28
Shatun murakkab harakatga ega bo‘lishi bilan birga yana unga katta
inersiya kuchlari ham ta’sir etadi. Shatun yo‘nalishi va qiymati bo‘yicha
o‘zgaruvchan katta yuklanishda ishlaydi.
Tirsakli val porshen orqali shatundan kelayotgan kuchni qabul
qilishi bilan o‘zida vujudga kelgan burovchi momentni avtomobil
transmissiyasiga uzatadi. Undan tashqari
yana tirsakli valdan
dvigatelning turli mexanizm va tizimlari harakatga keladi. Yuqorida
aytilgan vazifalarni bajarish jarayonida
valga eguvchi, burovchi va
boshqa kuchlar ta’sir etadi. Shuning uchun tirsakli val ana shu kuchlarga
bardosh beradigan mustahkam va chidamli materiallardan tayyorlanishi
kerak. Bundan tashqari uning shatun va o‘zak bo‘yinlari yeyilishga
chidamli bo‘lishi kerak. Tirsakli valni shtamplash
usuli bilan yuqori
uglerodli yoki legirlangan po‘latdan, shuningdek ayrim dvigatellarda
sifatli cho‘yandan (Damas, Tiko avtomobillari) quyish usuli bilan
tayyorlanadi. O‘zak va shatun bo‘yinlarining qattiqligini hamda
yeyilishga chidamliligini oshirish maqsadida ularga termik ishlov
beriladi, ishqalanishni kamaytirish uchun esa silliqlash va jilvirlash bilan
pardozlanadi (19-rasm).
19-rasm. Tirsakli val.
Dostları ilə paylaş: