Metrologiya, standartlashtirish va sifatni



Yüklə 15,19 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə43/162
tarix14.12.2023
ölçüsü15,19 Mb.
#179450
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   162
1666003133-1

4 t — bir o ‘lchamning
3 xil ko‘rinishda ifodalanishi bo‘lib, odatda, «massa o ‘lchamining
qiymati» demasdan, «massasi (...) kg» deb gapiramiz. Demak,
kattalikning qiymati deganda uning o ‘lchamining muayyan sonli
birliklarda ifodalanishini tushunishimiz lozim .
Kattalikning o ‘lchami — 
ayrim olingan moddiy obyekt, tizim,
hodisa yoki jarayonga tegishli b o ‘lgan kattalikning miqdori.
Kattalikning qiymati — 
qabul qilingan birliklarning m a ’lum bir
soni bilan kattalikning miqdor tavsifini aniqlash.
Qiymatning sonlar bilan ifodalangan tarkibiy qismi kattalik­
ning sonli qiymati deyiladi. Sonli qiymat kattalikning o ‘lchami
noldan qancha birlikka farqlanishi yoki o ‘lchash birligi sifatida
olingan o‘lchamdan qancha birlik katta (kichik) ekanligini bildiradi
yoki boshqacha aytganda, 
Q
kattalikning qiymati uni o ‘lchash
birligining o ‘lchami [ Q] va sonli qiymati 
q
 bilan ifodalanadi, degan
ma’noni anglashimiz lo zim:
Q =
q[Q]. 
(2.7)
Endi yana kattalikning birligiga qaytamiz. Ikki xil metall quvur
berilgan bo‘lib, birining diametri 1 m, ikkinchisiniki 0,5 m. Ularni
diametrlari bo‘yicha solishtirish uchun muayyan bir asos sifatida
olingan birlik qiymat bilan solishtirishimiz lozim bo‘ladi.
35


Kattalikning birligi 
deganda, ta ’rif bo ‘yicha sonli qiymati 1 ga
teng qilib olingan kattalik tushuniladi.
Ushbu atama kattalikning qiymatiga kiradigan birlik uchun
ko‘paytiruvchi sifatida ishlatiladi. Muayyan kattalikning birliklari

Yüklə 15,19 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   162




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin