Microsoft Word 00 KeyNote Speakers Materiallar

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

396

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

edilməsi həyata keçirilə bilər. Veb səhifələri; səhifə başlığı, məzmun, bağlantılar kimi sahələrlə ifadə 

edilirlər. Bu vəziyyətdə bir proqram agenti, alış-veriş saytları üzərindən istifadəçinin ifadə etdiyi 

xüsusiyyətlərə uyğun qeydlər apararkən, fərqli internet saytları üzərindəki ödəniş etiketlərinin eyni 

şeyi ifadə etdiyini anlaya bilmir.  

Yeni nəsil veb olaraq adlandırılan semantik veb vizionu ilə veb səhifəsi məzmunlarının onto-

lojiləri istifadə edərək şərh edilə biləcəyi bir səviyyəyə daşımağı hədəfləyir. Semantik veb, fərd ya da 

təşkilatların ehtiyac duyduğu xidmətləri axtarış  və  tənzimləmə  işini kompüterlərin etməsi məntiqinə 

əsaslanır. Yalnız məzmuna deyil, veb üzərindəki xidmətlərə də çıxış imkanı təmin edir (Berners-Lee, 

2001). Proqram agentləri adı verilən avtonom strukturlar sayəsində səhifə-səhifə gəzərək, web səhifə-

lərinin məna ifadə edən məzmununa, təmsil etdikləri istifadəçilərin yerinə təcrübəli əməliyyatlar hə-

yata keçirə bildikləri bir mühit meydana gətirməyi qarşısına məqsəd qoymuşdur. Beləliklə mövcud 

veb quruluşunun bir davamı olaraq, məlumatın düzgün təyin edilən bir mənaya sahib olduğu və 

insanlar ilə kompüterlərin birlikdə çalışa bildikləri bir veb olaraq düşünülür (Berners-Lee, Hendler, & 

Lassila, 2001). Bu məzmunda semantik vebin məlumat rəhbərliyində  əhəmiyyətli bir rol boynuna 

götürdüyü ifadə edilə bilər (Davies, Fensel, & van Harmelen, 2003: 265). Bu məzmunda semantik 

vebin məlumat rəhbərliyində əhəmiyyətli bir rol boynuna götürdüyü ifadə edilə bilər (Davies, Fensel, 

& van Harmelen, 2003: 265). 

Internet dövrümüzdəki fərdlərin həyatının az qala əvəzsiz texnologiyası halına gəlmişdir. 

Kompüter və rabitə texnologiyalarındakı inkişaflar web arxitekturasını da təsir etmiş  və  məlumat 

paylaşmasını asanlaşdıracaq şəkildə yenilənmişdir. Web 2.0 ilə birlikdə internet istifadəçilərinin web 

səhifələrinə aktiv olaraq kömək edə bilmələri inqilab xüsusiyyətində bir inkişaf olub, gələcək texno-

logiyalara da işıq tutmuşdur. Mövcud internet infrastrukturuyla dünya daxilində yaradılmış milyon-

larla web saytı içində yox başladığımız indiki vaxtda semantik web (web 3.0) texnologiyasının axtarış 

motorları içində istifadə edilməsinə yönəlik icra edilən işlər, istifadəçilərin axtardıqları məlumata daha 

asan və sürətli çatması nəzərdə tutulur.  

RDF hər qaynağın bir URI (Uniform Resource Identifier) ilə ifadə edildiyi subyekt-xəbər-obyekt 

üçlüyü ilə müəyyən bir quruluşa malikdir. Bir ifadə RDF üçlüyü olaraq kodlandığında subyekt və 

xəbər URL'ləri ilə ifadə edilən qaynaqlar olması lazım olduğunda, obyekt bir qaynaq ya da bir 

məlumat işçisi ola bilər. Ancaq, RDF dilinin təmsil edilən məlumat miqdarı artdıqca yetərsiz qaldığı 

ortaya çıxmışdır. Bu məqsədlə yenə XML əsaslı, yeni bir antologiya dili olan OWL dilinin istifadəsi 

başlamışdır. OWL dili isə RDF kimi XML əsaslı olub, RDF dilinə yeni xüsusiyyətlər gətirir. W3C 

tərəfindən də OWL dili antologiya inkişaf etdirmədə bir standart olaraq qəbul edilmişdir. 

Semantik vebin əsas komponentlərindən bir digəri isə  məlumat kolleksiyaları  yəni ontologiya-

lardır. Buradakı antologiya, anlayışlar arasındakı  əlaqələri formal olaraq ifadə edən bir sənəddir. 

Xüsusilə eyni anlayışı ifadə edən fərqli təyin edicilərin (ödəniş-qiymət, söz-söz kimi) təyin olunması 

və avtomatik əməliyyatların aparılması, ontologiya vasitəsi ilə həyata keçir. 

Zaman içərisində web xidmətləri vasitəsi ilə internet əsaslı məlumat mübadiləsi asanlaşmış, XML 

texnologiyalarının əhəmiyyəti artmışdır. XML-in müstəqil iş qabiliyyəti, semantik web dillərinin inki-

şafına təkan vermiş, XML arxitekturası üzərinə inkişaf etdirilən RDF və OWL antologiya dilləri, W3C 

iş qrupları  tərəfindən inkişaf etdirilərək standart hala gətirilmişdir.  İnternetdəki bütün məlumat qay-

naqlarını (verilən icazələr çərçivəsində) bir araya gətirmək və maşınların məlumat hasilatı edə bilməsi 

məqsədini daşıyan semantik web, inkişaf etdirilməyə davam etməkdədir. 

 

 

 

 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

397

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

YAŞAM KALİTESİNİ YÜKSELTEN  

IOT(INTERNET OF THİNGS) ÇÖZÜMLERİ 

 

Tayfun İLÇİN 

Qafqaz Üniversiteti  

[e-mail] 

AZERBAYCAN

 

Ali ŞAHİNTAŞ 

Qafqaz Üniversiteti 

[e-mail] 

AZERBAYCAN

 

 

Günlük hayatımızda hayatımızda kullandığımız elektronik cihazlar hayatımızı kolaylaştırmakta-

dır. Bilgisayar, cep telefonu, tablet, Akıllı TV, akıllı bileklik, buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık 

makinesi vs. Bu cihazlar insanlara hizmet ederken bağımsız hareket etmektedirler. Gelinen noktada 

araştırmalar bu durumun yanlış olduğunu ortaya çıkarmışlardır. Cihazlar insanlara hizmet ederken 

kendi aralarında organize olmaları gerektiği fikri ortaya atılmıştır. Hatta bu cihazların  İnternet 

üzerinden farklı cihazlara bağlanması gerektiği dile getirilmektedir.  

IOT ilk olarak Kevin Ashton tarafından 1999 yılında seslendirildi. Başlangıçta RFID etiketleri 

sayesinde radyo frekansı üzerinden birbirleriyle haberleşen cihazlar için düşünülmüştür. 2016 yılında 

geldiğimiz noktada bu kavram artık çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Günümüzde bazı çözümler 

artık görülmektedir. Sürücüsüz arabalar, akıllı evler ve ceptelefonlarımızda karşımıza çıkan asistanlar 

(Siri,Cortana,Google Now) insan hayatını kolaylaştırmaktadır.  

Günümüzdeki beklentiler ve birim zamanda karar verme ihtiyacı o kadar çok arttı ki artık doğru 

adımları atmak için insanüstü bir çaba gerekir oldu. Bu yükü, alet kullanma becerisi mükemmel sevi-

yede olan insanoğlunun icadı olan elektronik cihazlaryardımıyla hafifletmek mümkün. Elektronik ci-

hazlar fiziksel dünya etkilerini sensörler yardımıyla ölçerler. Sensorlar sayesinde insanüstü hassasi-

yette çevre takibi yapılabilir. Ortamın ısısı, gaz, radyasyon, basınç, hız, ışık, kuvvet, yoğunluk, uzak-

lık, kimyasal durum vs. gibi birçok şey okunabilir. Bu değerler kritik seviyelere ulaştığında cihazın 

gerekli aksiyonları alması veya bilgileri başka cihazlara yönlendirmesi hayat kurtarabilir veya zaman-

dan tasarruf sağlayabilir. Evdeki bir gaz kaçağının tespit edilmesi veya sabah kalktığınızda sürekli 

kullandığınız güzegahtaki yoğun trafiğin bilinmesi çok önemlidir.  

Şirketler içinde IOT çözümleri yapılmaktadır. Üretim bandındaki motorların sürekli sensörler 

tarafından ölçülmesi sonucu bozulma zamanının tahmin edilmesi fabrika için hayati önem taşımak-

tadır. Satış hattında kullanılacak fiziksel müşteri analiz araçlarıyla daha doğru tahminler yaplabilmek-

tedir. Blesh gibi mikro lokasyon çözümleri sayesinde büyük alış veriş merkezlerine veya marketlere 

girdiğinizde size fırsatlar, tavsiyeler yapan çözümler sunulmaktadır. Sigorta şirketleri araçlara yerleş-

tirilecek IOT cihazlarla poliçelerin daha doğru düzenlenmesi için çalışmalar yapmaktadırlar.  

Elektronik alanında programlama kartlarının ucuzlaması ve yaygınlaşması sayesinde IOT çözüm-

leri son 4-5 yıldır hız kazanmıştır. 2000 li yıllarda 8 bit mikrokontroller programlama kartları 2-3 bin 

dolar seviyelerinde idi. Şimdilerde ise bu rakamlar 5-10$ (Arduino) seviyelerine düşmüştür. ARM 

işlemci kartlarında ise 20$-35$ (PINE64-Rasberry Pi), seviyelerine düşmüştür. Bu nedenle ciddi bir 

kullanıcı kitlesi oluşmuştur. Üreticiler bu popülar platformlar için ucuz sensör tedarik etmişlerdir. 

Özellikle IOT için 5-10$ seviyelerinde kablosuz çözümler sunmuşlardır. ( ESP8266-NL6621). ARM 

şirketi bir hafta önce A32 çekirdeği duyurdu. 100Mhz-1000Mhz ölçeklenebilir. MediaTek şirketi 

sağlık uygulamaları için biosensör üretti.  

Öteyadan küresel şirketler bu IOT konusunda ciddi adımlar atmaktadırlar. Google şirketi bir 

taraftan Boston Dynamics satın almıştır. Diğer bir adımı da IOT için Brillo işletim sistemini du-

yurmuştur. Microsoft firması ise C# için IOT tooları ve Rasberry Pi için Windows 10-IOT işletim sis-

temi duyurmuştur. IBM blumix bulut çözümleri sunmaktadır. Intel x86 tabanlı IOT kartları duyur-

muştur.  

Araştırmalara göre 2020 yılında 50 milyar cihazın internete bağlı olacağı ve üretilen 44 

Zettabayte verinin %80'nin bu cihazlardan geleceği tahmin ediliyor. Bunun mümkün olabilmesi için 

cihazların kimlikleri sayılabilecek IP adresleri IPv4 (en fazla 4.3 milyar cihaz) yerine IPv6 bıraka-

caktır. Cihazların sahip olma maliyeti düşecek. Yeni teknolojiler hayatımıza dahil olacak. Ufku açılan 

insanların beklentiler yükselecek. Yeni şeyler deneme cesareti artacaktır. 

Altyapı ve cihaz maliyetinin düşüklüğü IOT'nin yaygınlaşması için yeterli kıvama gelmiş 

durumda. Talep giderek artıyor. Bir öngörüye göre IOT'nin eknomik etkisinin 2022 yılında 14.4$ 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

398

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

trilyon doları bulacağı tahmin ediliyor. 2030 lu yıllarda bu rakamların 100$ tirilyon dolara karadar 

çıkacağı tahmin edilmektedir.  

Gizlilik ve mahremiyet konularında büyük teknoloji firmaları hala ciddi adım atmak isteme-

mektedir. Amerikada şimdilerde FBI ve Apple arasındaki davada Facebook, Google FBI ile aynı 

çizgide bulunmaktadır. Bu mesele mevcut bilgisayarlarımızda, tablet ve telefonularımızda bile hala 

çözülememişken her yerimizi saracak olan diğer akıllı cihazlarda nasıl çözüleceği soru işaretidir. 

Gizlilik ve mahremiyetin şimdilik IOT'nin yaygınlaşmasını frenleyen en büyük nedenlerden biri 

olmaya devam edecek gibi görülüyor. 

Azerbaycanda bu konuda petrol üretimi ve sevkiyatında önemli çalışmalar yapılmakatır. Bu 

sektörün dışında kalan İnşaat, Gıda, Tarım gibi alanlarda yaklaşan bu dalgaya araştırmalar yapılma-

lıdır. Bu çalışmaları yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli husus geniş kullanım kitlesini içine 

alacak çözümler sunulmasıdır.  

IOT denildiğinde ençok verilen örneklerden biri olan “Akıllı Ev” konseptine girebilecek konut 

sayısı Baküde %3-5 seviyelerinde olduğu tahmin edilmektedir. Baküde internet kullanım oranının 

%50 yukarı olduğunu düşündüğümüzde evlere sunulabilecek yerli üretim bir IOT çözümü insanların 

ilgisini çekebilir. Harekete duyarlı, gaz kaçağına karşı, yangına karşı ve su baskınlarına karşı sen-

sorlarla ev izlenebilir. Kullanıcılardan gelebilecek önerilerle sistem genişletilebilir.  

Yerli üretimin en önemli avantajı satış sonrası destek ve servis imakının rahat olmasıdır. Ülke 

içinden çıkacak IOT çözümlerine güven daha fazla olacaktır. Yaşanılacak bir anlaşmazlıkta hukuki sü-

reçlerin takip edilmesi daha kolaydır. Ayrıca paranın yurt dışına çıkmaması çok önemlidir. Bu konuda 

ciddi çalışan firmalar devlet tarafından destek alabilirler. 

 

 

ÜMUMTƏHSIL MƏKTƏBLƏRINDƏ INFORMATIKA 

MÜƏLLIMLƏRININ İKT KOMPETENSIYALARININ 

STANDARTLARININ TƏYIN OLUNMASI 

 

Nilufər HƏTƏMOVA 

Qafqaz Universiteti  

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN

 

Etibar SEYİDZADƏ 

Qafqaz Universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN

 

 

İKT kompetensiyaları texniki avadanlıqlardan istifadə edərək bilik və bacarıqlar nümayiş etdir-

məyə  əsaslanır. Buna informasiyanın yaranmasına və yayılmasına xidmət göstərən istənilən texniki 

avadanlıqlar aiddir. İKT kompetensiyaları təlim və tədris prosesində ünsiyyətin yaxşılaşdırılması üçün 

çox vacibdir. Müəllimin  İKT kompetensiyaları onun İKT sahəsində  əldə etdikləri bilik, bacarıq və 

vərdişləridir. 

İKT kompetensiyaları sinifdə informatika dərslərində kompüter texnologiyasından istifadə bili-

yini müəyyən edən texnologiya standartlarıdır. Əldə edilmiş texnoloji biliklər və bacarıqlar İKT kom-

petensiyaları ilə sıx bağlı olmalıdır. Müəllimlərin texnoloji standartları geniş müəllim kompetensiya-

larından təcrid olunaraq onların texnologiya bacarıqlarına yönəldilmişdir. 

UNESCO-nun CISCO, INTEL, ISTE və Microsoft ilə tərəfdaşlığı ilə hazırladığı müəllimlər üçün 

(UNESCO’s ICT Competency Framework for Teachers) Çərçivə Sənədininorijinal versiyası 2008-ci 

ildə  nəşr olunmuş 2011-ci ildə isə yenilənmişdir. Bu sənəddə informatika müəlliminin inkişafını üç 

müvəffəqiyyətli mərhələ təşkil etmişdir. 

1.  Texnologiya  ədəbiyyatı - şagirdlərin  İKT-dən daha yaxşı istifadə etmək bacarıqlarını öyrən-

mələrinə şərait yaratmaq; 

2.  Məlumat dərinliyi - şagirdlərə  məktəb dərslərindəki geniş  məlumatlar  əldə etmək və bunları 

qarışıq, real həyat problemlərinə tətbiq üçün şərait yaratmaq; 

3.  Məlumat yaratmaq - şagirdlərə lazım olan yeni məlumatı yaratmalarına imkan vermək. 

İnformatika müəllimləri tədris sisteminin fundamental ideyaları, prinsipləri və strukturu haqqında 

qabaqcıl biliklərə sahib olmalıdır. UNESCO-nun informatika müəllimlərinin  İKT kompetensiyaları 

standartında əsas olaraq aşağıdakı bilik və bacarıqlar əsas götürülmüşdür. 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

399

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

İnformatika müəllimləri İKT tarixi 

haqqında geniş bilikləri olmalıdır. 

Kompüter inkişafında texnoloji yenilikləri bilmək 

Müxtəlif İKT texnologiyaları arasındakı fərqləri bilmək 

Müxtəlif inkişaf mərhələlərinə aid kompüterlərin əsas xüsusiyyətlərini 

bilmək 

İnformatika müəllimlərinin aparat 

təminatı haqqında geniş bilikləri 

olmalıdır. 

Aparat təminatının komponentləri haqqında biliklərə sahib olmaq 

Aparat təminatının komponentləri məqsədini izah etmək 

İnformatika müəllimlərinin 

proqram təminatı haqqında geniş 

bilikləri olmalıdır. 

Əməliiyat sisteminin müxtəlif növləri haqqında biliklərə sahib olmaq 

Əməliyyat sisteminin məqsədini izah etmək 

Proqramlaşdırma sistemlərinin məqsədini anlayıb izah etmək 

Tətbiqi proqramlar haqqında biliklərə sahib olmaq 

Tətbiqi proqramların məqsədini izah etmək 

İnformatika müəllimlərinin 

Verilənlər Bazasi(VB) haqqında 

geniş bilikləri olmalıdır. 

VB-nin əsas prinsiplərini bilmək 

VB ilə işləmək bacarığı nümayiş etdirmək 

İnformatika müəllimlərinin 

kompüter şəbəkələri haqqında 

geniş bilikləri olmalıdır. 

Verilənlərin ötürülməsinin əsas prinsiplərini anlamaq 

Kompüter şəbəkələri haqqinda əsas biliklərə sahib olmaq 

Kompüter şəbəkələrinin məqsədi müəyyən edilməsi və izahı 

Kiçik kompüter şəbəkələri qurmaq və konfiqurasiya etmək bacarıqları 

Kompüter şəbəkələri idarə etmək bacarıqları 

İnternet məqsədi və təsirini anlamaq 

İnformatika müəllimləri 

İnformasiya Təhlükəsizliyi 

haqqında geniş bilikləri olmalıdır. 

Kompüter təhlükəsizliyi əsas prinsiplərini bilmək 

İnformasiya təhlükəsizliyi təmin etmək bacarıqlarına malik olmaq 

İnformatika müəllimləri 

informatika və digər fənlərin 

əlaqəsini anlamalıdır. 

Müxtəlif İnternet-saytlardan istifadə etməklə tədris resursları əldə 

etmək 

Microsoft Power Point kimi vasitələrdən istifadə etməklə İKT əsaslı 

tədris materialları hazırlamaq 

Kommunikasiya vasitəsi kimi İKT istifadə etmək 

İnformatika və digər fənlərin fənlərarası əlaqələrini bilmək və tədris 

sistemində bu əlaqələrdən istifadə etmək 

Azərbaycan Respublikasındakı mövcud vəziyyət - hal-hazırda Respublikamızda da müəllimlərin 

İKT bacarıqlarının artırılması vacib məsələlərdən biridir. Bu sahədə 2004-cü ildə  cənab Prezident 

İlham  Əliyev tərəfindən "Azərbaycan Respublikasında ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və 

kommunikasiya texnologiyaları ilə  təminatı Proqramı (2005-2007-ci illər)" və 2008-ci il 10 iyun 

tarixində "2008-2012-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması 

üzrə Dövlət Proqramı" haqqında sərəncamı imzalamışdır. Təhsil müəssisələrində  İKT avadanlığına 

texniki nəzarət və  dəstək sisteminin təkmilləşdirilməsi, bu məqsədlə müəssisələrarası  əlaqə  və 

əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi sərəncamların əsas məqsədlərindəndir. 

2005-2006-cı illərdə ümumtəhsil məktəblərində informatika müəllimlərinin  İKT‑savadlılığını 

artırmaq məqsədi ilə treninqlər keçirilmişdir. Keçirilən treyninqlərə 300 nəfər informatika müəllimi 

cəlb olunmuş və onlar treninqlərin sonunda ECDL proqramı çərçivəsində imtahan vermiş və beynəl-

xalq dərəcəli sertifikat almışlar. 26 nəfər müəllim Intel şirkətinin xətti ilə keçirilən treninqlərdə iştirak 

etmiş  və  Intel  şirkətinin “Öyrədənləri öyrədən” sertifikatını almışlar. Ümumiyyətlə, 2005‑2006‑cı 

illərdə 5000‑ə qədər müəllim İKT üzrə treninqlərdən keçmişdir. 

“Mədəd Azərbaycan” təşkilatı 2012-ci ildə Gəncə-Qazax, Şəki-Zaqatala , Quba-Xaçmaz, Aran və 

Yuxarı Qarabağ , Lənkəran iqtisadi rayonu – İnformatika müəllimlərinə təlimlər keçirilmişdir. Hazırda 

bu cür təlimlər davam etməkdədir. 

2005, 2010, 2011, 2014-cü ildə Qafqaz Universitetində Sumqayıt ş. Abşeron rayonu, Xızı rayo-

nunun ümümtəhsil məktəblərinin informatika müəllimlərinin və digər fənn müəllimlərinin  İKT 

təlimləri həyata keçirilmişdir. 

2015-ci ildə ümumtəhsil müəssisələrində  işləyən informatika və digər fənn müəllimlərin bilik 

vəbacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılmışdır. Diaqnostik qiymətləndirmənin əsas məq-

sədi müəllimlərin bilik və bacarıq səviyyəsinin test üsulu ilə müəyyənləşdirib üzə çıxarılması idi. 

 

 

Qafqaz U

TƏ

İnfo

informas

Kom

dərs mat

qiymətlə

istəyən 

məqamla

  Siz 

istif

dərs

istif

  Dər

üçü

yük

məc

istif

səvi

  Siz 

edə

səvi

mək

istif

  Dər

ərzi

siz 

  Dər

rinə

bağ

edə

day

Təd

quruplaş

oynayan

Təd

püter mo

Öyr

tətbiq  e

qrupund

Kom

masiya ş

bilər.  

Virt

yətdə  ol

internet 

ğa, şagir

IV INTERN

University     

ƏDRİS PR

ormasiya tex

siya texnolog

mpüterlərdən

trealları hazı

əndirmə pros

müəllimlər 

arı diqqətiniz

dərsinizi bü

fadə üzərind

sin bir hi

fadə edə bilə

rslərdə komp

ün siz kompü

ksək 

cburiyyətind

fadə edəcə

iyyədə bilmə

kompüter

rkən sinif da

iyyədə bilən

kçi təyin etm

fadə edə bilə

rs zamanı şa

ində kompü

qərar verirsin

rs zamanı ko

ə yetirməyən

ğlı olmayan 

n  şagirdləri 

yandıra bilərs

dris zamanı m

şdırmaq olar

n proqramlar.

dris üçün haz

odelləri, mult

rədici oyunla

etmələrinə,  e

dan olan şagir

mpüter mod

şəkilində gös

tual siniflərd

lmaq, tapşırı

resursları şa

rdin istənilən

NATIONAL 

                      

ROSESİN

İ

xnologiyaları

giyaları geni

n  təlim pros

ırlaması, şag

sesində istif

bu işə necə

zə çatdırmaq

ütövlükdə  ko

də qura bilər

ssəsində  ko

ərsiniz. 

püterlərdən  i

üterdəki bütü

səviyyədə 

də deyilsiniz

əyiniz proq

əlisiniz. 

rlərdən sin

axilində kom

n  şagirdləri 

məklə, onların

ərsiniz.  

girdlərin nə 

üterdən istifa

niz.  

ompüterlərdə

n, kompüter

məqsədlər 

kompüterdə

siniz. 

müxtəlif kom

: tədris üçün

. 

zırlanmış xü

timedia vəsa

ar  şagirdlərd

eyni zamand

rdlərin təhsil

ellərindən  şa

stərmək üçün

dən, tədris üç

ıqları paylam

agirdlərlə yal

n zaman tapş

SCIENTIFIC

                      

NDƏ KOM

İNTERNE

El

Avropa

Elv

A

ının sürətlə  i

ş tətbiq olun

esində:  şagir

gird, müəllim

fadə etmək  m

ə  başlayacaq

q istəyirəm: 

ompüterlərdə

r  və yaxud d

ompüterlərdə

istifadə etmə

ün proqramla

bilmə

z, siz dərsd

qramı lazım

nifdə istifad

mpüteri yüksə

özünüzə  k

n köməyində

qədər müdd

adə edəcəyin

ən tapşırıqı y

rlərdən dərs

üçün istifad

ən istifadəsi

mpüter proqra

n nəzərdə tut

susi proqram

aitləri, elektro

də  dərsə qarş

da oyun oy

lində daha ço

agirdlərə rea

n, və yaxud 

çün nəzərdə t

maq, nəticəl

lnız dərs zam

şırıqları yeni

C CONFERE

400

 

                     

MPÜTER

ETDƏN İ

 

lvin ƏLİYE

a Azərbaycan 

vin.Aliyev@ea

AZƏRBAYCA

 

inkişaf etdiy

nduğu sahələr

rdlərin müəy

m və validey

mümkündür.

qları haqqınd

ən 

da 

ən 

ək 

arı 

ək 

də 

mı 

də 

ək 

kö-

ən 

dət 

nə 

ye-

slə 

də 

ini 

amlarından i

tulmuş xüsus

m təminatına

on kitablar, w

şı maraq oya

ynayarkən  ö

ox effektivdi

al olaraq gös

virtual olara

tutulmuş sos

ləri toplamaq

manı deyil, d

dən əldə etm