BİRİNCİ BÖLÜM
SİGORTACILIK İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
Vergilendirmenin sigorta sektörünün gelişimine etkisini belirlerken sigorta
sisteminin işleyişinde yer alan kavramları tespit etmek ve işlevlerini belirlemek son
derece faydalı olacaktır. Sigorta ürünlerinin unsurları doğru bir vergilendirme
politikasının hangi noktalardan başlaması gerektiğini, uygulanacak oran ve usullerin
belirlenmesinde yol gösterici olacaklardır.
1.1
RİSK
İnsanoğlu var olduğu günden bu yana sürekli olarak çeşitli risklerle karşı
karşıyadır. Risk olgusu, yakın bir döneme kadar olumlu ve olumsuz olmak üzere iki
anlama sahip olmuştur. "Bazı dönemlerde risk alma saygıdeğer bir girişim olarak
görülmüştür." fakat modernleşme süreçlerinin etkisiyle birlikte risk kavramı sadece
olumsuz anlamda ele alınmaya başlanmıştır. Son birkaç on yıldır ise risk kavramı
olumsuzlama çerçevesinde, gerek medyada gerek gündelik yaşamda oldukça sık
kullanılır olmuştur. Nihayetinde 21. yüzyıl toplumu tanımlamaları arasında "risk
toplumu" kavramlaştırması da yer almıştır
1
.
Günlük yaşantımızda ve iş hayatımızda risk çeşitlilik göstererek farklı
anlamlara sahiptir. Çok genel bir deyişle risk, dışardan gelebilecek belirsiz bir tehlike
olarak tanımlanabilir. Hayatımızın birçok konuda açıkça risk altında olduğu
ortadadır. Olasılık ve istatistiklere göre risk finansal yönetim, yatırım yönetimi gibi
konularda gerçekleşmesi şansa bağlı muhtemel kayıplar olarak da nitelendirilebilir
2
.
Hayatımızda meydana gelebilecek her türlü belirsizlik riskin kapsamına girer.
Riski hayatımızdan tamamıyla çıkartmak imkânsızdır. Hayatın her evresinde şartlar
1
Elif KARAKURT, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi Cilt: 5 Sayı: 2
http://www.isgucdergi.org/?p=arc_view&ex=154&inc=arc&cilt=5&sayi=2&year=2003
( 16 Kasım
2007).
2
Scott E. HARRINGTON ve Gregory R. NIEHAUS, Risk Management And Insurance, 2. Baskı
Mc Graw Hill s.1.
2
ne olursa olsun çeşitli konularda risk mevcudiyetini koruyacaktır. Böylesine doğal
bir sürekliliğe sahip konuda koruma sağlamayı amaçlayan sigorta sektörünün vergi
gelirleri açsından da önemi yadsınamaz. Sigorta sektörünün sahip olduğu uzun vadeli
fon yaratma kabiliyeti vergi gelirleri içinde uzun vadede devlet için çıkar sağlayacağı
açıktır.
Günümüzün bilgi toplumunda risk, büyük bir sektör hâlini almıştır. Şirket
yönetimi danışmanları, sigortacılar, siyasî danışmanlar, sosyologlar, psikologlar ve
benzerleri, “risk analizi”, “risk yönetimi” ve “risk iletişimi” gibi pek çok başlık
altında öneri ve strateji kurguları geliştirmektedirler. Medyanın da konuya ilgisi
giderek artmakta, içinde risk, kaos gibi kelimeler geçen manşetler, haberler,
makaleler, programlar sıkça yayınlanmaktadır
3
.
Risk birden fazla olasılığın oluşmasındaki belirsizlik olarak da tanımlanabilir.
İnsan hayatında gerçekleşen en yaygın riskler istatistikî verilerden yola çıkılarak üç
başlık altında toplanmıştır. Bunlar, kişisel riskler, mülkiyete dayalı riskler, finansal
riskler şeklindedirler
4
.
Kişisel riskler; ölümcül hastalıklar, rahatsızlıklar, sakatlıklar, yaşlılık,
işsizliğe bağlı belirsizlikler. Mülkiyete dayalı riskler, doğrudan veya dolaylı olarak
yangın, doğal afetler, kazalar ve benzer belirsizlikler. Mali riskler ise, otomobil
kazaları sonucu meydana gelen kayıplar, olumsuz koşulların yarattığı kayıplar, başka
bir kimsenin mülkiyetinin yaralanmalara sebebiyet vermesi olarak tanımlamak
mümkündür. Meydana gelebilecek risklerin kaynakları ise sosyal, fiziksel ve
ekonomik tehlikelerdir.
3
Timuçin YALÇINKAYA, Esin ÖZSOY, “Risk Toplumu: Bilgi Toplumunun Evriminde Yeni
Boyut”,
http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=251
(16 Kasım 2007).
4
Jack R. KAPOOR, Les R. DLABAY, Robert J. HUGHES Personal Finance 7. Baskı, McGrawHill,
2004, s. 316.
|