Mehnat bozori tartibga solishning hududiy asoslari
Yüklə 0,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.1.2-rasm. Samarqand viloyatida YaHM hajmi, 2007-2012 yillarning 1 yanvar holatiga ko’ra (mlrd. so’m).
- 2.2. Mehnat bozorini tartibga solishning ijtimoiy-iqtisodiy ko’rsatkichlarining tahlili
- 3015,2 3046,2 3102,5 3140,2 3197,2 3326,3 2850 2900
- Manba: Samarqand viloyati Davlat statistika Bosh boshqarmasi ma’lumotlari.
- 2.2.1-jadval. Samarqand viloyatida mehnat resurslari va aholining ish bilan bandligi holati (ming kishi hisobida)
|
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 2007 й. 2008 й. 2009 й. 2010 й. 2011 й. 2012 й.
2007-2012 yillarning 1 yanvar holatiga ko’ra (mlrd. so’m). Manba: Samarqand viloyati Davlat statistika Bosh boshqarmasi ma’lumotlari asosida tuzilgan.
2011 yilda Samarqand viloyati bo’yicha yalpi hududiy mahsulot (YaHM) ishlab chiqarish hajmi amaldagi narxlarda 4810,4 mlrd. so’mni tashkil qildi, ushbu ko’rsatkich 2006 yilning shu davriga nisbatan taqqoslama narxlarda 3,5 martaga o’sgan (2.2-rasm). Yalpi hududiy mahsulotning keyingi yillar mobaynida nisbatan o’sish tendensiyasi viloyatning barcha sohalarida kuzatildi. Jumladan, hudud iqtisodiyotining barcha soha va tarmoqlarida olib borilayotgan tub islohotlar keyingi yillar mobaynida o’zining ijobiy natijalarini berib kelmoqda. Samarqand viloyati iqtisodiyotida sanoat ishlab chiqarishi 2007 yil 1 yanvar holatiga ko’ra 512,1 mlrd. so’mni tashkil etgan bo’lsa, ushbu ko’rsatkich 2012 yil shu holatida 2004,2 mlrd. so’mni tashkil etdi va bu ko’rsatkich bazis yiliga nisbatan 3,9 marta ko’pdir. Xuddi shunday o’sish sur’atlarini boshqa soha va tarmoqlarda ham ko’rishimiz mumkin,
34 ya’ni, xalq iste’mol mollari ishlab chiqarish 4,0 marta, kapital qo’yilmalar hajmi 4,2 marta, qishloq xo’jaligi yalpi mahsuloti 2,6 marta, chakana savdo aylanmasi 4,1 marta, jami xizmatlar 5,0 marta, pullik xizmatlar 4,9 marta ko’paygan. Viloyatda korxonalar va tashkilotlar yagona davlat registri ma’lumotlariga asosan 2012 yil 1 yanvar holatiga ko’ra iqtisodiyotning barcha soha va tarmoqlarida ro’yxatga olingan yuridik shaxslar soni 46,1 mingtaga yetdi, shundan faoliyat ko’rsatayotganlari soni 42,6 mingtani (jami ro’yxatga olingan yuridik shaxslarning 92,4 %) tashkil qildi. Bu ko’rsatkich o’tgan 2006 yilga nisbatan mos ravishda 129,5 foizga, shundan faoliyat ko’rsatayotganlari soni 126,0 foizga oshgan. 1
Davlatning ish bilan bandlik siyosatini amalga oshirishning asosiy moliyaviy vositasi bo’lib, ish bilan ta’minlashga ko’maklashish Davlat jamg’armasi hisoblanadi. Davlat ish bilan bandlik jamg’armasi mablag’lari asosan quyidagi yo’nalishlar bo’yicha sarflanadi: mehnat organlari faoliyatini moliyalashtirish, ishsizlik nafaqasini to’lash, kasbga o’qitish va qayta o’qitish, jamoat ishlarini tashkil etish, ijtimoiy muhofazaga muhtojlarga moddiy yordam berish, yangi ish o’rinlarini yaratish, oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirish, muddatidan oldin pensiyaga chiqish. Viloyatda 2010 yilda ish bilan bandlik jamg’armasi mablag’larining 16%i ish bilan bandlikka ko’maklashish markazlarini moliyalashtirishga, 7,6%i ishsizlik nafaqasini to’lashga, 3,2%i kasbga tayyorlash va qayta tayyorlashga, 5,9%i jamoat ishlarini tashkil etishga, 0,43%i ijtimoiy himoyaga muhtojlarga moddiy yordam ko’rsatishga, 31,3%i yangi ish o’rinlarini yaratishga, 3,4%i oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirishga, 2,2%i muddatidan oldin pensiyaga chiqqanlarga sarflangan. SHuningdek, 0,1% mablag’lar ta’lim krediti sifatida sarflangan. Bu davr mobaynida ish bilan bandlik jamg’armasi mablag’larining 62,0%i faol yo’nalishlarga, 29,7%i ish bilan bandlikka ko’maklashish markazlari faoliyatini tashkil etish va nofaol yo’nalishlarga sarflangan.
1 “Ўзбекистон Республикасида ижтимоий-иқтисодий ислоҳотларни амалга ошириш бўйича Самарқанд вилоятида 2012 йилда бажарилган ишлар ва 2013 йилдаги уствор вазифалар”ни ўрганиш бўйича ўқув-услубий қўлланма. – Самарқанд:
СамДУ - 2013. 6-7 бетлар.
35 Ma’lumki, viloyat davlat ish bilan bandlik xizmati faoliyati joylardagi ish bilan bandlikka ko’maklashish markazlari bilan muvofiqlikda amalga oshiriladi. SHahar va tumanlardagi ish bilan bandlikka ko’maklashish markazlari o’zlarining ish bilan bandlikka ko’maklashish sohasidagi funksiyalaridan tashqari, tijorat faoliyatlari bilan ham shug’ullanishlari mumkin. Masalan, ish beruvchilar bilan aloqa o’rnatish: ko’pchilik ish beruvchilar o’zlarining xodimlari malakasini oshirish, maslahat xizmatlaridan foydalanishga muhtojlik sezadilar. Bizningcha, viloyat davlat ish bilan bandlik xizmati organlari va markazlari yuqori malakali kadrlarni tanlash va maslahatlar berish bilan muvoffaqiyatli shug’ullanishlari mumkin.
Mehnat bozori infratuzilmasida ish bilan bandlik xizmatining nodavlat tuzilmalariga xodimlarni tanlash bo’yicha agentliklar (rekrut agentliklari), tijorat mehnat birjalari, internet tarmog’idagi birjalar kiradi. Mehnat bozorining holati ish bilan bandlik sohasida jami ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni aks ettiradi. Iqtisodiy o’sishda investisiyalarning yuksalishi ishchi kuchiga bo’lgan talabni oshiradi, inqiroz davrida esa, korxonalar o’zlarining mavjud shtatlarini qisqartiradilar. Boshqa tomondan, iqtisodiyotda tarmoqlarning rivojlanishi ko’pincha shunga bog’liq bo’ladiki, tezlik bilan moliyaviy va texnologik imkoniyatlar asosida malakali kadrlarni ta’minlash shart-sharoitlari yuzaga keladi. Mehnat bozorida ish joyi sifati bo’yicha uni ikki xil asosiy segmentga bo’lish mumkin: yuqori malakali va past malakali shi joylari, (mehnat bozori segmenti- ishchi kuchiga demografik talab va taklif tuzilmasi (jinsi va yoshi bo’yicha), kasbiy (mutaxassisligi va malaka darajasi bo’yicha) va hududiy (mintaqalarning ishchi kuchiga talab va taklifdagi hissasi) aspektlarga bo’linadi) 4 . Hozirga kunda respublikamizning yirik shaharlarida, xususan Toshkent, Samarqand va boshqa yirik shaharlarida yangi tarmoqlarning rivojlanishi natijasida, mehnat bozorida ma’lum darajada yuqori malakali ish joylari segmenti shakllanmoqda.
4 Словарь терминов, применяемых в деятельности служб занятости. – М.: 1997. - С. 74.
36 Mehnat bozorida tijorat ish bilan bandlik xizmatining davlat ish bilan bandlik xizmatidan o’zining ijtimoiy-iqtisodiy faoliyatidagi farqi shundaki, uning maqsadi foydaga yo’naltirilgan. Rivojlangan davlatlar tajribasiga ko’ra, tijorat mehnat vositachiligining faoliyati davomida yuqori to’lovga ega ish joylari segmentida faol rivojlandi. Mehnat bozorida ularning faoliyati rentabelli korxonalarga yoki yuqori kasbiy-malakaga ega bo’lgan ishchi kuchlariga bo’lgan talabga qaratilgan. Rivojlangan korxonalarning to’lovga layoqatligi va malakali ishchilarga vositachilik xizmatlarining ko’rsatilishi tijorat mehnat vositachiligining rivojlanishi uchun iqtisodiy baza yaratdi. Kadrlar agentligi o’zining mijozlari sifatida unga tashrif buyuruvchi, ya’ni ariza bilan murojaat qilgan firmalarga xodimlarni tanlash bo’yicha faoliyat yuritadi. Ammo agentlikda bo’sh ish joylarini izlovchilar uning asosiy mijozlari hisoblanmaydi. SHunday ekan, kadrlar agentligining davlat ish bilan bandlik xizmati bilan tenglashtirilgandagi farqi shundaki, u ish beruvchi mijozlar bilan ishlaydi. Tijorat ixtisoslashgan mehnat birjalarining kadrlar agentligidan farqi, ularning faoliyati ham ish beruvchilar, ham ish izlovchi kishilarga yo’naltirilgan. Respublikamizda iqtisodiy islohotlarning amalga oshirilishi, tarmoqlardagi tarkibiy o’zgarishlar va mulkchilik munosabatlarining sekinlik bilan rivojlanishi, turli xil iqtisodiy imkoniyatlarga ega bo’lgan korxonalar sonining oshishiga olib keldi. Natijada ishlab chiqarishning pasayib ketishi kam miqdorda, o’z vaqtida to’lanmaydigan ish haqi beriladigan ish joylarining ko’p miqdorda oshishiga olib keldi. Bozor kam malakali ish joylari bilan yanada to’lib bordi, qo’layliklarga ega bo’lmagan, kam miqdordagi ish haqiga ega bo’lgan ish joylari va kam miqdordagi ish bilan bandlik kafolatlari kengayib bordi. Mehnat bozorining bu segmentida tijorat mehnat vositachiligi bo’yicha faoliyat foyda bermaydi. Chunki korxonalardagi mavjud moliyaviy imkoniyatlarning chegaralanganligi mehnat vositachiligi uchun mablag’lar ajratishni zarurat etmaydi. Biroq iqtisodiyotda bunday faoliyatning amalga
37 oshirilishi ijtimoiy jihatdan ahamiyatli va iqtisodiy jihatdan korxonalar uchun samaralidir. Mehnat bozorining bu segmentida ijtimoiy funksiyalarni davlat ish bilan bandlik xizmati amalga oshiradi. Mehnat resurslari va korxonalarga mehnat vositachiligi davlat ish bilan bandlik jamg’armasi mablag’lari hisobiga moliyalashtirish natijasida bepul ko’rsatiladi. O’zining cheklangan tashkiliy va moliyaviy resurslariga ega bo’lgan davlat ish bilan bandlik xizmati mehnat bozorida monopol xarakterga egadir. SHunday ekan, bizningcha, davlat ish bilan bandlik xizmati nodavlat tashkilotlar tuzishda, shuningdek, ixtisoslashgan, samarali imkoniyatlarga ega bo’lgan va qonunlar doirasida mehnat vositachiligi bilan shug’ullanuvchilarga yordam berishi kerak. Yuqorida yuzaga kelgan bunday holatlar bilan davlat ish bilan bandlik xizmati faoliyatini quyidagicha izohlash mumkin: 1) Davlat ish bilan bandlik xizmati o’zining ma’lumotlar bankida nufuzli bo’sh ish joylariga ham, kam ish haqi to’lanadigan va kam malakali mehnat talab qiladigan ish joylariga ham ega. Korxonalardan ish bilan bandlik xizmatiga beriladigan talabnomaning katta qismi nochor tarmoqlardan, oz qismi barqaror rivojlanayotgan tarmoqlardan tashkil etadi. Barqaror rivojlanayotgan tarmoqlarga tez va sifatli mehnat vositachiligi xizmatlari asosan xususiy kadrlar agentligi tomonidan ko’rsatiladi; 2) Bundan tashqari davlat ish bilan bandlik xizmatiga ijtimoiy jihatdan himoyalangan malakali ishchilardan tashqari, ijtimoiy himoyaga muhtoj bo’lgan, ya’ni nodavlat ish bilan bandlik organlari xizmatlaridan foydalanish imkoniyatiga ega bo’lmagan ishchilar ham murojaat qiladilar; 3) Foydali bo’sh ish joylariga ega bo’lgan tadbirkorlar va malakali mutaxassislar davlat ish bilan bandlik xizmatidan kam foydalanadilar. Ular xodimlarni tanlash va bo’sh ish joylari to’g’risidagi axborotlarni to’g’ridan-to’g’ri qarindoshlari, tanishlari orqali muloqat o’rnatib, ma’lumotga ega bo’ladilar;
38 4) Davlat ish bilan bandlik xizmati o’zining ijtimoiy funksiyalarini bajarishda ijtimoiy ta’minot organlariga aynan o’xshash holda amalga oshiradi, qaysiki rivojlanayotgan firma ishchiga bo’lgan talabnomani berishga shoshmaydi, chunki ish bilan bandlik xizmati hisobida mehnatga noloyiq ishlashni xohlamaydiganlar bo’lishi mumkin.
Mehnat bozorida davlat ish bilan bandlik xizmati ijtimoiy-iqtisodiy funksiyalarini bajarishda, asosiy subyekt sifatida chiqishga majbur: ishsizlarga ijtimoiy to’lovlar, fuqarolarni kasbga yo’naltirish bo’yicha xizmatlarni ko’rsatish, uzoq muddat ishsiz bo’lganlarga ishsizlik maqomini berish, ishsizlarni kasbga tayyorlash va qayta tayyorlashni o’tkazish, fuqarolarni ishga joylashtirish va ilgarigi huquqlarini tiklash bo’yicha turli tashkilotlar bilan qo’shma loyihalarni tashkillashtirish ishlari amalga oshiriladi. Mehnat vositachiligi doirasida kadrlar agentligi davlat ish bilan bandlik xizmati bilan raqobatlasha oladimi? - degan savol yuzaga keladi. Mehnat bozorida ish bilan bandlik sohasidagi institusional tuzilmalar ichida davlat ish bilan bandlik xizmati monopol bo’lib, o’zining faoliyatlari samaradorligini oshirishga harakat qiladi. Biroq, amaliyotda davlat ish bilan bandlik xizmatiga fuqarolar ommaviy ravishda murojaat qilmaydilar, ular tijorat ish bilan bandlik xizmatlaridan foydalanishdan tashqari, bo’sh ish o’rinlari to’g’risida ma’lumotlarni izlashning boshqa kanallarini izlaydilar. Masalan, gazetalar, televideniya, har xil e’lonlar va internet orqali. SHunday bo’lsada, davlat ish bilan bandlik xizmatining ijtimoiy funksiyalarini bajarishi bo’yicha majburiyatlari yo’qolmaydi. SHunday qilib: davlat ish bilan bandlik xizmatining asosiy vazifasi nodavlat ish bilan bandlik organlarini tashkil etish va mehnat vositachiligi bilan samarali shug’ullanishlari uchun imkoniyatlar yaratishga ko’maklashish zarur. Mehnat bozorida tashkiliy tuzilmalarni ish bilan bandlik sohasidagi faoliyatlarining asosiy maqsadi ishchi kuchiga talab va taklif o’rtasida muvozanatni va aholining ish bilan oqilona bandligini ta’minlashdan iborat.
39 Yuqoridagilarni e’tiborga olgan holda, mehnat bozori infratuzilmasi rivojlanish holatining tahliliy natijalari shuni ko’rsatadiki, mehnat bozoridagi tashkiliy tuzilmalar samaradorligini ta’minlashda yuzaga keladigan muammolar quyidagi asosiy ijtimoiy- iqtisodiy omillar ta’siri bilan belgilanadi:
tashkilotlar tomonidan to’lovsiz ta’til berilishi, ish vaqtining qisqartirilishi;
ishchilarni bo’shatish o’rniga maosh to’lovlarini kechiktirilishi; ishsizlik nafaqalarining kamligi; mehnat bo’limlari taklif etayotgan ish joylarining ma’qul emasligi; iqtisodiyotning pinhoniy sektorining mavjudligi; ishsizlikning uzoq davom etishi; mehnat bozorida kam miqdordagi malakali kadrlarning taklifi; mehnat bozorida yuqori malakali kadrlarga talabning mos kelmasligi; ijtimoiy himoyaga muhtojlar salmog’ining ishsizlar o’rtasida ortib borishi;
korxonalarda kadrlar qo’nimsizligining ortib borishi; ish beruvchilardan keladigan katta miqdordagi qiyin bajariladigan talabnomalar;
bo’sh ish o’rinlari haqida axborotlarni yetishmasligi;
o’quv yurtlarining iqtisodiyot tarmoqlari bilan talabalar amaliy bilim va ko’nikmalarini oshirish bo’yicha yetarli darajada aloqalarning mavjud emasligi; xususiylashtirish jarayonining sekinlik bilan borishi; nodavlat ish bilan bandlik xizmatlarining yetarli darajada rivojlanmaganligi;
borishi;
mehnat bozori kon’yukturasining nomutanosibligi;
ishchi kuchi talab va taklifining son va sifat ko’rsatkichlari bilan mos kelmasligi va hokazo. Yuqorida keltirilgan omillar ta’siri natijasida yuzaga keladigan muammolarning hal etish yo’llari va usullarini aniqlash hamda bartaraf etish mehnat bozorini tartibga solish uchun ijtimoiy-iqtisodiy muhitni yuzaga keltiradi.
40
ko’rsatkichlarining tahlili
Davlat ish bilan bandlik siyosati mamlakat rivojlanishi ijtimoiy-iqtisodiy siyosatining tarkibiy qismi sifatida mehnat potensialidan samarali foydalanish va uning rivojlanishi bo’yicha ish bilan bandlik muammolarini yechishga yo’naltirilgan iqtisodiyotning o’tish davriga muvofiq, ish bilan bandlik siyosati ish kuchini tarmoqlar va ish bilan bandlik ko’rinishi bo’yicha qayta taqsimlashda ijtimoiy jihatdan muvofiq ish bilan bandlik darajasini ta’minlashga yo’naltirilishi zarur.
SHunday ekan, mehnat bozorini tartibga solish siyosati quyidagi maqsadlarga erishishni nazarda tutadi: - ishchi kuchiga talab va taklif o’rtasida muvozanatga erishish; - ishsizlarni mehnatga yo’naltirishni rag’batlantirish; - ish bilan band bo’lmagan fuqarolarning ish izlashda kasbiy harakatchanligini oshirish; - ish izlayotgan har bir kishini ish bilan ta’minlamoq. Davlat ish bilan bandlik siyosati doirasida ish bilan bandlikka ko’maklashish ikki yo’nalishda, passiv va faol ish bilan bandlik siyosati ko’rinishlarida amalga oshiriladi. Ish bilan bandlikning passiv siyosati davlat ish bilan bandlik xizmati orqali ishsizlarga nafaqalar to’lash, ishsizlarni kasblarga qayta o’qitish va jamoat ishlarini tashkil etish kabi faoliyatlarni o’z ichiga oladi. Ish bilan bandlik siyosatining bu varianti davlatning amalga oshiradigan joriy xarajatlari nuqtai-nazaridan bir muncha tejamlidir. Biroq, ish bilan bandlikning passiv siyosati iqtisodiyotning yuksalishi davrida mehnat bozorining yuqori egiluvchanligi va ishchi kuchining kasbiy harakatchanligi, iqtisodiyotning istiqbolli mustaqil ish izlash uchun bir muncha keng shart-sharoitlari mavjud bo’lgandagina o’zini oqlashi mumkin. Qolgan holatlarda passiv siyosat ishsizlik uzoq muddat davom etishini qisqartirish, ish bilan band
41 bo’lmagan aholini ish bilan bandligini rag’batlantirishni kuchaytirish omili bo’lib hisoblanadi. Samarqand viloyatidagi demografik vaziyatga nazar tashlasak, keyingi yillarda, aholining muntazam ravishda ko’payayotganligini kuzatishimiz mumkin (2.3-rasm). Samarqand viloyati aholisi 2012 yilda 3326,3 ming kishiga yetdi. Viloyat aholisi 2007 yilda 3015,2 ming kishini tashkil etgan bo’lsa, 2012 yilda 2007 yilga nisbatan 10,3 % ga o’sgan (2.3-rasm). Viloyatdagi demografik holatni yaxshilanib borishi, mahalliy iqtisodiyotdagi tarkibiy o’zgarishlar va amalga oshirilayotgan islohotlarni yanada chuqurlashtirish, uning ko’lamini kengaytirish hamda ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni boshqarish va tartibga solish bilan bog’liq masalalarning ahamiyatini yanada oshiradi.
o’zgarishi dinamikasi (ming kishi) Manba: Samarqand viloyati Davlat statistika Bosh boshqarmasi ma’lumotlari.
Samarqand viloyati aholisi 2013 yil 1 yanvar holatiga ko’ra, 3380,8 ming kishiga yetdi. Viloyati aholisi 2008 yilda 3046,2 ming kishini tashkil etgan bo’lsa, 2012 yilda 2008 yilga nisbatan 111,0 % ga o’sgan.
42 Samarqand viloyatda mehnat resurslari salmog’i 2008 yilda 1698,2 ming kishi bo’lib, 2012 yilda 1952,8 ming kishiga yetgan. Bu ko’rsatkich 2008 yilga nisbatan 2012 yilda 115,0 %ga o’sgan. Ish bilan band bo’lgan aholi soni 2008 yilda 1141,5 ming kishi, 2012 yilda 1314,5 ming kishiga yetgan yoki mos davrga nisbatan 115,2 %ga o’sishi kuzatildi. Tahlillardan ko’rinadiki, jami ish o’rinlariga talab 2008 yilda 49,4 ming kishi bo’lsa, 2012 yilda 67,3 ming kishiga o’sgan yoki 2008 yilga nisbatan 2012 yilda 136,2 %ga o’sish tendensiyasiga ega. Jami ish o’rinlariga bo’lgan talab viloyatda 2008-2009 yillarda biroz kamayib, 2009 yildan boshlab o’sish tendensiyasiga ega. Samarqand viloyatida ishsizlik darajasi 2008 yilda 5,1 %, 2012 yilda esa 5,4 %ga teng bo’lib, ko’rilayotgan davrda bu ko’rsatkich pasayish tendensiyasiga ega(2.2.1-jadval).
Ko’rsatkichlar 2008 yil 2009 yil 2010 yil 2011 yil 2012 yil 2008-
2012 yillarda o’sishi (% da)
Aholi soni 3046,2
3102,5 3140,2
3 197,2 3380,8
111,0 Mehnat resurslari 1698,2 1720,1
1742,3 1794,6
1952,8 115,0
Ish bilan band bo’lganlar 1141,5 1160,8
1229,9 1271,0
1314,5 115,2
Jami ish o’rinlariga talab
49,4 59,0
62,5 68,3
67,3 136,2
Ishsizlik darajasi (%da)
5,1 4,0
4,8 4,7
5,4 - Manba: Samarqand viloyat Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish Bosh boshqarmasi ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tuzildi.
Iqtisodiyotning yuksalish davrida ish bilan bandlik xizmati nafaqat yangi turdagi faoliyatlarga ishchi kuchini joylashtirish, balki mehnat resurslaridan maksimal darajada foydalanish, ishsizlarni qayta o’qitishni turli dasturlarini ishlab chiqish, zarur malakaga ega ishchilarni tanlab olish usullari va ishchi kuchiga talabni
43 oshirish imkoniyatlari hamda shart-sharoitlariga ega bo’ladi. Iqtisodiyotning tanazzuli davrida, ish bilan bandlik xizmati organlari mehnat bozorining kan’yukturasidan kelib chiqqan holda aholining ish bilan bandligi muammolarining yechimi to’g’risida maqbul takliflarni berishi mumkin. Mehnat bozorini tahlil qilishda ish bilan bandlikka ko’maklashish doirasidagi yo’nalishlar muhim ahamiyatga ega bo’lib, nafaqat ish bilan bandlik xizmatining samarali faoliyatini baholash, ish bilan bandlik siyosati yo’nalishlarini ishlab chiqish, balki ish bilan bandlik muammolari bo’yicha yangi yechimlarni taklif qilish imkoniyatlari yuzaga keladi.
Ishsizlarni kasbga tayyorlash va qayta tayyorlashda, o’quv jarayonida zamonaviy o’quv texnologiyalari va usullarini ta’lim dasturiga kiritish va foydalanish, kelajakda ularning mehnat bozorida raqobatbardoshligini oshiradi.
Yüklə 0,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|