Microsoft Word Арабов Дизайн 280613. doc

Oxa görə simmetriya
 konkurentlik ilə müəyyən olunur və 
en kəsiyində fiqurların bərabərliyi ilə bu fiqurların simmetriya oxu 
ətrafında fırlanması ilə əldə edilir( Şəkil 32). 
 
 
 
Şəkil 32. Oxa görə simmetriya 
 
•
 
Müstəviyə görə simmetriya. 
          Cismi ortadan bölən müstəvi simmetriya müstəvisi adlanır. 
 
 
 
 
Şəkil 33. Müstəviyə görə simmetriya 
 

---

 
49
•
 
Vintvari simmetriya
 xətt və ya müstəvinin tərpənməz ox 
ətrafında sabit bucaq sürəti ilə  fırlanması  və eyni zamanda oxboyu 
irəliləmə hərəkəti ilə əldə edilir (şkil 34). 
 
 
 
Şəkil 34. Vintvari simmetriya 
 
Asimmetrik kompozisiya əşyanın formasının tapılmasını daha 
sərbəst olaraq həll etməyə imkan verir. Asimmetriyanın 
simmetriyadan daha çox geniş imkanları vardır. Buna görə 
asimmetriya kompozisiya imkanlarına malikdir. Bu halda daha 
diqqətli olmaq tələb olunur. Elementlərin arasındakı formanı elə 
dəqiqliklə seçmək lazımdır ki, bədii görüntü daha gözəl olsun. 
Asimmetrik kompozisiyanı quran zaman mütənasib olmayan hissələr 
arasında elə ölçülər və forma seçmək lazımdır ki, kompozisiyada 
hərəkətin dinamikası az dəyanətli olsun. Bir çox maşın və 
avadanlıqların yığım vahidləri  simmetrik tək – başa uyğun gəlmir. 
Məsələn: avtomobillərin xarici görünüşü, qurğu simmetriyası üzrə 
qurulsada onun daxili hissələri öz funksiyalarına görə asimmetrik 
yerləşmişlər.Bu bir çox canlı orqanizmlərə də aiddir.  
Maşınqayırmada asimmetriyanın üç formasını göstərmək olar. 
Ağırlığına, həndəsi və görünüşünə görə.  Şəkil 35.a – da simmetrik 
formada olan və ağırlığına görə asimmetrik dəzgahda ağırlıq mərkəzi 
simmetriya mərkəzi ilə üst-üstə düşür. Həndəsi asimmetriya (Şəkil 

---

 
50
35.b) və ya həcmi asimmetriya simmetrik ağırlığa və qoruyucu 
qapaqların özünü doğrultmayan ölçülərinə görə müşahidə olunur. 
Ağırlığın və  həcmin simmetrik qeyri-bərabər  paylanması, mərkəz 
oxundan hər iki tərəfə yayınması görünüş asimmetriyası adlanır (Şəkil 
35.c).