Междуродная конференция академических наук



Yüklə 0,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/5
tarix02.12.2023
ölçüsü0,55 Mb.
#171030
1   2   3   4   5
ICAS06

МЕЖДУРОДНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ
АКАДЕМИЧЕСКИХ НАУК
 
38 
sadoqatli bo’lishlarini o’z ichiga olmaydi va ololmaydi ham, albatta xarakter 
psixologiyasining mazmuni o’zining kelib chiqishi jihatidan ijtimoiy hodisadir. 
Xarakterning mazmunini tashkil qilgan
tomonlarini yoritilishi tufayli, psixologiya ijtimoiy fanlar qatoriga kiradi. 
Xarakter xislatlari kelib chiqishining muhim fiziologik sharoitlaridan biri - 
xarakter xususiyatlarining fiziologik hamda psixologik jihatdan ifodalanishi 
o’rtasida o’xshashlik bo’yicha taxminiy xulosa chiqarishdir. Ma'lumki, I.P.Pavlov 
ilmiy maktabi materiallarida e'tirof etilishicha, laboratoriya sharoitida 
ovqatlanish orqali, shuningdek, teriga elektr toki bilan ta'sir qilish tufayli 
mustahkamlashda aynan bir hayvonda bir xil shartli qo’zg’ovchiga javoban ikki xil 
dinamik stereotipni hosil qilish mumkin. Xarakter stereotiplar va so’lak 
ajralishidan iborat
ijobiy va tormozlanish shartli reaksiyalari bilan javob qaytaradi. Teriga elektr toki 
bilan ta'sir qilish sharoitda esa qo’zg’ovchilarning o’ziga mudofaa harakatlari 
stereotiplari reaksiyasi bilan javob beradi. Bu hodisalar negizida yotgan fiziologik 
mexanizm ko’chirish mexanizmi deyiladi. Ko’chirish mexanizmining mohiyati 
shuki, sharoitga bog’liq tarzda markaziy nerv sistemasida har xil funksional holat 
paydo bo’ladi, chunonchi, ovqatlanishning markazlarida kuchli qo’zg’alish yuzaga
keladi va bunda ovqatlanish bilan bog’liq dominanta tug’iladi. Teriga elektr toki 
bilan ta'sir qilishda mudofaa bilan bog’liq harakat markazlari kuchli qo’zg’alish 
tufayli muhofaza (mudofaa) dominantasi vujudga keladi.
Xarakter xislatlarining dinamik stereotiplarga bog’liq nerv tizimining 
shartli
reflektor funksional holati shaxsning sharoitiga nisbatan turlicha munosabatiga 
bog’liqdir. Masalan, tajribaga nisbatan tekshiriluvchining munosabati 
o’zgartirilsa, unda nerv jarayonlarining qo’zg’aluvchanligi, harakatchanligi, 
to’xtalishi kuchayadi, demak nerv tizimining funksional holati o’zgaradi. Shunday 
qilib, xarakter xislatlarining asosi ko’chish mexanizmi insonlarda 
hayvonlarnikidan keskin tafovutlanadi, chunki unda ikkinchi signal tizimi 
nihoyatda muhim ahamiyat kasb etadi.
Shaxsning xarakteri tuzilishi turli xususiyatlarning tasodifiy yig’indisidan 
iborat emas, balki o’zaro bir-biriga bog’liq, hatto tobe yaxlit tizimdan tarkib 
topadi. Xarakter xislatlarining muayyan qismidan xabardor bo’lishlik 
notanishlarni tashxis qilish imkoniyatini yaratadi. Misol uchun, shaxsning 



Yüklə 0,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin