Mehman ağayev

 

---

 
300
DÜYÜNLÜ  PERİARTERİİT 
 
Düyünlü periarteriit (DP) allergik vaskulitin bir forması kimi bir 
çox sistem və orqanların kiçik, orta diametrli damarlarının zədələn-
məsi ilə xarakterizə olunur. Böyrək zədələnməsi 70-80% halda rast 
gəlir. Əsasən kişilər 30-50 yaşda xəstələnirlər. 
30-50% DP xəstələrinin qanında avstraliya antigeni tapılır. Bu 
xəstəlikdə böyrək daxili damarlar (qövs, payarası, düz arteriyalar, 
yumaqcıqların gətirici və çıxarıcı arteriolaları, kapillyarlar, venalar), 
bəzən hətta  əsas böyrək arteriyası  zədələnir. Damarlardakı  dəyişik-
liklər produktiv, bəzən sklerozla bitən produktiv - destruktiv panvas-
kulit ilə başlayır, damar divarının qalınlaşması (xüsusən intimanın) 
baş verir, anevrizmlər əmələ gəlir, damar mənfəzi daralır, trombozla-
şır. Bu xəstəlik üçün böyrək infarktı patoqnomonikdir, sonra böyrək 
büzüşməsi baş verir. Bəzən böyrək zədələnməsi keçici sidik sindro-
mu və ya QN əlamətləri ilə xarakterizə olunur. 
Klinika.  Xəstəlik ümumi əlamətlər ilə  tədricən başlayır, qeyri-
düzgün hərarət, arıqlama, oynaq-əzələ ağrıları müşahidə olunur. Vis-
seral əlamətləri 5 qrupa bölmək olar: arterial hipertenziya ilə böyrək; 
abdominal; stenokardiya və ya miokard infarktı ilə keçən koronar; 
pnevmonit və ya bronx astması ilə təzahür edən ağciyər, polinevrotik 
sindromlar formasında təzahür edirlər. 
Laborator müayinələr arasında leykositoz, EÇS artması, bəzən 
eozinofiliya qeyd olunur. 
DP zamanı böyrək zədələnmələri  aşağıdakı kliniki variantlara 
ayrılır: 
Böyrəklərin latent formalı zədələnməsi xəstəliyin xoşxassəli gedi-
şi zamanı müşahidə olunur. 
İzolə olunmuş sidik sindromu zamanı xəstədə ancaq proteinuriya 
(1 g/gün), mikrohematuriya müşahidə olunur. Bu forma xoş gedişə 
malik olub  proqress etmir. 
Arterial hipertenziya sindromu. 45-80% təsadüf olunur.  
Nefrotik sindrom az təsadüf olunur. 

---

 
301
Xəstəliyin gec təsadüf olunan formalarına anevrizmanın partlama-
sı, böyrəkətrafı hematoma və bədxassəli tubulopatiya aiddir. Axırıncı 
forma poliuriya (gündə 10 l) elektrolit balansının pozğunluğu, asidoz 
ilə xarakterizə olunur. 
Diaqnostika. Xəstəliyin diaqnostikası üçün daxili orqanların qara-
ciyər, ağciyər, böyrəklər və  dərialtı düyünlərin punksion biopsiyası 
aparılır. Arterioqrafiyanın, radioizotop müayinə, klirens testlərin kö-
məyi ilə diaqnozu qoymaq olur. 
Müalicə. DP müalicəsində  hazırda kortikosteroidlər, immunodep-
ressiv preparatlar, 4-aminoxinolonlardan istifadə olunur və adekvat 
simptomatik terapiya aparılır.