Metall kesuvchi stanoklarning umumiy tasnifi bo'yicha zago-tovkalarda tishlar va rezbalarni tayyorlash uchun xizmat qiladigan stanoklar beshinchi guruhga kiritilgan

15-bob. REZBA KESISH STANOKLARI

15.1. Rezba tayyorlashning asosiy usullari

Detallarda rezba yasashning quyidagi asosiy usullari mavjud: 1) tokarlik stanoklarida rezba keskichlari va rezba taroqlari yorda­mida rezba ochish (15.1-rasm);

2. 
   
   metchik, doiraviy plashka va rezba ochish kallaklari yordamida rezba kesish;
   
3. 
   
   disk va taroqsimon frezalar yordamida rezbalarni frezalash (15.2-rasm);
   
4. 
   
   rezbalarni bir va ko'p yo'lli jilvirlash doiralari bilan jilvirlash (15.3-rasm);
   
5. 
   
   yassi plashka va doiraviy roliklar yordamida rezbalarni sovuq-layin nakatka qilish (15.4-rasm);
   
6. 
   
   rezbani doiraviy roliklar yordamida qizdirilgan holda nakatka qilish.
   

Rezba hosil qilishning har bir usuli o'z afzalliklari va kamchi-liklariga ega. Rezba ochish usulini tanlashda zagotovkaning shakli va o'lchamlari, uning materiali, ishlab chiqarish hajmi (seriyaligi), rezbali yuzaning talab etilayotgan shakli, aniqligi va tozaligi va boshqa shart-Iar hisobga olinishi lozim.

Tokarlik-vintqirqar stanoklarida keskichlar bilan rezba ochish katta aniqlikka ega, lekin ish unumdorligi past, chunki rezba bir necha o'tishlar natijasida hosil qilinadi.

Ko'p tig'li asboblar - metchik, plashka, taroq, rezba ochish kallaklari yordamida rezba hosil qilish keskich bilan rezba kesishga qaraganda ancha yuqori ish unumdorligiga ega. Ammo bu asboblar konstruksiyasi bo'yicha ancha murakkab, ularni tayyorlash qimmatga tushadi, ba'zi hollarda faqat maxsus stanoklar talab etiladi.

Rezba frezalash ko'p tarqalgan usullardan biri bo'lib, uning yor­damida turli profildagi (kvadrat profildan tashqari) ichki va tashqi rezbalarni hosil qilish mumkin.




Hozirgi zamon mashinasozligida rezba ochish ishlari universal tokar-lik-vintqirqar, tokarlik-revolver, tokarlik-kertish, tokarlik avtomat-Iari va yarim avtomatlari, parmalash va teshik kengaytirish, maxsus gayka va bolt kesish, rezba frezalash va rezbajilvirlashlash stanoklarida amalga oshiriladi.