Mádeniyat ekonomikası páninen Ózbetinshe jumɪsı Tema: Múlkshilik qatnasıqları hám social taraw

Menshik obektleri - bul menshikke aylanǵan barlıq baylıq túrleri. Olarǵa jer, suw, tábiyiy kánler, ósimlikler hám haywanatlar dúńyası, mashina-úskeneler, imaratlar, qurılmalar, ónimler hám xizmetler, tariyxıy-mádeniy estelikler, ilmiy-texnikaliq bilimler, tovarlar, miynetke bolǵan aqlıy(ruwxıy) hám fizikaliq qásiyetler h.t.b. kiredi. Mine bul materiallıq hám materiallıq emes formadaǵı ónimlerdi ózlestiriw menen baylanıslı menshik qatnasıqları qáliplesedi hám ónimler menshikke aylanǵanda ózlestiriledi.
Menshik subektleri - bul menshik obektlerin ózlestiriwde qatnasıwshılar yamasa menshik qatnasıqlarınıń qatnasıwshıları. Bularǵa ayırım adamlar, shańaraqlar, xalıqtıń sociallıq toparları, territoriyalıq birlespeler, hár qıylı jámáátler, jámiyetlik hám diniy shólkemler, sonday-aq mámleket kiredi. Bul subektlerge qaray ózlestiriw individual, semyalıq, sheriklik, territoriyalıq hám ulıwma milliy xarakterge iye boladı.
Menshik obektlerin ózlestiriw tómendegishe eki jolda ámelge asırıladı

1. 
   Óndiris resursların ózlestiriw. Bunda materiallıq hám miynet resursların menshik iyesi óz menshigine aylanǵannan soń ózlestiredi.
   
2. 
   Óndiris nátiyjelerin ózlestiriw - bul óndirilgen ónim hám xizmetlerdi, olardı satıwdan kelgen dáramatlardı kimniń menshigine aylanǵanlıǵın bildiredi. Óndiris ásbapları kimniń menshiginde bolsa, nátiyje soǵan tiyisli boladı.
   

4.2. Múlkshiliktiń túrli formaları hám ekonomikalıq mazmunı
Bazar ekonomikası menshik formalarınıń kóp túrliligin talap etedi. Ózbekstan Respublikası Konstituciyasında da «Bazar qatnasıqların rawajlandırıwǵa qaratılǵan Ózbekstan ekonomikasınıń tiykarın hár qıylı menshik formaları quraydı» dep kórsetilgen.
Menshik qatnasıqları hár túrli menshik formaların hám túrlerin óz ishine aladı.
Menshik tipi - bul hár túrli yamasa bir túrdegi social-ekonomikalıq sistemalarǵa tán bolǵan menshik qatnasıqların hám menshik xarakterin bildiredi.
Menshik sisteması hár qıylı menshik formaları tiykarında rawajlanıp baradı. Menshik formaları - bul baylıqtı ózlestiriw xarakterin, onıń kórinisin hám mazmunin ańlatadı. Óz miyneti tiykarında ózlestiriw, ózgeler dóretken baylıqtı mutqa ózlestiriw, jeke tártipte, jámáát bolıp, sheriklik tiykarında ózlestiriwdiń barlıǵı menshiktiń hár qıylı formaların ańlatadı.
Tarıyxıy jaqtan alıp qaraǵanda menshik áyyemgi obshinaliq dúzimde jámáátlik formada payda bolǵan, sońınan jeke menshik kelip shıqqan. Jámiyettiń rawajlanıwı menen menshiktiń basqa da formaları payda boldı.
Házirgi zaman ekonomikası menshiktiń bir neshe formaların hám túrlerin talap etedi. Soǵan baylanıslı bazar ekonomikası jaǵdayında menshiktiń tómendegi formaları háreket etedi mámleketlik menshik, jeke menshik, jámáátlik menshik, aralas menshik. Bulardıń hár biri bir neshe túrlerge bólinedi.