MƏxdumqulu fəraqi seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Bakı-2010

TÜRKMƏNİN
Ceyhun ilə bəhri-Xəzər arası,

Çöl üstündən əsər yeli türkmənin.

Gül-qönçəsi - qara gözüm qarası,

Qara dağdan enər seli türkmənin.

Haqq sılamış, vardır onun sayası,

Oynaşar çölündə nəri, mayası,

Rəngbərəng gül açar yaşıl yaylası,

Qərq olmuş reyhana çölü türkmənin.

Al-yaşıl bürünüb çıxar pərisi,

Yayılar ənbərin xoş rayihəsi,

Törə, bəy, ağsaqqal - yurdun yiyəsi,

Necə gurdur gözəl eli türkmənin.

Ol mərdin oğludur, mərddir pədəri,

Koroğlu qardaşı, sərxoşdur səri,

Dağda-düzdə qovsa səyyadlar, diri-

Ala bilməz, yolbars oğlu, türkmənin.

Bir olub könüllər, ürəklər, başlar,

Yığılsa, əriyər torpaqlar-daşlar,

Bişib bir süfrədə yeyilsə aşlar,

Çiçəklənər ol iqbalı türkmənin.

Könül havalanar ata çıxanda,

Dağlar lala dönər qıya baxanda,

Bal gətirər, coşub dərya axanda,

Bənd saxlamaz, gəlsə seli türkmənin.

Qafil olmaz, döyüş günü xar olmaz,

Qarğışa, qüvvətə giriftar olmaz,

Bülbüldən ayrılıb, solub zar olmaz,

Daim ənbər saçar gülü türkmənin.

Tirələr qardaşdır, uruğ yarıdır,

İqballar tərs gəlməz, haqqın nurudur,

Mərdlər ata minsə, savaş sarıdır,

Qəsbkara yürür yolu türkmənin.

Sərxoş olub çıxar, ciyər dağlanmaz,

Daşları sındırar, yolu bağlanmaz,

Gözüm dalda qalsa, könül əylənməz,

Məxdumqulu, sözün çalı türkmənin.

TÜRKMƏN BİNASI
Qurduğum əslində bilgil, bu zəminin mıxıdır,

Olar ol ərkan müdam, budur ki türkmən binası.

Tərki-dünya eyləyər ol, gəlsə rəqib qaşına,

Bil, poladdan bina olan, budur türkmən qalası.

Süleyman, Rüstəmi-Zal, Cəmşid ona olmuş gəda,

Gündə yüz min salsa ləşkər, dəyməz şahın bəlası.

Dağlar ondan alar təlim, ləşkəri səf-səf durar,

Hər çəkəndə Zülfüqarın, artar igidin həvəsi.

Təkə, yomut, yazır, göylən, axal eli bir olub,

Bir yerə qılsa yürüş, açılar gül laləsi.

Külli qızılbaş varını atdı dağ arxasına,

Gecə-sabah yatmazlar, gələr oların naləsi.

Gər qədəm ursa səyyad, olmayır ol duşıgər,

Əsir edib ala bilməz, düşməz türkmən balası.

Arifləri dəm-dəm gələr, toyu vardır hər zaman,

Mərdi-mərdanə sözlüdür, yoxdur könül hiyləsi.

Deyər ki, Məxdumqulu, olmaz könüldə bir qara,

Haq rəy verib, qılmış nəzər, vardır onun sayəsi.

BİLİNMƏZ
Yomut, göylən təəssüblə özündən,

Çəkdi qoşun, önü-ardı bilinməz.

Sığmaz, çıxdı Dəşti-Dəhan düzündən,

Gedən yolu, qonan yurdu bilinməz.

Qarğa gəlsə, tuğu ilə təpişər,

Heybətindən dağlar-daşlar qapışar,

Ölü durub dirilərdən yapışar,

Arslanı, tülküsü, qurdu bilinməz.

Üç min nizəçisi vardır nökərdən,

Dörd min fildarı var qala yıxardan,

Təkə, salır yürüş etsə yuxardan,

Düşmənin namərdi, mərdi bilinməz.

Əhli-sünnə namus edib gələrlər,

Qala yıxıb bağın bərbad qılarlar,

Dev çəkib İsfahan şəhrin alarlar,

Bu kəndlərin üçü-dördü bilinməz.

Məxdumqulu, Əlinindir bu meydan,

Nə iş tutar, görün, bu Ömər, Osman,

At dəmindən doldu zəmin - asiman,

Xorasanın xaki-gərdi bilinməz.

TÖKƏR OLDUQ YAŞIMIZ
İstər əldən çıxa dövlət humayım,

Dua qılıb, tökər olduq yaşımız.

Diləyim tuş eylə, gözəl Allahım,

Məğlub olub getdi qızılbaşımız.

Xıdır gəzən çöldə ellər yayılsın,

Yurd binamız qaim olsun, qoyulsın,

Çillə məst nərlərmiz, hamı ayılsın,

Bir süfrədə əda olsun aşımız.

Dərvişlər könlü cəm dursun namaza,

İgidlər yığılsın söhbətə-saza,

Elimiz yetişsin solmayan yaza,

Doxsan dolub, tamam olsun qışımız.

Türkmənlər bağlasa bir yerə beli,

Qurudar Qülzümü, dəryayi-Nili,

Təkə, yomut, göylən, yazır, əlili,

Bir dövlətə qulluq etsək beşimiz.

Məxdumqulu dedi can dirliyinə,

Müsəlmanı qoyma kafir xorluğuna,

Rəvac vergil yomut-göylən birliyinə,

Ol Kamal xan Əfqan olsun başımız.

ÇOVDUR XAN
Göylən, yomut yola çıxıb, baxışıb,

Ümid etdi, gələr aman, Çovdur xan.

Molla, müfti haqqa dua oxuyub,

Qurtardılar kitab-Quran, Çovdur xan.

Dağlar başın əydi, çənə büründü,

Yellər qala bilməz, yerdə süründü,

Ay-gün batıb, göydə Mərrix göründü,

Buludlar oldular varan, Çovdur xan.

Malın yığıb gəldi çoban-çoluqlar,

Kənara çıxdılar sudan balıqlar,

Özün tuta bilməz yerdəki xalqlar,

Hamısı etdilər əfğan, Çovdur xan.

Bəzirganlar iraq yolu unutdu,

Sövdəgərlər nə mal aldı, nə satdı,

Aylar-günlər batdı, zərli dan atdı,

İns-cins çəkib ərman, Çovdur xan.

Dolandılar Hindistana varanlar,

Ağlaşdılar mərdan adın soranlar,

Kəlamulla açıb, bəxtə baxanlar,

Tapmadı dərdinə dərman, Çovdur xan.

Çəkdiyi ox boşa çıxmaz səyyadın,

Titrətdi aləmi, Çovdur xan, adın,

Sanı, hesabı yox gələn fəryadın,

Dizə çöküb ağlar Turan, Çovdur xan.

Məxdumqulu, uçdu alıcı quşum,

Arxadaşım, əziz sirdaş, qardaşım,

Məna saça bilməz çallaşan başım,

Bürüyübdür onu duman, Çovdur xan.

ÇOVDUR XAN ÜÇÜN
Əhməd padişahdan xəbər almağa,

Ümid etdi ellər Çovdur xan üçün.

Sağ-salamat varıb, dönüb gəlməyə,

Olmadı iqballar Çovdur xan üçün.

Bağlar donub qaldı, nə yağış, duman,

Bulud haray saldı, bu dərdə ərman,

Zəmin zaye oldu, fələklər fərman,

Cənnət oldu çöllər Çovdur xan üçün.

Qəza qəhrə mindi – pərin sındırsın,

Fələk xəyal etdi – mehrin endirsin,

Dərya cuşə gəldi – sudan qandırsın,

Müştaq oldu göllər Çovdur xan üçün.

İzində oldular, el intizarın,

Ümid ilə gəzdi Annaxal yarın,

Atanəzər qaldı çəkərək zarın,

Gözlər-gözlər yollar Çovdur xan üçün.

Varsa, payı bəlli sultanda, xanda,

Eli bilməz, qaldı həsrəti canda,

Qəzadır, qismətdir Yəzddə, Kirmanda,

Axdı necə qanlar Çovdur xan üçün.

Qürrələr gün oldu, fallar şum oldu,

Varanlar bənd oldu, yollar bim oldu,

Çeşmələr höşk oldu, daşlar mum oldu,

Səna qıldı dillər Çovdur xan üçün.

Söylə, Məxdumqulu, aləm bilsinlər,

Yeri cənnətdədir, rahat olsunlar,

«Haq rəhmət etsin!» deb, dua qılsınlar

Bütün ulus-ellər Çovdur xan üçün.

ZARLAR İÇİNDƏ

Çovdur xan, köməyim, könül dirəyim,

Sən vəfat edibsən zarlar içində,

Göyləndə pəlvanım, elə gərəyim,

Xalqı qoyub getdin narlar içində.
Gələ bilməz idi ardından düşman,

Gələn tapdı getdi zorundan peşman,

Qoca dağdan bəri − göylənə aşman,

Bizi qoyub getdin marlar içində.

Fələk sənin gül ömrünü soldurdu,

Xəzan dəydi, tər qönçəni yoldurdu,

Qara dağlar dözməz, başın qaldırdı,

Gözü yaşlı duman-qarlar içində.

Kimə nəsib oldu İsfahan yayın,

Sözümdə yanlış yox, behiştdir cayın,

Göylən, yomut - viran oldu sarayın,

Fələk viran etdi xarlar içində.

Məxdumqulu, həmdəm ağlın-sirdaşın,

Tuta bilməz özün, töküb göz yaşın,

Duman aldı dağlar kəmərin, başın,

Günəşlə ay batdı zarlar içində.

DÖVLƏTƏLİNİN
Sünnəyə sütundur, kafirə səddir,

Çalsa tiği-tizi Dövlətəlinin.

Aləmdə dastandır, əllərdə xətdir,

Söhbət içrə sözü Dövlətəlinin.

Sözləri pənd olub qaldı dillərdə,

Fəqirlər pənahı yaman günlərdə,

İraq ölkələrdə, yaxın ellərdə

Dost, düşmənı razı Dövlətəlinin.

Çox cənglər elədi ömrü olunca,

Yaradan yox edib, yerə salınca,

Bu dünyada yaylar, ta ki ölüncə,

Sovulmadı yazı Dövlətəlinin.

Xar etməz hər kimi müdam istəsə,

Təqdirdən dış çıxmaz gənəş nə desə,

Qartal tək alıcı laçın bəsləsə,

Şir alardı bazı Dövlətəlinin.

Ağır uruğludur, həm böyük elli,

Çox yığılsa məşhur, aləmə bəlli,

Meydanda qılınclı, divanda dilli,

Yüzə taydır özü Dövlətəlinin.

Dilək etsə, don daşları əridər,

Qəzəb etsə, hökmü dağlar yeridər,

Günəşdən gövhərdir, aydansa dürlər,

Fələkdə ulduzu Dövlətəlinin.

Neçə elə sərkərdədir, sultandır,

Cəng yerində cəllad, bəlkə arslandır,

Mənzili məsciddir, fərşi divandır,

Gecəsi, gündüzü Dövlətəlinin.

Təmənnası yerdən göylərəcəndir,

Meşədə bəbirdir, dağda pələngdir,

Gəmidə lövbərdir, suda nəhəngdir,

Hara getsə özü Dövlətəlinin.

Xanımları vurnuxurlar sağ-solda,

Hə əldə çarə var, nə qüvvət qolda,

Atı bağda qaldı, yoldaşı yolda,

Çıxmadı xəbəri Dövlətəlinin.

Məxdumqulu, keçər bu dünya onsuz,

Törəlikdə taysız, ərlikdə − tənsiz,

Peyğəmbər oğulsuz, Süleyman sonsuz,

Ona bənzər izi Dövlətəlinin.

ABDULLA
Mazandaran sənin məkanın, yurdun,

Ol məkanın sən sultanı, Abdulla.

Bəlkə nəsib oldu ruyini gördüm,

Ol bağların sən reyhanı, Abdulla.

Qulluğa möhtacdır Bağdadu Turan,

Arxası Arxaçdır, qabağı İran,

Firəngdə, Rumda çox adını soran,

Bulğarın gövhəri, kanı, Abdulla.

Bulğar şahı sənə yolladı xətti,

Tanrım bəxş eyləmiş sənə rəhməti,

Fatə verər Məhəmmədin ümməti,

Həyat çeşməsinin canı, Abdulla.

Sənə zardır Ərəbistan, Hindistan,

Nərəndən titrəyər bütün Türküstan,

Yolladı çox sovqat dağlı, Gürcüstan,

Əfqan xəlifənin şanı Abdulla.

Sifətin oxşayır Rüstəmi-Zala,

Baş qoşdunuz Xədicə tək zülala,

Altmış oğlan tutub birər piyalə,

Bu cahanın sən pəlvanı, Abdulla.

Hökmündən titrəyər Türküstan şahı,

Sənə möhtac xanı, bəyi, gədası,

Bir sözünün vardır min bir duası,

Mən qoşuram bu dastanı, Abdulla.

Fəraqi tanrının günahkar qulu,

Heç kimsə bilməyir nədir iqbalı,

Sən çoxdan qucursan huri camalı,

Dövrəndə igidlər hanı, Abdulla.

DEDİLƏR
Ey yaranlar, yavuz dastan bitildi,

Bir qoçaq fanidən keçdi dedilər.

Axır zaman oldu, günəş tutuldu,

Ay-günün şöləsi qaçdı dedilər.

Qəfildən başladı ayrılıq çağı,

Seydim Tarxan çəkər dərdi-fərağı,

Ömrünün hasili − yalnız çırağı,

Badi-xəzan vurub, keçdi dedilər.

Getdi Övəzgəldi, yenə çox zatlar,

Pozuldu söhbətlər, qəm oldu şadlar,

Qardaşlar, sirdaşlar, yaxınlar, yadlar,

Qara geyib, qan ağlaşdı dedilər.

Bədəv atlı, bəy kəmərli, yaraqlı,

Dövlətə, zinətə, malına bağlı,

Mehmanlı bir ərdir, zatlı, otaqlı,

Bu bülənd ordası çaşdı dedilər.

Tənhalıq həsrəti başdan ötərmiş,

Oğulsuzluq bütün işdən betərmiş,

Züryətsiz igidin yeri itərmiş,

Yurdu yox, karvanı köçdü dedilər.

Məxdumqulu, Türküstanın törəsi,

Bir qoçaqdır – Söyünxanın çarəsi,

Savaş günü eşidilməz nərəsi,

Bu qara torpağı qucdu dedilər.

YA ƏHMƏD ŞAH
Ya Əhməd şah, yerdə yayılıb şanın,

Adın asman gedər ərşi-əlayə.

Gələn nökərindir, gəlməyən ovun,

Böyüklük zinəsin qıl payə-payə.

İrana qılınc vur, yerit sipahi,

Başında bərk olsun dövlət küllahı,

Hümayun dağında şirlərin şahı,

Sanki bir nəhəngsən mövci-dəryayə.

Meşələrin ov ovlayan şirisən,

Rumistan pələngi, devin birisən,

Zal oğlunun almaz peykan tirisən,

Güştasp oğlu kimi bəlli bəlayə.

Yerin İran olsa, yurdun Turandır,

Dost işinə xoşbəxt, düşmən heyrandır,

İqbalın açılar, işin dövrandır,

Mərhəmət nəzərin salsan bir cayə.

Fəraqi der, rəvac verərsən dini,

Şahların şahları, islamın zeyni,

Əmrinə müti qıl İran zəmini,

Ruzi-şəb niyazım budur xudayə.

SİZİNDİR

Sür, Fəth sərdar oğlu, gəldi vəxt,

Yenə bu dövrani-Əli sizindir.

Köhnə ağır dövlət tazə edər bəxt,

Böyüklük, sərdarlıq yolu sizindir.
İlyas kimin əbr çökən sularda,

Kavus kimin duman düşən dağlarda,

Gəncli şəhər, Xıdır gəzən çöllərdə,

Qadir verən dünya malı sizindir.

Bəxşişin bənd edər bilər-bilməzi,

İqbalın nist edər doğru gəlməzi,

Dükan kanı − Cahangirin almazı,

Bədəxşan mədəni – ləli sizindir.

Qəhrinə kim düşsə – işə bulaşar,

Kərəminə düşən – ərşə ulaşar,

Böyüklük busatı sizə yaraşar,

Firidunun fərd iqbalı sizindir.

Səmərqənd taxtında qurulan yaylara,

Mehdi tək xilafsız səbzə paylara,

Süleyman tək hökmün keçər sulara,

İskəndər tək dərya salı sizindir.

Məşriqə üz vurub çıxsan Xorasan,

Əvvəl kürd sizindir, sonra Yazır xan,

Zir payi-əsbiniz İraq, İsfahan,

Dağıstan həşəmi-heylı sizindir.

Məxdumqulu deyər, Rum tək oyanmaz,

İskəndər gürzüdür döyülməz, sınmaz,

Dağ kimin tərpənməz, dərya tək dönməz,

Yomutun, göylənin eli sizindir.

GÜRGƏNİN
Önündə bülənd dağ, başında duman,

Dənizdən əsər hey yeli Gürgənin.

Bulud oynar, dolsa çaylara leysan,

Axar boz-bulanıq seli Gürgənin.

Meydanları vardır qarğı-qamışlı,

Gözəlləri vardır altın-gümüşlü,

Boz sürü, qır ilxı, qara camışlı,

Saysız inək-davar, malı Gürgənin.

Qatarlaşıb durar nərlər, mayalar,

Ağır bəzirganlar, tüccar ağalar,

Torpağa qapanıb duran qayalar,

Önü-ardı, sağı-solu Gürgənin.

Bəyləri var, tirmə çəkər belinə,

Yorğa minib, tərlan alar əlinə,

Ağ köksün ver ceyran dəniz yelinə,

Mələyir maralı, çölü Gürgənin.

Məxdumqulu, eldən elə ara var,

Hicranın qılıncı bağrın paralar,

Əlin sallar maral üzlü pərilər,

Enər evlərindən dəli Gürgənin.

HASAR DAĞINDADIR
Hasar dağı böyük olar,

Üstü dolu geyik olar,

Mərgənlərə beşik olar,

Varsan, Hasar dağındadır.

Hasarın vardır törəsi,

Görənin gələr həvəsi,

Qız-gəlinlərin sərəsi

Sorsan, Hasar dağındadır.

Kuh ərər yerin sultanı,

Köksündə qurmuş dükanı,

Üç yüz altmış pir məkanı

Görsən, Hasar dağındadır.

Məskən tutar çarvadarlar,

Yalçısında yatar marlar,

Dərəsində bitər varlar,

Dərsən, Hasar dağındadır.

Pələnglər çırpınıb çıxan,

Boz marallar qıya baxan,

Sərkəmərdir — dərin tökən,

Yürsən, Hasar dağındadır.

Məxdumqulu der bu dağı,

Yaxıbdır həsrətin dağı,

Eşq edib səfalı çağı

Sürsən, Hasar dağındadır.

SONU DAĞI
Canım, bizim Sonu dağı,

Dağdağanlı belin sənin.

Yağı görsə qarşılaşar

Yomut, göylən elin sənin.

Öylükdə yaylanı qursaq,

At çaparaq bayraq alsaq,

Təmətədə oraq vursaq,

Nə olar xəyalın sənin.

Kəsgiç-kəsgiç bayır keçər,

Qızılbayır könül açar,

Soyuq çeşmə suyu içər,

Burda çoxlu malın sənin.

Dürlü-tümən otun bitər,

Hər dərən bir elə yetər,

Qatarlaşıb karvan ötər,

Harayadır yolun sənin.

Məxdumqulu dür seçəndə,

Bu dövran səndən keçəndə,

Üstündən elin köçəndə,

Necə keçər halın sənin?

OLDUQ
Ey yaranlar, müsəlmanlar,

Cəbrdə yürməli olduq.

Necə zəhmət çəkən canlar,

Cəfanı görməli olduq.

Cahan gendir, məlamət kan,

Arada yandı şirin can,

Üstümüzdə rəhmsiz xan,

Bil, axır vurmalı olduq.

Azıbdır göylən xanları,

Xalqa yanarmı canları?

Qoyma, sürdü var malları,

Göz dikib durmalı olduq.

Məxdumqulu, söyləmə can,

Belin qurşa, gey qəzəb don,

Həddən aşdı bu zalım xan,

Axır tor qurmalı olduq.

GÖZLƏRƏM
Yurdum Ətrək, elim göylən,

Mən bir sevər yar gözlərəm,

Can şəhrinə düşdü talan,

Qüvvət verən pir gözlərəm.

Ayrıldım ana-atadan,

Gözüm güvənci vətəndən,

Can vermək asan hicrandan,

Mal çoxdur, bazar gözlərəm.

Məmmədsəfadır qardaşım,

Molla Matəm dərs yoldaşım,

Abdulla gəlsə basdaşım,

Peyğəmbər nəzər gözlərəm.

Ürəyimdən onca fəğan,

Gözdən axdı bulaq tək qan,

Sirdaş deyil fələk-dövran,

Qaçsam der, məzar gözlərəm.

Sonu dağ, güvəncim mənim,

Gəzib mən sərində sənin,

Səyyadam, ovlar ceyranın,

Siyah yılçır mar gözlərəm.

Məxdumqulu, bu qiyamət,

Qoydu başıma çox afət,

Türkmən elim, ey adəmzad,

Azad sel, güzər gözlərəm.

ATAMIN
Altmış beşdə, novruz günü, lu ili,

Bu əcəl yolunu pusdu atamın,

Bu dünyanın işi belədir, bəli,

Ömür kəndirini kəsdi atamın.

Bu cahanın işrətini sevmədi,

Sərvətini, dövlətini sevmədi,

Köhnə şaldan artıq paltar geymədi,

Axirətdi ancaq qəsdi atamın.

Derdi: «Dünya fani, ömrə bəha yox»,

Gündüz rövzə, gecə uyğu, röya yox.

Münkir bilməz, müxislərdə dua çox,

Peyğəmbər dəstidir dəsti atamın.

Bilirəm, söylərəm işin içindən,

Kam alar, kim möhkəm yapışsa dindən,

Yarısı mələkdən, yarısı cindən,

Mücavirsiz olmaz üstü atamın.

Nüqabədə üç yüz ərən uğraşdı,

Çiltəndə atama nəzərim düşdü,

Nücabədə həftənlərə qarışdı,

Abdulladır çün peyvəsti atamın.

Aləm içrə adam qalmaz, ad gəzər,

Bu sirlərdən cahan xəlqi yad gəzər,

Yeri cənnət içrə, göydə şad gəzər,

Yerdə xoşbəxt olar nəsli atamın.

Məxdumqulu, gizli sirr var bu işdə,

Kamil ərə gərək deyil fəriştə,

Məhşər günü birbaş girər behiştə, –

Hər kim candan olsa dostu atamın.

AZADİM HANI?
Fələk, gedər idim, sən düçar oldun,

Gözümün nuranı Azadim hanı?

Qəlbimi çıxarıb, itlərə verdin,

Şəhrimin sultanı Azadim hanı?

İmamsız qalıbdır məscid-mehrabım,

Doğmadı nur saçan ol mahım, tabım,

Yalnız qaldım, sel alıbdır ətrafım,

Könlümün ümmanı Azadim hanı?

Şəkər ikən zəhər oldu sözlərim,

Zəfəran tək saralıbdır üzlərim,

Qüvvət getdi, qubarlandı gözlərim,

Minbərim əzanı Azadim hanı?

Dörd fəslim nar oldu, dağlar əridi,

Dirilər uçdular, ölü yeridi,

Gedən varıb haqqa iqbal dirədi,

Elimin zəbanı Azadim hanı?

Torpaqlar sel oldu, sellər qum oldu,

Xumlar cəm oldular, cəmlər xum oldu,

Həvəslər yas oldu, peşəm qəm oldu,

Ürəyim aramı Azadim hanı?

Ölülər dirilib, ərzə vardılar,

Haqdan bir kəlamı gəlib sordular,

Çox yalvarıb, anlat deyib durdular,

Ölü-diri dövranı Azadim hanı?

Kafirlər şad olub, ağlar müsəlman,

Haqqa yalvarıbdır Xıdır, Süleyman,

Buğ olub yüksəldi ərşə bu ümman,

Göylənin pəlvanı Azadim hanı?

Ərmanım yox, fələk, bir savaş qılsam,

Ya yıxsan, basılsam, ya sərin alsam,

İtlərə aş edib, bazara salsam,

Bağımın reyhanı Azadim hanı?

Guşlar eşidəndə varı kar oldu,

Dağ əridi, daşlar bütün yer oldu,

Mollalar Quransız, pirlər kor oldu,

Sahibi-Quranım Azadim hanı?

Yer üzünü siyah duman eylədin,

Söylə, fələk kimə aman eylədin,

Fəraqini, bax, biiman eylədin

Namusum imanı Azadim hanı?

QARDAŞ ABDULLA
Sən gedəndən doqquz ildir ötəni,

Harda vətən tutdun, qardaş Abdulla?

Heç gəlməzmi bir insanın gedəni,

Harda vətən tutdun, qardaş Abdulla?

Dağa ərzim deyib, tutdum xəbərin,

Lal olubdur dili, deməz azarın,

Ata-anasız nədir sənin qərarın?

Harda vətən tutdun, qardaş Abdulla?

Qorxu faydası yox gedəcək cana,

Ömür axır oldu, doldu peymana,

Yoxsa sən düşübsən dibsiz ümmana?

Harda vətən tutdun, qardaş Abdulla?

Üstümüzə hicran odu səpildi,

Evimizə kədər-qüssə təpildi,

Qan ağlar, atamın beli büküldü,

Harda vətən tutdun, qardaş Abdulla?

Eldə-gündə yoxdur mənim qərarım,

Dərd üstünə artdı qəmim-azarım,

Yad oldu vətənin, evin-güvzarın,

Harda vətən tutdun, qardaş Abdulla?

Qulaq verrəm eşitdiyim hər sözə,

Cəfa verdin hicran ilə sən bizə,

Özümu vururam alova-közə,

Harda vətən tutdun, qardaş Abdulla?

Gülüb-oynamadıq sənlə şad olub,

Birbaş getdin, tamam bizdən yad olub,

Məxdumqulu zar ağlayır, mat olub,

Harda vətən tutdun, qardaş Abdulla?

GÖZƏL «ŞİRQAZİ»
Məkan tutub, üç il yedim duzunu,

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

Ötürdüm qışını, novruz-yazını,

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

Haqqdan bizə buyruq, bağlıdır belim,

Səndə təlim aldı, açıldı dilim,

Gəlsin deyib gözlər ol gərkəz ilim,

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

Seçərəm indi mən ağı-qaranı,

Dost, rəqib, qardaşı, haqqı, yaranı,

Oxudım, götürdüm kitap, Quranı,

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

Ağlım qısa idi, kasam qaynadı,

Ürəyim atlandı, könlüm oynadı,

......................................................

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

Coşgun ürəyimdə mövç vurar, yatmaz,

Qaynar, qəzəblənər, heç laya batmaz,

Elm-təlim alan səni unutmaz,

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

Peyman dolmaz, gəlsək taqət yetməyən,

Pünhan zahir qılmaz aqil getməyən,

Badi-pay atlanıb, seyran etməyən

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

Quma girsəm, qəvvas kimi üzərəm,

Bihəsrət dolanıb, biqəm gəzərəm,

Dəhan içrə balü zəban əzərəm,

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

Kamil olub, mən sərəncam qılmışam,

Müşfiqimdən, ol pədərdən qalmışam,

Kəbəmdən ayrılıb, cüda olmuşam,

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

Sıramı gözləyib kamana düşdüm,

Leysan tökdü yaman, qaynadım-coşdum,

Xoş qal, bu gün Ceyhun çayını aşdım,

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

Məxdumqulu yığıb könül vəfasın,

Təzim etdi, kim çəkmişdi cəfasın,

Heç zaman unutmaz qızıl qapısın,

Gedər oldum, xoş qal, gözəl «Şirqazi».

«DURGİL» DEDİLƏR

Bir dəfə yatırdım gecə yarıda

Dörd atlı gələrək: «Durgil» dedilər.

«Xəbər verək sənə, fürsət var ikən,

Şol yerdə ərlər var, görgül» dedilər.
Nəzərim yetişcək şol dörd mərdanə,

Könlüm cuşa gəldi, başım gərdanə,

Şol vaxtda var idi iki divanə:

«Durma, oğlan, onda vargil!» dedilər.

Şol iki divanə tutdu qolumdan,

Alıban getdilər duran yerimdən,

Bir işarət oldu onun birindən:

«Seyranda varıban durgil!» dedilər.

Oturmuşduq, gəldi iki pirzada,

Gözündən yaş axar, dili duada,

«Hu, həqq!» deyib çıxdı altı piyada,

«Adam indi gələr, görgil!» dedilər.

Bir dörd atlı gəldi, bütün səbzəbaz,

Əsaları yaşıl, atı təbləbaz,

«Məclis halqasını qurma belə az,

Adam çoxdur, ulu qurgil!» dedilər.

Dışdan çıxdı altmış atlı, gördülər,

«Məhəmməd!» deb, ona sarı yürdülər,

Sağlıq-salamatlıq bir-bir sordular,

«Durma, ulu yerə yürügil!» dedilər.

Bir atın ardına məni verdilər,

Seyranda şol yerə varıb durdular,

Tamam oturdular, məclis qurdular,

Mənə «Oğlan, ara girgil!» dedilər.

«Əlidir» dedilər, tutdu dəstimdən,

Borya döşəyimi aldı altımdan,

Mən bilmədim, nəsə qoydu üstümdən,

«Səfalı dövrandır, sürgil!» dedilər.
Heydərdən soruşdum bütün adbaad:

«Həzrəti peyğəmbər odur, olma yad,

Ol Səlim xocadır, ol Baba züryat,

Ol Veysəl Qərani, bilgil!» dedilər.

«Ol Bəhaəddindir, ol həm bir ərdir, –

Biri Zəngi Baba, ol da namdardır,

Ol sevinib duran dörd çariyardır,

Məqsədin nə olsa aygil!» dedilər.

Şol vaxtda duran bir-iki şeyx-şəf:

«Bu oğlana fatə verək – dedi – səf

Yüz iyirimi dörd min ənbiya, əshab,

Hamısı şolardır, bilgil!» dedilər.

Rəsulullah dedi: «Ya Şahi-mərdan,

Ey, ya Səlim xoca, ya Baba Salman,

Əbubəkr-Siddiq, ya Ömər, Osman,

Bu qulun məqsədin vergil!» dedilər.

Səlim, Baba Salman buyurdu mərdə,

Piyaləni tutub, saldılar dərdə,

Getdi ağlım-huşum, yatdım şol yerdə,

«Ərşdə, fərşdə nə var, görgil!» dedilər.

Yel oldum, yürüdüm yer damarına,

Nəzərim toxundu ərş kəmərinə,

«Cəbrut aləmində cəlil sirrinə –

Gəlib, özün baxıb görgil!» dedilər.

Nəyi xəyal etsəm, ələ gətirdim,

Hara baxsam, ona nəzər yetirdim,

Bu hal ilə mən farağat yatırdım,

Üzümə toxunub «Dur, qul!» dedilər.

Rəsulullah dedi: «Əshablar, yürün,

Oğlanı uzadın, bir fatə verin»,

Buyurdu: «Dörd atlı, götürüb gedin,

Aldığınız yerdə qoygil!» dedilər.

Durub Məxdumqulu gözün açıbdır,

Başına nə işlər gəlib keçibdir,

Qızmış nər tək ağ köpüklər saçıbdır,

«Oğlan, Allah yarın, vargil!» dedilər.