazı 

səthi  fəal  maddələrlə,  əsasən  də  müsbət  yüklü  yüksəkmolekullu 

birləĢmələrlə  –  zülallar,  polifenollar,  pektinlər  və  s.  sorbsiya  olu-

nur. Bu maddələrlə əlaqəli formaya keçən karbon qazı, həll olmuĢ 

vəziyyətdəkinə  nisbətən  daha  zəif  ayrılır  və  ona  görə  də  Ģərabın 

oynaqlıq xüsusiyyətini daha yaxĢı biruzə verməsini təmin edir.  

ġərabın karbon qazı ilə doydurulması müxtəlif üsullarla aparıla 

bilər:  fasiləli  və  fasiləsiz  iĢləyən  saturatorlarda  Ģəraba  karbon 

qazının  xırda  köpüklərini  püskürtməklə;  karbon  qazının  Ģərabın 

səthindən  sərbəst  diffuziyası  ilə;  yüksək  təzyiq  Ģəraitində  maye 

karbon  qazının  Ģərab  axınına  dozalaĢdırılması;  Ģərabı  butulkaya 

doldurduqdan sonra müəyyən miqdarda bərk karbon qazının əlavə 

olunması ilə və s. 

Adətən Ģərab karbon qazı ilə 300-350 kPa təzyiqdə doydurulur. 

Bunun  üçün  xüsusi  aparatlar  – saturatorlar  tətbiq  edilir.  Həmçinin 

püskürdücü  ilə  təchiz  edilmiĢ  Frolov-Baqreyev  tipli  akrotofor-

---

 

~ 458 ~ 

 

lardan istifadə edilərək qazlaĢdırılma aparıla bilər. 

QazlaĢdırılmıĢ Ģərabların doldurulması oynaq Ģərablarda olduğu 

kimi aparılır. Doldurmadan əvvəl lazım gələrsə Ģərab təzyiq altında 

iĢləyən  filtrlərdən  süzülür.  Karbon  qazının  əsaslı  itkisinə  yol 

verməmək üçün yaxĢı olar ki, doldurma yüksək təzyiqli maĢınlarda 

aparılsın.  

QazlaĢdırılmıĢ  Ģərabların  doldurulması  -2

0

C-dən  yüksək  olma-

yan  temperaturda  tutumu  0,8  litr  olan  Ģampan  butulkalarına 

aparılır.  Doldurmadan  sonra  butulkada  Ģərabın  səviyyəsi  20

0

C-də 

butulkanın ağzından mayenin səthinədək 8±1 sm təĢkil etməlidir. 

QazlaĢdırılmıĢ  Ģərab  butulkası  polietilen  Ģampan  ekspedisiya 

tıxacı  ilə  bağlanır,  bərkidici  məftillə  üstdən  möhkəmləndirilir  və 

metal folqa, etiket və boyunbağı ilə tərtibat verilir.  

QazlaĢdırılmıĢ  Ģərab  butulkaları  yaxĢı  havalanan  binalarda  -

2+8

0

C temperaturda saxlanır.  

Oynaq  Ģərablar  bütün  nəqliyyat  növləri  ilə  yüklərin  daĢınma 

qaydalarına uyğun Ģəkildə 5-20

0

C temperaturda nəql oluna bilər. 

 Mantar  tıxacla  bağlanan  butulkalar  üfüqi  vəziyyətdə  saxlanır. 

Təminatlı  saxlanma  müddəti  hazırlandığı  gündən  hesablanmaqla 

azı 6 ay; kolleksiya Ģərabları üçün 1 ildir.  

Ġxrac üçün oynaq Ģərablar mantar tıxacla 2 il, polietilen tıxacla 1 

il saxlana bilər.    

     

---

 

~ 459 ~