Мцяллифдян

 Şəkil 19.14. Konyak spirtinin ritmik axında yetişdirilmə sxemi 

1 və 3-rezervuarlar; 4-spirt tutucu 5-uyğun olaraq, doldurucu 

və sorucu xətt; 6, 8-ötürücü borular; 7-nasos 

 

Xəttə  daxil  olan  emallı  rezervuarlar  emal  olunmuĢ  borularla 

əlaqələndirilir.  Rezeruarlar  palıd  taxtası  ilə  doldurulur.  Qurğu  bir 

neçə  seksiyadan  ibarət  olmaqla  hər  seksiyada  1-3  rezervuar  olur. 

Rezervuarların  sayı  yetiĢmiĢ  spirtin  1/3  hissəsini  götürmək  üçün 

üç-üç  olmalıdır.  Seksiyada  rezervuarlar  aĢağıdaki  qaydada 

---

 

~ 516 ~ 

 

nömrələnir: 1- birillik spirtlər; 2- ikillik spirtlər; 3- üçillik spirtlər 

və s.  

Rezervaurlar  (1)  təzə  qovulmuĢ  spirtlə  doldurulur,  rezervuar-

ların  bir  qrupu  (2)  birillik  yetiĢdirilmiĢlə,  digər  qrup  rezeruvarlar 

(3)  ikillik  yetiĢdirilmiĢ  spirtlə  doldurulur.  Rezervuarlar  doldurul-

duqdan  sonra  konyak  spirti  oksigenlə  doydurulur  və  palıd  taxtası 

ilə  yetiĢdirilir.  3  aydan  sonra  bütün  rezervuarların  palıd  taxtasına 

hopan miqdarına uyğun olaraq bir, iki və üç illik spirtlə doldurulur. 

Bir ildən sonra üçüncü seksiyadan kupaj üçün üç illik konyak spirti 

götürülür və xətt daimi iĢə baĢlayır. 

Üçüncü  seksiyadan  üçillik  yetiĢdirilmiĢ  spirtdən  kupaj  üçün 

spirtin  həcminin  1/3  hissəsi  götürülür.  Bu  seksiyanın  rezervuar-

larının  baĢı  ikinci  seksiyanın  rezervarlarında  olan  ikiillik  spirtlə, 

onun  baĢı  isə  öz  növbəsində  birinci  seksiyadakı  rezervarlardakı 

birillik spirtlə, sonuncu isə təzə konyak spirti ilə  doldurulur. Palıd 

taxtası 120 saat müddətində hava oksigeni ilə fəallaĢdırılır. Taxta-

nın  fəallaĢdırılması  peroksidin  miqdarının  yüksəlməsinə  zəmin 

yaradır ki, bunun da hesabına oduncağın komponentlərinin oksid-

ləĢməsi  də  daxil  olmaqla  oksidləĢdirici  proseslər  intensivləĢir. 

Həmçinin karbohidratların hidrolizi və dehidratasiyası (su itirməsi), 

azotlu maddələrin çevrilmələri baĢ verir. Nəticədə konyak spirtinin 

keyfiyyətinin yüksəlməsi ilə yetiĢməsinin tezləĢməsi baĢ verir.     

 

19.1.7. 

Konyakın

 

kupajı

 

Konyak  spirti  uzun müddət  yetiĢdirilməsinə  və bu  zaman  dərin 

fiziki-kimyəvi proseslər getməsinə baxmayaraq, o, son həddə qədər 

yarımməhsul kimi qalır. Sonra həmin spirtin tündlüyü aĢağı salınır. 

Kupaj  yolu  ilə  ondan  müxtəlif  markalarda  konyaklar  hazırlanır. 

Kupaja  gedən  spirtin  yaĢından  və  keyfiyyətindən  asılı  olaraq, 

konyaklar ordinar və markalı olurlar. Konyakın hazırlanması üçün 

yetiĢdirilmiĢ  konyak  spirtindən  əlavə,  yumĢaldılmıĢ  su,  Ģəkər 

Ģərbəti, lazım gələrsə spirtləĢdirilmiĢ və ətirli sudan istifadə olunur. 

Konyak  spirtini  durultmaq  üçün  spirtləĢdirilmiĢ  sudan  istifadə 

---

 

~ 517 ~ 

 

olunur.  Onu  hazırlamaq  məqsədilə  konyak  spirti  destillə  edilmiĢ, 

yaxud  yumĢaldılmıĢ  su  ilə  20-25  h.%-ə  qədər  duruldulur  və  palıd 

çəlləklərdə ən azı 2 ay yetiĢdirilir. 

1000  dal  spirtləĢdirilmiĢ  su  almaq  üçün,  spirtin  təqribi  miqdarı 

aĢağıdakı formulla müəyən olunur: 

k

c

c

k

q

q

Y







1000

 

burada: q

c·c

-spirtləĢdirilmiĢ suyun tündlüyü; 

             q

k

-konyak spirtinin tündlüyü. 

 

Tutaq ki, tündlüyü 60 h.% olan konyak spirtindən, tündlüyü 25 

h.%  olan  spirtləĢdirilmiĢ  su  hazırlanmalıdır.  1000  dekalitrə  nə 

qədər spirt və nə qədər su lazım olduğunu tapaq: 

6

.

416

60

25

1000







c

Y

 dal 

Deməli,  1000  dal  spirləĢdirilmiĢ  su  almaq  üçün  416,6  dal  spirt 

və 1000-416,6=583,4 dal su götürülməlidir. 

Lakin  bu  hesabatda  Ģəraba  nisbətən  konyakın  kupajında  daha 

vacib  rola  malik  olan  həcmin  sıxılması  nəzərə  alınmır.  Bu  məq-

sədlə cədvəldən istifadə olunur (cədvəl 19.2). 

Əgər  həcmin  sıxılması  getməsə  belə,  40  litr  spirt  60  litr  su  ilə 

20

0

C  tem-peraturda  qarıĢdırdıqda  40  h.%  tündlüyə  malik  100  litr 

su-spirt qarıĢığı alınmıĢ olardı. Cədvəldən isə aydın olur ki, faktiki 

40  h.%  tünlüyə  malik  100  litr  qarıĢıq  almaq  üçün  60  litr  deyil, 

63,347  litr  su  əlavə  olunmalıdır.  Bu  halda  həcmin  sıxılması 

(4v+63,347-100)=3,347 litr təĢkil edir.  

Əgər tündlüyü 60 h.% olan konyak spirtindən 25 h.% tündlükdə 

1000  dal  spirtləĢdirilmiĢ  su  almaq  lazımdırsa,  onda  417  dal  spirt 

(cədvəl  19.3)  və  591  dal  su  qarıĢdırılmalıdır.  Hesablama  yolu  ilə 

(sıxılma  nəzərə alınmadıqda) 416,6  dal  spirt  və 583,4  dal  su  tələb 

olunurdu.  

---

 

~ 518 ~ 

 

Cədvəl 19.2 

 

Spirt ilə suyun 20

0

C temperaturda qarıĢdırılması zamanı həcmin 

azalma səviyyəsi 

 

QarıĢıqda miqdarı 

l/100 l 

QarıĢığın 

sıxılması, l-lə 

QarıĢıqda miqdarı 

l/100 l 

QarıĢığın 

sıxılması, l-lə 

spirt 

su 

spirt 

su