Microsoft Word choliqushi ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
3
so‘zlayotganim yo‘q, o‘zim ham sizlarga o‘xshab hayronman... Ammo, aslida shunday 
bo‘lgandan keyin ilojim qancha?..” 
Inshom sinfda o‘qilganda, dugonalarim men tomonga o‘girilishib, qahqaha urib kulib 
yuborishdi. Bechora Aleksi opa ularni tinchitish uchun anchagina zahmat chekdi. 
* * * 
Qizig‘i shuki, Aleksi opa qora kiyimi ichida kosov singari bo‘yi, ohorli oppoq yoqasi, 
saroy xonimining peshonaga tortilgan chorshafiga o‘xshab bosh kiyimi tagidan ko‘rinib 
turgan sepkilli qonsiz yuzi va anorgul singari qip-qizil lablari bilan hozir ro‘paramda pay-
do bo‘lib, yana o‘sha savolni bersa, hozir ham o‘shandan boshqa javob topolmasam ke-
rak, yana baliqday ko‘lda tug‘ilganimni ayta boshlayman. 
Keyinchalik u yoq-bu yoqdan surishtirib bilsam, bu ko‘l Musul atrofida, oti doim esim-
dan chiqib qoladigan bir kichkina qishloq yonboshida ekan; mening poyonsiz dengizim 
chakalak orasidagi quruq irmoqdan qolgan bir hovuch suvdan iborat ekan. 
* * * 
Otam u mahallar Musulda xizmat qilar ekan. Men ikki yarim yoshlar chamasida ekan-
man. Yoz shu qadar issiq kelibdiki, shaharda turishning iloji qolmagandan ke- yin, otam 
meni onam bilan qishloqqa keltirib qo‘yishga majbur bo‘libdi. O‘zi esa har kuni ertalab 
otda Musulga tushar, kechqurunlari, kun botgandan keyin yana qaytib kelar ekan. 
Onam menga qaray olmaydigan ahvolda qattiq kasal ekan. Shuning uchun ancha 
vaqtlargacha qarovsiz qolibman... Oylab xizmatkorlar uyida sarson bo‘libman. Ke- yin 
qishloqlarning biridan Fotima degan kimsasiz bir arab xotinni topishgan. Fotima meni 
yangigina o‘lgan chaqalog‘i o‘rnida ko‘rib, undan qolgan siynasi bilan onalik mehrini 
menga beribdi.
Dastlabki yillarda sahro bolasiday o‘sibman... Fotima meni orqasiga qopchiqday osib 
olib, jazirama oftoblarda ko‘tarib yurar, xurmo daraxtlariga ham ko‘tarib chiqar ekan. 
Shunday qilib, o‘sha paytlar men hali aytgan qishloqqa kelibmiz. Fotima meni har ku-
ni ertalab oziq-ovqatimiz bilan shu chakalakka keltirar; meni qip-yalang‘och qilib suvga 
solar ekan... Kechqurungacha yumalanishib o‘ynashar, ashulalar aytishar, birga ovqat 
qilishar ekanmiz... Keyin, uyqumiz kelganda, qum yig‘ib yostiq qilar, gavdalarimiz suv-
da, boshlarimiz qumda quchoqlashib, betlarimizni betlarimizga qo‘yishib uyquga ketar 
ekanmiz... 
Suv hayoti tanu jonimga shunchalik singib ketgan ekanki, Musulga qaytganimizda 
dengizdan chiqqan baliqday qiynalib qolibman. Fe’lim buzilib, har zamon tipirchilar, payti 
keldi deguncha ust-boshimni yechib tashlab, ko‘chaga qip-yalang‘och yugurib chiqib ke-
tar ekanman... 
Fotimaning burnidan, betlaridan, qo‘llaridan g‘urralar arimas edi. Men bu xil g‘urralar-
ga shunchalik odatlanib qolgan edimki, g‘urrasiz yuzlar menga hamisha xunuk ko‘rinar-
di. 
Mening uchun eng katta motam Fotimadan ajralishim bo‘ldi. 
Shaharma-shahar yura-yura axiyri Karbaloga keldik. U vaqt to‘rt yoshlarda edim. 
Bunday yoshda ko‘p narsalarni uncha-muncha esda olib qolish mumkin. Fotimaga yax-
shigina yerdan kuyov chiqdi. Enamning kelin bo‘lgani, go‘shangaga kirgani bugungiday 
ko‘z o‘ngimda.
Yuzlari Fotimaniki singari g‘urra bo‘lgani uchun menga nihoyatda go‘zal ko‘ringan xo-
tinlar bilan to‘la uyda meni quchoqdan quchoqqa olishar, keyin Fotimaning yoniga 
o‘tqazishardi. 
So‘ngra o‘rtaga qo‘yilgan barkashlardan hovuchlab ovqatlar yeganimizni eslayman. 
Nihoyat, kun horg‘inligidan va hardam xurmacha singari yumalayverishdan charchab 
enagamning tizzasida yana barvaqt uxlab qolibman. 

---

Choliqushi (roman). Rashod Nuri Guntekin