N
N e e o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
Dekorativ bitkilər
Mədəni bitkilər
Açar sözl e r
İnsanlar tərəfindən becərilən bitkilər __ adlanır.
İsanların mənzillərində saxladığı bitkilər__ hesab
olunur.
Belə güman olunur ki, kaktuslar radioaktiv şüalanmanın qarşı-
sını alır. Lakin südləyənlər, diffenbaxiya kimi bəzi otaq bitkiləri
zəhərli olduqları üçün onlarla ehtiyatlı davranmaq lazımdır.
Otaq bitkilərinə qulluq qaydaları
1. Otaq bitkiləri bir neçə saat otaq temperaturunda qalmış su ilə
suvarılmalıdır.
2. Bitkinin kökünə havanın daha yaxşı keçməsi üçün vaxtaşırı onun
torpağını ehtiyatla (kökü zədələməmək şərti ilə) yumşaltmaq lazım-
dır.
3. Bitkinin yarpaqları vaxtaşırı nəm əsgi ilə təmizlənməlidir.
4. Bitki qurumuş yarpaq və budaqlardan təmizlənməli və dibçəyi təmiz
saxlanılmalıdır.
5. Hər bir otaq bitkisinə qulluq zamanı onun fərdi xüsusiyyəti nəzərə
alınmalıdır. Evdə saxlanılan bitki və heyvanlara daim nəzarət
edilməlidir. Ev heyvanları zəhərli bitkilərdən qorunmalıdır.
daha yaxşı təmizləyərək oksigenlə zəngin-
ləşdirir. Mətbəx havasının təmizlənməsi
üçün bir xlorofitum bitkisi kifayət edir.
Otaq bitkilərindən müxtəlif məqsəd-
lər üçün də istifadə etmək mümkündür.
Məsələn, kalanxoe, hibiskus, sansevye-
ra, aloe – iltihab əleyhinə dərman kimi is-
tifadə olunur.
LAYİHƏ
4
4
149
148
ORQANİZMLƏRİN ÇOXALMASI /
Bitki və heyvanların insan həyatında rolu
Dekorativ bitkilər. Bitkilərdən daim zövq almaq üçün insanlar
dekorativ otaq bitkiləri yetişdirirlər. Otaq bitkilərinin əksəriyyəti
tropik ölkələrin nümayəndələri olduğundan onlara öz yaşadığı şə-
raitə uyğun olaraq qulluq edilməlidir.
Hibiskus
Kalanxoe
Digər – arum, kalla kimi otaq bitkiləri “canlı barometr ” sayılır.
Havanın dəyişməsi zamanı, yağışın yağmasından əvvəl
yarpaqlarından su süzülür. Xlorofitum və nefrolepis qıjısı havanı
*
kallanın
Sansevyera
Aloe
Arum
Kalla
Xlorofitum
Nefrolepis qıjısı
Diffenbaxiya
*
Barometr – atmosfer
təzyiqini ölçən cihaz.
Müalicəvi bitkilər
Dekorativ bitkilər
Sinif otağınızda, evinizdə və məktəbin həyətində hansı dekorativ bitkilər
əkilmişdir? Yuxarıda göstərilmiş qaydalara əməl etməklə bu bitkilərə
qulluq göstərin.
1. Şəkildə təsvir olunanların hansıları yalnız bitki mənşəlidir?
2. Düzgün variantı seçin:
· Otaq bitkilərini soyuq/otaq temperaturlu su ilə sulamaq lazımdır.
· Otaq bitkisini gövdəyə yaxın/gövdədən aralı sulamaq lazımdır.
Otaq bitkilərini yayda/qışda tez-tez sulamaq lazımdır.
Əksər otaq bitkilərini sobaya yaxın/işığa yaxın yerləşdirmək lazımdır.
·
·
N
N e e o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
Dekorativ bitkilər
Mədəni bitkilər
Açar sözl e r
İnsanlar tərəfindən becərilən bitkilər __ adlanır.
İsanların mənzillərində saxladığı bitkilər__ hesab
olunur.
Belə güman olunur ki, kaktuslar radioaktiv şüalanmanın qarşı-
sını alır. Lakin südləyənlər, diffenbaxiya kimi bəzi otaq bitkiləri
zəhərli olduqları üçün onlarla ehtiyatlı davranmaq lazımdır.
Otaq bitkilərinə qulluq qaydaları
1. Otaq bitkiləri bir neçə saat otaq temperaturunda qalmış su ilə
suvarılmalıdır.
2. Bitkinin kökünə havanın daha yaxşı keçməsi üçün vaxtaşırı onun
torpağını ehtiyatla (kökü zədələməmək şərti ilə) yumşaltmaq lazım-
dır.
3. Bitkinin yarpaqları vaxtaşırı nəm əsgi ilə təmizlənməlidir.
4. Bitki qurumuş yarpaq və budaqlardan təmizlənməli və dibçəyi təmiz
saxlanılmalıdır.
5. Hər bir otaq bitkisinə qulluq zamanı onun fərdi xüsusiyyəti nəzərə
alınmalıdır. Evdə saxlanılan bitki və heyvanlara daim nəzarət
edilməlidir. Ev heyvanları zəhərli bitkilərdən qorunmalıdır.
daha yaxşı təmizləyərək oksigenlə zəngin-
ləşdirir. Mətbəx havasının təmizlənməsi
üçün bir xlorofitum bitkisi kifayət edir.
Otaq bitkilərindən müxtəlif məqsəd-
lər üçün də istifadə etmək mümkündür.
Məsələn, kalanxoe, hibiskus, sansevye-
ra, aloe – iltihab əleyhinə dərman kimi is-
tifadə olunur.
LAYİHƏ
Zəfəran
151
150
4
4
saçaqları, heyva
toxumları) istifadə edir-
lər. Azərbaycanın rəngarəng təbii şəraiti onun ərazi-
sində xüsusi temperatur və rütubət tələb edən dərman
bitkilərini lazımi miqdarda yetişdirməyə imkan verir.
Məsələn, Abşeronda uzun illərdir zəfəran yetişdirilir.
Bitkilərin müalicəvi əhəmiyyəti. Zəfərandan ürək-
damar, sinir, ifrazat və cinsiyyət sistemi xəstəliklə-
rində geniş istifadə edilir. Balqabaq toxumundan qurd
xəstəliklərinə qarşı, şəkərli diabetin, ürək, böyrək
xəstəliklərinin müalicəsi zamanı istifadə edirlər.
Zəhərli dərman bitkiləri. Murdarça, dəlibəng, xa-
və balqabaq
Dərman bitkiləri haqqında ilk məlumatlara hələ eramızdan 6000 il
əvvəl qədim şumerlərin əlyazmalarında rast gəlinir. Bu gün alimlər
dünya xalqları tərəfindən 21 min növ bitkinin müalicə məqsədilə
istifadə edildiyini müəyyənləşdirmişlər. Azərbaycan Respublikası
dərman bitkiləri ilə zəngindir.
Mədəni və yabanı dərman bitkiləri. Ağac, kol və ya otşəkilli nü-
mayəndələri olur. Bunlar yabanı və mədəni olmaqla iki qrupa bölünür:
a) yabanı dərman bitkiləri – çöllərdə, meşələrdə bitir. Bunlara it-
burnu,
sürvə, kəklikotu, andız, çobanyastığı, çöl
qatırquyruğu və bağayarpağı aiddir;
b) mədəni dərman bitkiləri – zəfəran, nanə, boranı, gülümbahar ki-
mi bitkilər insanlar tərəfindən becərilir. Müalicə məqsədilə bir çox
kənd təsərrüfatı bitkilərinin müəyyən hissələrindən (qarğıdalının
yemişan, moruq,
Qədim hind rəvayətində deyilir ki, qocaman Loğman öz şagirdi
Çarakiyə meşədən bir neçə faydasız bitki gətirməyi tapşırır. Şagirdi
geriyə qayıdarkən Loğmana deyir: “Mən üç gün meşədə gəzib-
dolandım və heç bir faydasız bitkiyə rast gəlmədim”.
· Bitkilərin insan üçün faydası nədir?
51.
Dərman bitkiləri
Andız
Sürvə
1
Bitkinin adı
Müalicəvi əhəmiyyəti haqqında nə bilirsiniz
Moruq
Kəklikotu
İtburnu
Nanə
Çobanyastığı
Bağayarpağı
Şəkildə göstərilən bitkilərə nəzər salın. Onlar barədə məlumatları
dəftərinizə köcürdüyünüz cədvəldə qeyd edin.
Dərman bitkiləri
Cədvəli dəftərinizə çəkərək tamamlayın:
Dərman bitkisinin adı
Hansı formada bitir (ağac, kol, ot)
Bitkinin hansı hissəsi müalicəvidir
Müalicəvi əhəmiyyəti
1. Şifrlənmiş dərman bitkilərinin adını tapın.
daqarlığı, paybağrağaı, saynıtoçabığ, ubinrut, bədınavəda, şeyamin, vəsür
O
Oy
yr
r e e n
n d
d ii k
k ll e e r
rii n
n iiz
zi
i y
yo
ox
xll a
ay
y n
n
N
N e e o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
Yabanı bitkilər
bitkilər
Dərman bitkiləri
Mədəni
Müalicə əhəmiyyətinə malik bitkilər __ adlanır.
Onların __ və__nümayəndələrinə də rast gəlinir.
2. Suallara cavab verin.
1) Hansı bitkilər dərman bitkiləri adlanır?
2) Müalicə məqsədilə bitkilərin hansı orqanlarından istifadə olunur?
3) Dərman bitkilərinin insan həyatında əhəmiyyəti nədir?
4) Hansı dərman bitkilərini tanıyırsınız?
5) Onların oxşar və fərqli cəhətlərini göstərin.
nımotu, dəmrovotu, quşüzümü qiymətli dərman bitkiləri olsa da,
onlarla qidalanma insanda ağır zəhərlənmələrə səbəb olur. Məsələn, xa-
nımotu ilə zəhərlənmə zamanı ürəkbulanma, qusma, göz bəbəklərinin
böyüməsi kimi hallar baş verə bilər. Ona görə də tanımadığınız bitkiləri
dadmaq olmaz. Belə bitkilərə toxunduqdan sonra əlləri mütləq yumaq
lazımdır. Hətta bəzi bitkilərin şirəsi dəridən qana keçərək zəhərlən-
mələrə də səbəb ola bilir.
Respublikamızda dərman hazırlamaq məqsədilə itburnu meyvələri,
birəotu, kəklikotu, qaraqınıq, boymadərən,
palıd qabığı və s. toplanaraq müalicə məqsədi üçün istifadə edilir.
yemişanın çiçək və meyvə-
ləri,
Gülümbahar
LAYİHƏ
Zəfəran
151
150
4
4
saçaqları, heyva
toxumları) istifadə edir-
lər. Azərbaycanın rəngarəng təbii şəraiti onun ərazi-
sində xüsusi temperatur və rütubət tələb edən dərman
bitkilərini lazımi miqdarda yetişdirməyə imkan verir.
Məsələn, Abşeronda uzun illərdir zəfəran yetişdirilir.
Bitkilərin müalicəvi əhəmiyyəti. Zəfərandan ürək-
damar, sinir, ifrazat və cinsiyyət sistemi xəstəliklə-
rində geniş istifadə edilir. Balqabaq toxumundan qurd
xəstəliklərinə qarşı, şəkərli diabetin, ürək, böyrək
xəstəliklərinin müalicəsi zamanı istifadə edirlər.
Zəhərli dərman bitkiləri. Murdarça, dəlibəng, xa-
və balqabaq
Dərman bitkiləri haqqında ilk məlumatlara hələ eramızdan 6000 il
əvvəl qədim şumerlərin əlyazmalarında rast gəlinir. Bu gün alimlər
dünya xalqları tərəfindən 21 min növ bitkinin müalicə məqsədilə
istifadə edildiyini müəyyənləşdirmişlər. Azərbaycan Respublikası
dərman bitkiləri ilə zəngindir.
Mədəni və yabanı dərman bitkiləri. Ağac, kol və ya otşəkilli nü-
mayəndələri olur. Bunlar yabanı və mədəni olmaqla iki qrupa bölünür:
a) yabanı dərman bitkiləri – çöllərdə, meşələrdə bitir. Bunlara it-
burnu,
sürvə, kəklikotu, andız, çobanyastığı, çöl
qatırquyruğu və bağayarpağı aiddir;
b) mədəni dərman bitkiləri – zəfəran, nanə, boranı, gülümbahar ki-
mi bitkilər insanlar tərəfindən becərilir. Müalicə məqsədilə bir çox
kənd təsərrüfatı bitkilərinin müəyyən hissələrindən (qarğıdalının
yemişan, moruq,
Qədim hind rəvayətində deyilir ki, qocaman Loğman öz şagirdi
Çarakiyə meşədən bir neçə faydasız bitki gətirməyi tapşırır. Şagirdi
geriyə qayıdarkən Loğmana deyir: “Mən üç gün meşədə gəzib-
dolandım və heç bir faydasız bitkiyə rast gəlmədim”.
· Bitkilərin insan üçün faydası nədir?
51.
Dərman bitkiləri
Andız
Sürvə
1
Bitkinin adı
Müalicəvi əhəmiyyəti haqqında nə bilirsiniz
Moruq
Kəklikotu
İtburnu
Nanə
Çobanyastığı
Bağayarpağı
Şəkildə göstərilən bitkilərə nəzər salın. Onlar barədə məlumatları
dəftərinizə köcürdüyünüz cədvəldə qeyd edin.
Dərman bitkiləri
Cədvəli dəftərinizə çəkərək tamamlayın:
Dərman bitkisinin adı
Hansı formada bitir (ağac, kol, ot)
Bitkinin hansı hissəsi müalicəvidir
Müalicəvi əhəmiyyəti
1. Şifrlənmiş dərman bitkilərinin adını tapın.
daqarlığı, paybağrağaı, saynıtoçabığ, ubinrut, bədınavəda, şeyamin, vəsür
O
Oy
yr
r e e n
n d
d ii k
k ll e e r
rii n
n iiz
zi
i y
yo
ox
xll a
ay
y n
n
N
N e e o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
Yabanı bitkilər
bitkilər
Dərman bitkiləri
Mədəni
Müalicə əhəmiyyətinə malik bitkilər __ adlanır.
Onların __ və__nümayəndələrinə də rast gəlinir.
2. Suallara cavab verin.
1) Hansı bitkilər dərman bitkiləri adlanır?
2) Müalicə məqsədilə bitkilərin hansı orqanlarından istifadə olunur?
3) Dərman bitkilərinin insan həyatında əhəmiyyəti nədir?
4) Hansı dərman bitkilərini tanıyırsınız?
5) Onların oxşar və fərqli cəhətlərini göstərin.
nımotu, dəmrovotu, quşüzümü qiymətli dərman bitkiləri olsa da,
onlarla qidalanma insanda ağır zəhərlənmələrə səbəb olur. Məsələn, xa-
nımotu ilə zəhərlənmə zamanı ürəkbulanma, qusma, göz bəbəklərinin
böyüməsi kimi hallar baş verə bilər. Ona görə də tanımadığınız bitkiləri
dadmaq olmaz. Belə bitkilərə toxunduqdan sonra əlləri mütləq yumaq
lazımdır. Hətta bəzi bitkilərin şirəsi dəridən qana keçərək zəhərlən-
mələrə də səbəb ola bilir.
Respublikamızda dərman hazırlamaq məqsədilə itburnu meyvələri,
birəotu, kəklikotu, qaraqınıq, boymadərən,
palıd qabığı və s. toplanaraq müalicə məqsədi üçün istifadə edilir.
yemişanın çiçək və meyvə-
ləri,
Gülümbahar
LAYİHƏ
4
4
153
152
ORQANİZMLƏRİN ÇOXALMASI /
Bitki və heyvanların insan həyatında rolu
52.
Heyvanların əhliləşdirilməsı və insan həyatında rolu
Heyvanların əhliləşdirilməsı. Məməlilərin əhliləşdirilməsi hələ
qədimdən başlasa da, müasir dövrdə də davam edir. İnsanlar 10 min
il bundan əvvəl vəhşi turları əhliləşdirərək müasir iribuynuzlu mal-
qara cinsləri yaratmışlar. Belə güman olunur ki, müasir qaramal
cinsləri olan inək və camışlarin əcdadı o dövrlərdə yaşamış Avropa
və Asiya turu olmuşdur. İribuynuzlu qaramalı ətlik, südlük və
qoşqu heyvanı kimi saxlayırlar.
Azərbaycanda heyvandarlığın mühüm sahələrindən birini qo-
yunçuluq təşkil edir. Qoyunları ətinə, yununa, südünə, dərisinə
görə artırırlar.
İnsan həyatında atlar da müəyyən rol oynayır. Güman edilir ki,
onların əcdadları əvvəllər təbiətdə vəhşi halda yaşamış Prjevalski
atları və tarpanlardır. Azərbaycanda əsasən minik atları – Qarabağ,
Qazax diliboz və Quba atları kimi at cinsləri yetişdirilir.
İnsanın əhliləşdirdiyi həşəratlar bal arıları və tut ipəkqurdudur.
Bal arılarından bal, arı zəhəri, vərəmum, arı südü və mum,
ipəkqurdunun hazırladığı sapdan isə təbii ipək parça alınır.
Ev heyvanlarını
saxlayarkən onlara daim qulluq göstərmək, onlar üçün yem təda-
rük etmək, saxlandıqları yerləri daim təmizləmək lazım gəlir.
Ev heyvanlarına qulluq və gigiyena qaydaları.
· Müasir dövrdə əhliləşdirilmiş itlərdən hansı məqsədlər üçün istifadə
edirlər?
· İnsanlar ev heyvanlarını nə üçün saxlayırlar?
Qədim insanlar qida əldə etmək məqsədilə vəhşi heyvanları ovlayır, bəzən
isə ovlanmış heyvanların kiçik balalarını götürərək böyüdürdülər. İnsanla
birgəyaşayış nəticəsində bu heyvanların davranışında dəyişikliklər baş
verirdi. Beləliklə, onlar əhliləşərək ev heyvanlarına çevrilirdilər. Güman
edilir ki, ilk əhliləşdirilmiş heyvanlardan biri it olmuşdur.
1
Şəkillərdəki itlər insanlara necə yardım edir?
Bəzən ev heyvanlarından insanlara müxtəlif xəstəliklər də keçə bi-
lər. Məsələn, insan çiy süd içdikdə və ya duzsuz pendir yedikdə
brusellyozla xəstələnə bilər. Brusellyoza yoluxmuş xəstənin
oynaqlarında ağrılar baş verir. Onlarda hərarətin yüksəlməsi və
ümumi zəiflik müşahidə olunur. Bu səbəbdən ev heyvanları ilə tə-
masda olarkən müəyyən gigiyenik qaydalara əməl edilməlidir.
Ev heyvanlarına qulluq qaydaları
1. Ev heyvanları təmiz saxlanılmalı, onların saxlandıqları yerlər vax-
taşırı səliqəyə salınmalıdır.
2. Ev heyvanları üçün yem tədarükü görülməlidir.
3. Ev heyvanlarına profilaktik tədbir olaraq peyvəndlər vurulmalı və
onlar tibbi nəzarətdən keçməlidirlər.
4. Ev heyvanlarına qulluq edərkən onları incitməməli və bu hey-
vanlarla ehtiyatlı davranılmalıdır.
O
Oy
yr
r e e n
n d
d ii k
k ll e e r
rii n
n iiz
zi
i y
yo
ox
xll a
ay
y n
n
N
N e e o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
2. Saxladığınız ev heyvanı barədə suallara cavab verin: 1) Ev heyvanını
necə adlandırırsan? 2) Sən ona necə qulluq edirsən? 3) Saxladığın hey-
vanın insan üçün əhəmiyyəti nədir? 4) Onun vəhşi əcdadı hansı heyvan
olmuşdur?
Brusellyoz
Əhliləşdirmə
Açar sözl e r
1. Aşağıdakılara uyğun gələn heyvanları seçin:
Canavardan əmələ gələn
ilk əhliləşdirilmiş heyvan
Tarpanlardan əhliləşdirilmiş heyvan
Təbii ipək almaq üçün əhliləşdirilmiş
heyvan
Vəhşi heyvanlardan mədəni formaların alınması
prosesi __ adlanır. İnsan çiy süd içdikdə və ya duz-
suz pendir yedikdə heyvanlardan ona __ xəstəliyi
keçə bilər.
Uyğun heyvanların nömrələrini onlardan alınan məhsulların altında
qeyd edin.
Öyr
Öyr e e ndikl rinizi
ndikl rinizi
edin
edin
e e
t tbiq
t tbiq
e e
1
2
3
4
a
b
c
Çaqqal
Tülkü
İt
İpəkqurdu
Eşşəkarısı Bal arısı At
Zebr
Kələm kəpənəyi
LAYİHƏ
4
4
153
152
ORQANİZMLƏRİN ÇOXALMASI /
Bitki və heyvanların insan həyatında rolu
52.
Heyvanların əhliləşdirilməsı və insan həyatında rolu
Heyvanların əhliləşdirilməsı. Məməlilərin əhliləşdirilməsi hələ
qədimdən başlasa da, müasir dövrdə də davam edir. İnsanlar 10 min
il bundan əvvəl vəhşi turları əhliləşdirərək müasir iribuynuzlu mal-
qara cinsləri yaratmışlar. Belə güman olunur ki, müasir qaramal
cinsləri olan inək və camışlarin əcdadı o dövrlərdə yaşamış Avropa
və Asiya turu olmuşdur. İribuynuzlu qaramalı ətlik, südlük və
qoşqu heyvanı kimi saxlayırlar.
Azərbaycanda heyvandarlığın mühüm sahələrindən birini qo-
yunçuluq təşkil edir. Qoyunları ətinə, yununa, südünə, dərisinə
görə artırırlar.
İnsan həyatında atlar da müəyyən rol oynayır. Güman edilir ki,
onların əcdadları əvvəllər təbiətdə vəhşi halda yaşamış Prjevalski
atları və tarpanlardır. Azərbaycanda əsasən minik atları – Qarabağ,
Qazax diliboz və Quba atları kimi at cinsləri yetişdirilir.
İnsanın əhliləşdirdiyi həşəratlar bal arıları və tut ipəkqurdudur.
Bal arılarından bal, arı zəhəri, vərəmum, arı südü və mum,
ipəkqurdunun hazırladığı sapdan isə təbii ipək parça alınır.
Ev heyvanlarını
saxlayarkən onlara daim qulluq göstərmək, onlar üçün yem təda-
rük etmək, saxlandıqları yerləri daim təmizləmək lazım gəlir.
Ev heyvanlarına qulluq və gigiyena qaydaları.
· Müasir dövrdə əhliləşdirilmiş itlərdən hansı məqsədlər üçün istifadə
edirlər?
· İnsanlar ev heyvanlarını nə üçün saxlayırlar?
Qədim insanlar qida əldə etmək məqsədilə vəhşi heyvanları ovlayır, bəzən
isə ovlanmış heyvanların kiçik balalarını götürərək böyüdürdülər. İnsanla
birgəyaşayış nəticəsində bu heyvanların davranışında dəyişikliklər baş
verirdi. Beləliklə, onlar əhliləşərək ev heyvanlarına çevrilirdilər. Güman
edilir ki, ilk əhliləşdirilmiş heyvanlardan biri it olmuşdur.
1
Şəkillərdəki itlər insanlara necə yardım edir?
Bəzən ev heyvanlarından insanlara müxtəlif xəstəliklər də keçə bi-
lər. Məsələn, insan çiy süd içdikdə və ya duzsuz pendir yedikdə
brusellyozla xəstələnə bilər. Brusellyoza yoluxmuş xəstənin
oynaqlarında ağrılar baş verir. Onlarda hərarətin yüksəlməsi və
ümumi zəiflik müşahidə olunur. Bu səbəbdən ev heyvanları ilə tə-
masda olarkən müəyyən gigiyenik qaydalara əməl edilməlidir.
Ev heyvanlarına qulluq qaydaları
1. Ev heyvanları təmiz saxlanılmalı, onların saxlandıqları yerlər vax-
taşırı səliqəyə salınmalıdır.
2. Ev heyvanları üçün yem tədarükü görülməlidir.
3. Ev heyvanlarına profilaktik tədbir olaraq peyvəndlər vurulmalı və
onlar tibbi nəzarətdən keçməlidirlər.
4. Ev heyvanlarına qulluq edərkən onları incitməməli və bu hey-
vanlarla ehtiyatlı davranılmalıdır.
O
Oy
yr
r e e n
n d
d ii k
k ll e e r
rii n
n iiz
zi
i y
yo
ox
xll a
ay
y n
n
N
N e e o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
2. Saxladığınız ev heyvanı barədə suallara cavab verin: 1) Ev heyvanını
necə adlandırırsan? 2) Sən ona necə qulluq edirsən? 3) Saxladığın hey-
vanın insan üçün əhəmiyyəti nədir? 4) Onun vəhşi əcdadı hansı heyvan
olmuşdur?
Brusellyoz
Əhliləşdirmə
Açar sözl e r
1. Aşağıdakılara uyğun gələn heyvanları seçin:
Canavardan əmələ gələn
ilk əhliləşdirilmiş heyvan
Tarpanlardan əhliləşdirilmiş heyvan
Təbii ipək almaq üçün əhliləşdirilmiş
heyvan
Vəhşi heyvanlardan mədəni formaların alınması
prosesi __ adlanır. İnsan çiy süd içdikdə və ya duz-
suz pendir yedikdə heyvanlardan ona __ xəstəliyi
keçə bilər.
Uyğun heyvanların nömrələrini onlardan alınan məhsulların altında
qeyd edin.
Öyr
Öyr e e ndikl rinizi
ndikl rinizi
edin
edin
e e
t tbiq
t tbiq
e e
1
2
3
4
a
b
c
Çaqqal
Tülkü
İt
İpəkqurdu
Eşşəkarısı Bal arısı At
Zebr
Kələm kəpənəyi
LAYİHƏ
4
4
155
154
ORQANİZMLƏRİN ÇOXALMASI /
Dostları ilə paylaş: |