Microsoft Word Bojxona nazariyasi doc

 
5.2 Bojxona tarifining huquqiy asoslari 
 
Ushbu qonun, boj tarifini shakllantirish va qo’llanish tartibini, 
shuningdek respublikaning bojxona chegarasidan olib o’tilayotgan 
tovarlardan boj undurish qoidalarini belgilaydi.  
Ushbu qonunning asosiy vazifalari respublikaning jahon 
iqtisodiyoti bilan samarali integrasiyalashuvi uchun shart-sharoit 
yaratish va iqtisodiy manfaatlarini himoya qilishdan iboratdir.  
Ushbu qonun respublikaning bojxona hududiga amal qiladi. 
Boj tarifi – bojxona chegarasidan olib o’tiladigan, respublika 
tashqi iqtisodiy faoliyatining tovar nomenklaturasi (bundan keyin 
matnda tovar nomenklaturasi deb yuritiladi) prinsiplari va qoidalariga 
muvofiq holda bir tizimga solingan tovarlarga nisbatan qo’llaniladigan 
boj stavkalarining to’plamidir. Tovar nomenklaturasi respublika 
Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.  
Boj – respublikaning bojxona chegarasidan tovarlar olib 
o’tilayotganda bojxona organlari tomonidan undiriladigan to’lov. 
Respublikada import boji, eksport boji, mavsumiy va alohida 
(maxsus dempingga qarshi, kompensasiya) boj qo’llaniladi. 

---

 
61
Respublikada boj stavkalarining quyidagi turlari qo’llaniladi: 
-  boj undiriladigan tovarlarning bojxona qiymatiga nisbatan 
foizlarda hisoblanadigan advalor stavkalari; 
-  boj undirilishidan tovarlar birligi uchun belgilangan 
miqdorda hisoblanadigan xos stavkalar; 
-  bojning advalar hamda xos turlarini o’z ichiga oladigan 
aralash stavkalar. 
Agar respublikaning xalqaro shartnomasi boj tarifi to’g’risida 
qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar 
belgilangan bo’lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo’llaniladi. 
Import boji xalqaro shartnomalarga muvofiq belgilanadi.  
Respublika savdo iqtisodiy aloqalarda eng ko’p qulaylik berish 
tartibini qo’llayotgan mamlakatda ishlab chiqarilgan tovarlar uchun 
undiriladigan import boji stavkalarining eng kam yoki eng ko’p 
miqdori qonun hujjatlarida belgilab qo’yiladi. 
Savdo iqtisodiy aloqalarda eng ko’p qulaylik berish tartibi 
nazarda tutilmagan mamalakatda ishlab chiqarilgan yoki qaysi 
mamlakatda ishlab chiqarilganligi aniqlanmagan tovarlar uchun 
undiriladigan import bojining stavkalari ikki barobar oshiriladi, ushbu 
qonunga muvofiq respublika tomonidan tarif preferensiyalari 
beriladigan hollar bundan mustasno. 
Import va eksport bojining stavkalari respublika Vazirlar 
Mahkamasi belgilaydigan tartibda joriy etiladi. 
Mavsumiy bojlar respublika Vazirlar Mahkamasi tomonidan 
belgilanib tovarlar olib kirish va olib chiqishni tartibga solish uchun 
qo’llaniladi. Bunda boj tarifida nazarda tutilgan boj stavkalari 
qo’llanilmaydi. Mavsumiy bojlar ular belgilangan vaqtdan e`tiboran 
olti oydan ortiq amal qilishi mumkin emas. 

---

 
62
Maxsus bojlar basharti o’xshash yoki bevosita raqobat qiluvchi 
tovarlar bojxona hududiga respublikadagi tovar ishlab 
chiqaruvchilarga ziyon etkazishi mumkin bo’lgan miqdorda va 
shartlarda olib kirilayotgan bo’lsa, himoya chorasi sifatida, 
shuningdek boshqa davlatlar tomonidan qilinayotgan respublikaning 
huquqlarini cheklovchi va manfaatlarini kamsituvchi boshqa 
xarajatlarga javob chorasi sifatida qo’llaniladi. 
Dempingga qarshi bojlar quyidagi hollarda qo’llaniladi: 
-  tovarlar bojxona hududiga ularning olib chiqilgan davlatda 
ayni vaqtda amalda bo’lgan real qiymatidan past narxda 
olib kirilsa, agar bunday olib kirish respublikaning shunga 
o’xshash tovarlarni ishlab chiqaruvchilarga moddiy ziyon 
etkazsa yoki etkazish xavfini tug’dirsa yoxud respublikada 
xuddi shunday tovarlar ishlab chiqarishni tashkil qilish 
yoki kengaytirishga to’sqinlik qilsa; 
-  tovarlar bojxona hududidan uning respublikada ayni vaqtda 
amalada bo’lgan real qiymatidan past narxda olib 
chiqilayotgan bo’lsa, agar bunday olib chiqish 
respublikaning shunga o’xshash tovarlarni ishlab 
chiqaruvchilariga moddiy ziyon etkazsa yoki etkazish xavfi 
bo’lsa yoxud respublikaning ishlab chiqaruvchilari 
o’rtasida normal raqobat o’rnatilishiga to’sqinlik qilsa. 
Kompensasiya bojlari quyidagi hollarda qo’llaniladi: 
-  Respublikaning bojxona hududiga ishlab chiqarish yoki olib 
chiqish paytida bevosita yoxud bilvosita subsidiyalardan 
foydalanilgan tovarlar olib kirilsa, agar bunday olib kirish 
respublikaning o’xshash tovarlar ishlab chiqaruvchilarga 
moddiy ziyon etkazsa yoki etkazish xavfi bo’lsa yoxud 

---

 
63
respublikada xuddi shunday tovarlar ishlab chiqarishni 
tashkil qilish yoki kengaytirishga to’sqinlik qilsa; 
-  bojxona hududidan ishlab chiqarish yoki olib chiqish paytida 
bevosita yoki bilvosita subsidiyalardan foydalanilgan 
tovarlar olib chiqilsa, agar bunday olib chiqish 
respublikaning manfaatlariga moddiy ziyon etkazsa yoki 
etkazish xavfi bo’lsa.