«E, bizdan taqvodor chiqmas ekan-da», deb tushkunlikka tushmaydimi? Javob: Mazkur hikmatli gapdan bunaqa teskari xulosa chiqarmaslik kerak. Sizni
chalg‘itayotgan narsa, bizningcha, «olim» so‘zidir. Shuning uchun avvalo shu so‘zning
ma’nosini oydinlashtirib olamiz. Buyuk musulmon shoiri Alisher Navoiyning xalqimiz
orasida keng tarqalgan bir hikmatli so‘zlari bor: «Bilmaganni so‘rab o‘rgangan olim,
Orlanib so‘ramagan o‘ziga zolim», deydilar hazrat. Bundan ma’lum bo‘ladiki, faqat 10-15
yil oliy o‘quv yurtlarida o‘qib, ilmiy ishlar yoqlab, turli-tuman unvon olgan odamlargina
olim emas, balki «bilmaganini so‘rab o‘rgangan» har bir shaxs ham o‘ziga xos olimdir.
Islomda bitta hadisni o‘rganish ham ilm olishdir. Ana shu o‘rganishlar natijasida
erishilgan bilimni hayotida qo‘llash – taqvo debochasidir. Bu esa inson iymoni jilosini
ziyoda etadi. Shuning uchun barcha mo‘min- musulmon taqvoga intiladi. Hayotda
nimalar qilishi lozimligini o‘rganadi. Alloh taolo oldida inson hamma jihatdan tengdir,
faqat taqvosi bilan bir-biridan farqlanadi, turlicha martabaga erishadi.Nomi «olim»
bo‘laturib ilmiga amal qilmagandan ko‘ra, nomi avom bo‘lsa ham, taqvo yo‘liga kirganlar
Allohning huzurida ming chandon a’lodirlar.
Savol: Mening bir dindor do‘stim bor. Lekin u, afsuski namoz o‘qimaydi. Bunga nima demoq kerak? Javob: Avvalo do‘stingizni dindor deb ta’riflashingiz noto‘g‘ri. Zero u Islom dinining
asosiy rukni, ustuni bo‘lgan namozni o‘qimas ekan. Bu xil kishilarning o‘zini dindor deb
atashlari yolg‘on va aldashdir. Namoz o‘qimagan kishi dindor hisoblanmaydi. Xususan
namozning farzligini inkor qilgan kishi Islom millatidan emas. Kishi dangasalik qilib
namoz o‘qimasa, u fosiqdir.
Savol: Chaqirilgan joyda g‘iybat qilinadigan bo‘lsa, u yerga borsa bo‘ladimi? Javob: Chaqirilgan joyda g‘iybat bo‘lishi aniq bo‘lsa, u yerga borish joiz emas
(«Raddul Muxtor»). Agar bilmay borib qolgan bo‘lsa va g‘iybat boshlansa, qo‘lidan kelsa,
uni to‘xtatsin, agar to‘xtatish qo‘lidan kelmasa, u yerdan chiqib keta olsa, chiqib ketsin,
bo‘lmasa, unga quloq solmay o‘tirsin («Naf’ul Muftiy»).
