Meýilnama; I. Giriş II. Esasy



Yüklə 58,33 Kb.
səhifə5/7
tarix16.05.2023
ölçüsü58,33 Kb.
#113705
1   2   3   4   5   6   7
Turkmen kursavoy

Mesele. Gaýykçy möjegi, geçini we kelemini derýanyň bir kenaryndan beýlekisine göterýär gaýyk bilen geçmeli: Her geçelgede diňe bir ýolagçy gatnadar mümkin Emma möjek, geçi, geçi we kelem gözegçiliksiz galdyrylyp bilinmez.

3.Başlangyç synplarda matematiki logikanyň elementlerini öwretmek
Bir tarapdan, başlangyç synplaryň matematika kursuna logiki meseleleriň goşulmagy, bu meseleleri çözmek okuwçylaryň akyl ösüşine oňyn täsir edýär logiki yzygiderlilige esaslanyp öz pikiriňi beýan etmek endiklerini döretmek bilen beýleki tarapdan, bu meseleleri çözmekde hasaplamalary ýerine ýetirdi zerur däl ýa-da kömekçi rol oýnamak, diňe arifmetika hakda maglumatlar bilen çäklendirilmegi bilen düşündirilýär. Kombinator meselelerini çözmek, logiki meseleler ýaly, okuwçylar üçin matematiki ösüşine oňyn täsir edýär.
Logiki, kombinator we adaty bolmadyk meselelerde görkezilen ýagdaýlaryň we ýagdaýlaryň derňewi esasynda sebäp baglanyşyklaryny gurmak, logiki pikirleniş zynjyryny gurmak, anyk şertlere esaslanyp meseläni çözmegiň iň amatly we täsirli usullaryny saýlamak çözmek ýaly bilim çäreleriniň başarnyklary emele gelýär we ösdürilýär.
Talyplaryň logiki meseleleri gipotezalary emele getirmek we barlamak esasynda çözüldi aşakdaky tapgyrlary goşmak bilen gözleg ukyplaryny we başarnyklaryny ösdürmek alýar:
1) meseläni çözmek;
2) berlen meseläni öwrenmek;
3) gözleg gipotezasyny döretmek;
4) gipotezany barlamak (gipotezany tassyklamak ýa-da ret etmek);
5) netijeleri beýan etmek;
6) alnan netijeleri seljermek we umumylaşdyrmak.
Bu ädimleri aşakdaky meseläni çözmegiň esasynda kesgitläris.
1-nji mesele. Mugallym çagalara şatlykly habar berdi: "Siziň biriňiz topar". toparyna çagyryldyňyz "-diýdi. Uztoziniň bu sözlerini eşiden Sabir: "Meniň pikirimçe, bu Batir" -diýdi. ýa-da Wali "-diýdi we Batir:" Meniň pikirimçe, Wali bolmaly, sebäbi onuň boýy beýik "-diýdi we Wali garşy çykdy:" Meni çagyrmaly däl ". Çagalaryň biriniň pikiri dogry bolsa, milli ýygyndyda kim çagyryldy?
Çözmek. Meseläniň ýagdaýynyň derňewine esaslanyp, ilkinji ädim meseläni kesgitlemek we seljeriler. Munuň üçin teswirler meseläniň tekstinden aýrylýar we olar Gurlan gipoteza bilen deňeşdirip, onuň dogrudygyny ýa-da ýalandygyny kesgitleýär. Bu meselede ýagdaýyna görä, soraga jogap (çözgüt) dogrylygynyň ölçegi hökmünde birnäçe hakyky jümleler bolar. Berlen mesele üçin şu şert: "Diňe bir çaga dogry çykdy (hakykaty aýtdy)." Talyp hemmesi ret edilse tablisadan tassyklanan gipotezada dogry boljak gipotezalary hasaba almazdan eger pikirleriň sanyny tapyp bilseňiz, bu netijäni çözmek we umumylaşdyrmagyň netijesi bolar. Meseläniň üstünde işlemek okuwçylaryň logiki pikirleniş ukyplaryny ösdürmekden başga-da, gipotezalary düzmek we derňemek esasynda gözleg işlerine çekmek üçin esas döredildi. Meseläniň ýagdaýyna baglylykda mümkin bolan ähli çaklamalary gözden geçiriň okuwçylary doly induksiýa esasynda netije çykarmak bilen tanyşdyrmak üçin şertler döredýär.
Ikinji etapda gözlegleriň ähli gipotezalary, ýagny milli ýygyndyda bolanlar beýan edilýär teklip edilýän çaklamalar öňe sürülýär. Çagalaryň sany üç we olaryň hersi milli ýygyndy toparyna çagyrylyp bilinýändigi sebäpli üçünji tapgyrda üç çaklama beýan edilýär her bir çaklama göz öňünde tutulýar, derňelýär we tassyklanýar. Bu her bir çaga üçin sözlemiň dogrudygyny ýa-da ýalandygyny kesgitlemek arkaly edilip bilner. Gipoteza beýan edenden soň, bir bahasy bolan çagalaryň pikirlerine baha bermek mümkin bolar. Mysal üçin, Botir milli ýygyndyda çagyrylan bolsa, Sabiriň pikiri dogry. Gahrymanyň pikiri ýalan. Waliniň pikiri hem dogry. Şu ýerden botir milli ýygyndy çagyryljak ýaly gipotezada dogry teswirleriň sany iki bolup, şertlere görä milli ýygyndyda bir çaga çagyrylýar ýerine ýetirildi Şeýlelikde, bu çaklama nädogry. Beýleki şuňa meňzeş çaklamalar hem synagdan geçirilýär. Dördünji tapgyra, milli ýygyndyda kimiň çagyrylandygy barada netije çykaryp bolar bolar Dogry teswirleriň sany 1-e deň bolmaly. Olaryň netijesi aklamak (gipotezany ret etmek ýa-da tassyklamak) bilen, okuwçylar subutnamalara esaslanyp öz netijelerini berýärler pikirlerini gurmagy öwrenýärler. Bäşinji etapda meseläniň çözgüdiniň derňewi prosesde okuwçylar bilen bilelikde çözgütden goşmaça netijeler getirýär berlip bilner. Mysal üçin, çagalaryň arasynda kimiň dogrydygyny kesgitlemek mümkin. Talybyň şeýle goşmaça soraga dogry jogaby mantykly gözleg usulyny meseleleri aňsatlyk bilen we düşünmek üçin ulanmak derejesi kesgitleýär. Okyjy tablisadaky ret edilen gipotezalaryň hemmesini taşlasa tassyklanan gipotezanyň jogaby dogry çagalary tapyp bilse, bu netijä gelmeli derňewiň we çözgüdiň umumylaşdyrylmagynyň netijesi bolar. Gözleg (ýagny gipotezalary döretmek) we barlamak esasynda çözüldi) logiki meseleleriň çözgütleriniň tablisasy görnüşinde aňlatmak amatly we tablisany doldurmak aşakdaky meýilnama esasynda edilmelidir bilen gabat gelýär:
1) Meseläniň tekstini üns bilen okaň;
2) Meseläniň tekstinde berlen ähli teswirleriň aşagyny çyzyň;
3) Her teswiri tablisanyň dik sütünine gysgaça ýazyň;
4) ähli gipotezalary tablisanyň keseligine çyzyň;
5) Tablisanyň her sütüninde dogry düşündirişleriň sanyny sanamak;
6) Netije.



Yüklə 58,33 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin