Microsoft Word etraf muhit cavab az doc

 

38. Təbii sosial-ekoloji problemlər və onlarla mübarizə formaları 

 

Hazırda  ölkənin  sosial-iqtisadi  inkişafının  möhkəmləndirilməsi,  ekoloji  potensialdan 

istifadənin vəziyyətinin yaxşılaşması təbiətlən istifadənin ekoloji-iqtisadi sistemlərinin son nəti

-

cəsi kimi müəyyənləşməyib. Təbiətdən istifadənin effektliliyinin yüksəldilməsinin praktiki həlli 

ekolojit-iqtisadi  sistemlərdə  müxtəlif  qarşılıqlı  əlaqələrin  birliyinin  nəzərdə  tutulmasından 

ibarətdir. 

Respublikamızda və dünya ölkələrində sistemli-statistik tədqiqatların keçirilməsi göstərir ki, 

iqtisadiyyatın  səviyyəsi  və  ekoloji  sistemlərin  vəziyyəti  hazırda  və  gələcəkdə  də  bir-biri  ilə 

qarşılıqlı  əlaqədardır.  Həmin  qarşılıqlı  əlaqənin  möhkəmliyi  dünyanın  ayrı-ayrı  regionlarında 

ə

traf mühitin vəziyyətinə antropogen mənfi təsirlər nəticəsində pisləşmələrin və gərginləşmələrin 

getdikcə  artmasından  asılıdır.  Belə  qarşılıqlı  təsir  yaxın  zamanlarda  lokal  xarakter  daşıyırdısa 

hazırda  təsərüfat  fəaliyyətinin  genişlənməsi  nəticəsində  regional  və  qlobal  dəyişkənliyə  səbəb 

olmuşdur. 

Sosial-iqtisadi  və  sosial-demoqrafik  məsələlərin  həlli  resursların  təkrar  istehsalının 

səmərəliliyindən  daha  çox  asılıdır.  Resursların  təkrar  istehsalı  ekoloji  sistemlərin  inkişafının 

müxtəlif  kəmiyyət və keyfiyyət səviyyəsindəki dövrü və təkrar olunan proseslərin məcmusudur. 

Sosial-iqtisadi  və  iqtisadi-demoqrafik  proseslər  elmi  proqramlaşmaya  və  optimal 

planlaşmaya  çətin  uyğun  gəlir.  Ona  görə  də  sosial-iqtisadi  və  iqtisadi-demoqrafik  əlaqələrin 

müəyyən  olunmasında  sərvətlərin  məhdudluğu,  onların  əhəmiyyəti  ətraf    mühitin  vəziyyətinin 

dəyişməyi yolu  ilə müəyyən olunmalıdır. 

Qlobal ekoloji krizislərin artması şəraitində ekoloji təhlükəsizlik problemi ön plana keçir. Hər 

12-13  ildən  bir  təbii  mühitə  antropogen  təzyiqin  həcmi  ikiqat  artır.  Ona  görə  də  həmin 

hadisələrin    aradan    qaldırılması    üçün  ekoloji-iqtisadi  me-xanizmlərin  yenidən  hazırlanması 

tələb olunur. 

Ekoloji təhlükəsizlik iqtisadi təhlükəsizliyin tərkib hissəsi hesab olunur. İqtisadi təhlükəsizlik 

milli iqtisadiyyatda təkrar istehsalın genişlənməsi, istehsalın əsas faktorlarının 

– əmək, kapital və 

---

 

39 

təbii resursların səmərəli və effektiv istifadəsi yolu ilə təmin oluna bilər. Təbii mühit aşağıdakı 

funksiyaları yerinə yetirir. 

— istehsalın maddi faktoru; 

— istehsalın ictimai şəraiti; 

— istehsalın subyektiv faktoru kimi insanın həyat fəaliyyəti üçün sağlam təbii şəraitin təmin 

olunması.