Mexanizmlar zvenolari va kinematik juftlarining tezlanishlarini aniqlash. 4-5-Ma’ruza Reja

Mexanizmlar zvenolari va kinematik juftlarining tezlanishlarini aniqlash.

4-5-Ma’ruza

Reja:

1. Oddiy sterjenli mexanizmlar kinematikasini o’qitishdan maqsad va vazifalari.

2. Mexanizm zvenolarining holatini qurish va u nuqtaning traektoriyasi.

3. Tezlik va tezlanish xillari.

4. Krivoship-polzunli mexanizm tezlik rejasi.

5. Krivoship-polzunli mexanizm tezlanish rejasi.

6. Uzatish nisbati va uning xillari.

Oddiy sterjenli mexanizmlar kinematikasining o’qitishdan maqsad va vazifalari.

• Kinematikani o’qitishdan maqsad (kinematik tekshirish yoki kinematik analiz) nazariy mexanika kursida ta’riflangan, bu mumkin harakatlarni aniqlash.
• Mexanizm tadbiqi – bu zveno va unga tegishli nuqtaning mumkin bo’lgan harakatlarini aniqlash, ya’ni, mexanizm zvenolariga ta’sir etuvchi kuch va momentlarni hisobga olmagan taqdirda mumkin bo’lgan harakatdir.

Kinematik tekshirish vazifalari:
- mexanizmni ishlash protsessida zvenolarning holatini va zveno nuqtalarining traektoriyasini aniqlash;
- zveno va unga tegishli nuqtalarning tezligini aniqlash;
- mexanizmda uzatish nisbatini hisoblash;
- zveno va unga tegishli nuqtaning tezlanishini aniqlash;

Mexanizm zvenolarining holatini qurish va u nuqtaning traektoriyasi

• Mexanizmni ishlash protsessida zveno holatlarini qurish ko’pincha grafik usulidan kertiklar (zasechek) metodidan foydalangan holda olib boriladi.
• Mexanizmni bir qancha siljitilgan holatlarini qurishda, ya’ni, mexanizm qo’zg’almas nuqtalari bitta joyni egallaydi. Qoidada juft sonli holatlar quriladi – 6, 8 yoki 12, mos ravishda kirish zvenosidagi aylana teng bo’laklarga bo’linadi. Buni markaziy bo’lmagan krivoship-polzunli mexanizm misolida quramiz, ya’ni, polzunning harakat yo’nalish chizig’i krivoshipning aylanish o’qidan o’tmagan holat uchun (4.1-rasm).

4.1-rasm