52
Ф
Q
t
, (6.2)
bunda
Q – yorug’lik energiyasi,
t – vaqt. YOrug’lik oqimining birligi lyumen (Lm)
bo’lib, u 1 kd li yorug’likning 1 steradian fazoviy burchak bo’yicha yuborilgan
oqimidir:
Ф
I
кд
ст
кд
Лм
4
1
1
1
4
12 5
*
р
*
.
. (6.3)
YOrug’lik kuchi
I:
I
dФ
d
. (6.4)
YOrug’lik oqimi bir
tekis tarqalgan holda
I
Ф
(6.5)
bo’ladi.
YOrug’lik kuchi birligi Sobiq Ittifoq metrologiya ilmiy tekshirish institutining
fotometrik laboratoriyasida yasalgan yorug’lik etalonining
1
60
2
см
yuzasidan normal
yo’nalishda chiqayotgan yorug’lik kuchining
1
60
qismiga teng.
Bu birlikka kandela
(kd) deyiladi. Bu yorug’lik kuchining yangi etaloni bo’lib, xalqaro bir shamning
(eski etalonning) yorug’lik kuchi
1.005 kd ga teng.
YOritilganlik yuza birligiga perpendikulyar tushayotgan yorug’lik oqimi bilan
xarakterlanadi, ya’ni
Ф
S
n
. (6.6)
YOritilganlik birligi lyuks (Lk) bo’lib, u 1m2
yuzaga tekis perpendikulyar
tushayotgan 1 Lm oqimga mos keladigan yoritilganlikdir:
1
1
1
2
люкс Лк
люмен Лм
м
(
)
(
)
. (6.7)
Ravshanlik deb, yuza birligidan yuzaga kelgan perpendikulyar yo’nalishda har
bir kvadrat metridan 1 kd yorug’lik kuchi beradigan yuzaning ravshanligi olinib,
ravshanlik birligi -
1
2
кд
м
bo’ladi. Demak, ravshanlik
B
I
S
I
S
n
cos
. (6.8)
53
Bu
yerda
- yorug’lik nuri yo’nalishi bilan shu yorug’lik tarqatayotgan yuzaga
o’tkazilgan perpendikulyar orasidagi burchak.
SHuni ta’kidlab o’tish kerakki, yorug’lik birliklarining
tajribada aniqlash va
uni qayta takrorlash murakkab ish bo’lib, diqqat bilan ishlashni talab qiladi. Miqdoriy
yorug’lik o’lchashlari, ayniqsa, spetrning turli sohalaridagi o’lchashlarr hozirga qadar
ishlanib kelinmoqda va mukammallashtiritmoqda.
Dostları ilə paylaş: