Microsoft Word etno kitab son srift 12
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ETNOPSİXOLOGİYA
307 Ümumiyyətlə skandinavlar avtobusda, metroda hər tanımadığı adamla ciddi-cəhdlə söhbət edən deyildir. Onlar çox vaxt tanımadıqları adama gülmürlər, hal-əhval tutmurlar, bu baxımdan onlar amerikalılardan və italiyanlardan bəlkə də çox fərqlənirlər. Bu onlardan daha nəzakətsiz olması anlamına gəlirmi? Xeyr, bu belə deyil. Sadəcə insanları narahat etmir, onları hüzur içində buraxırlar. Bunun özü elə Norveç nəzakət nümunəsidir: adamları narahat etməmək. Norveçlilər həqiqətən də köməyə ehtiyacları olmadığı halda heç zaman kimdənsə kömək də istəməzlər. Məsələn, çoxları üçün eyni süfrədə əyləşən Norveçlinin “mənə duzu, yaxud istiotu ötürə bilərsinizmi?” deməməsi danışmamağa meyllik, quruluq kimi qiymətləndirilsə də əslində bu belə deyil. Norveçlilər məhz belə tərbiyə alıblar. İnsanları bacardıqları qədər az narahat edirlər. Tanımadığı insanlarla ünsiyyət qurmaq da onlar üçün bir çox hallarda narahat etmək nümunəsi kimi sayılır. Təbii ki, dünyada nəzakətin yaxud davra- nışın konkret standartı yoxdur, amma yaxınlaşıb tanımadığınla hal- əhval tutmaq, tanışlığa ilk addımı atmaq, bu yolla sosiallaşma skandinaviya standartlarından kənarda qalır. Bir çox oxşar situasiyalarda sadə, quru tərzdə “Ha det”(qısa sağollaşma etiketi) deyərək ayrılacaqlar. Kiməsə hədiyyə verərkən norveçlilər hədiyyə alan zaman yenə də lakonik Takk ( təşəkkür edirəm) kəlməsi ilə kifayətlənəcək. Təbii ki, nümunələri uzatmaq da olar, ancaq yuxarıdakı nümunələr də Skandinaviya xalqlarının etnopsixolo- giyasındakı bəzi özünəməxsus cəhətləri aşkar etməyə yetər. Onlar quru, soyuq, ünsiyyətə az meylli ola bilərlər, amma heç bir halda kobud, qaba və nəzakətsiz deyildir. İlin böyük bir hissəsini təbii işıqdan məhrum qalan skandinaviyalılar üçün günəş olduqca vacibdir. Qədim zamanlarda Allahların günəşi geri qaytarmaq gücü olduğuna və lazımınca dua edilməzsə günəşin qayıtmayacağına inanılırdı. Belə insanlardan üçün bir çox Skandinaviya bayramları günəş və işiğın qeyd edil- məsi ilə bağlıdır. Buna Midsummer, Santa Lusiya, Pasxa kimi bayramlar nümunədir. |