Microsoft Word Hazir secilmis eserleri mir celal doc

İCLAS QURUSU 
 
 
Əncir qurusu, ərik qurusu, zoğal qurusu - bunlar çox olur, iclas qurusu 
isə tək-tək olur. 
Bir var ki, gün altında quruyan, bir də var ki, iclaslarda quruyan, suyunu 
çəkən, həyat hisslərini itirən. 
İclas qurusunu siz tanıyırsınız. Adını bilməsəniz də, özünü yaxşı 
tanıyırsınız. Arıq bədənini qabağa  əyib, dizini bükərək sürətli addımlarla 
gedən adamı siz küçədə, idarə qapılarında, pilləkənlərdə çox görürsünüz. 
O haraya tələsir. İclasa! 
Qoltuğundakı boz, sürtülmüş qovluq səliqəsiz yığılmış kağız-kuğuzla 
doludur. 
Bunlar nədir. Protokol! O bütün ömrü boyu başı  aşağı, dünyadan 
bixəbər, qaşqabaqlı, sifəti bulud kimi tutulmuş, fikirli gəzir. 
Nəyi düşünür. Qərarı!.. 
İclas qurusu üçün gecənin-gündüzün, yazın-payızın, istinin-soyuğun, 
yerin-göyün heç bir fərqi,  əhəmiyyəti yoxdur. Suların səsindən, çiçəklərin 
ətrindən, quşların mahnısından, musiqidən, gülüşdən,  şənlikdən uzaq olan 
bu qaradinməz adamı görəndə kimisi heyrət edir, çoxunun da acığı gəlir. 
Güman etməyin ki, iclas qurusu ancaq ictimai yerlərdə belədir. Siz 
düşünürsünüz ki, evinə qayıdıb papağını  çıxardanda, arvadı, uşağı ilə 
görüşəndə iclas qurusunun halı  dəyişmiş olur, üzündə  işıq, dodağında 
təbəssüm doğur. 

---

124 
 
Yox! Səhv edirsiniz! O iradəli, prinsipli, müstəqim adamdır. Onun şəxsi 
ailə  həyatı özü də bir növ iclasdır. O, bir dəfə  qət etmişdir ki, iclas üçün 
yaranmışıq, başımız qərar hazırlamaq, barmaqlarımız protokol yazmaq, 
əllərimiz çəpik çalmaq, səsimiz çıxış etmək üçün bizə verilmişdir. Onun 
fıkrincə, bütün kainat da mühüm bir iclasdan sonra yaranmış və imzalanmış 
bir qərar üstündə dayanır.  İnanmırsan, başını qaldır göyə bax. Gör neçə 
milyonlarla ulduzlar sədrlik edən ayın başına toplanmışdır. Min illərdən bəri 
göydə elə qızğın iclas gedir ki, bəzən gurultusu yerdə qulaqlara düşür. 
İclas qurusu arvadı Meyransa ilə belə danışır: 
- Yoldaş Meyransa, təklif var ki, mənim corablarımı yuyub qurudasınız! 
Meyransa dinməyəndə o ayağa qalxır, qələmin küt ucunu stola döyüb 
danışır: 
- Cavab üçün söz verilir yoldaş Meyransaya! 
İclas qurusunun iclaslar, qərarlar, nitqlər içində keçən və asanlıqla 
keçməyən həyatı neçə dəfə ailədə də silkələnmişdir. 
On səkkiz il əvvəl Quru, axşam, iclasdan qayıdanda arvadını evdə 
görmədi. "Bu hansı iclasdadır gecənin bu vaxtında" - deyə ürəyində 
fıkirləşdi. Çox keçmədi qonşu qadın gəlib Qurunu təbrik etdi: 
- Quru 
qardaş, gözünüz aydın, bir yaxşı  qızımz oldu. Meyransa 
xanım xəstəxanada sizi gözləyir. 
Quru qadına nə muştuluq verdi, nə də cavab. Qəzəb və dəhşət yağan üzü 
bir az da qaraldı, gözündə ildırımlar oynadı: "Bu nəyə lazımdır. Görəsən bu 
barədə nə qərar olacaq. Eşidənlər nə deyəcəklər". 
Uşağı  bələyib evə  gətirdilər. Quru kağızlar aləmindən baş qaldırıb 
baxmadı da. Meyransa ərindən xahiş etdi ki, bir yaxşı ad tapsın.  İclas 
qurusu bu məsələni kluba iclasa keçirdi. Orada çox ad təklif olundu, ata razı 
olmadı, öz təklifində təkid etdi: 
- Məruzə! 
İclasdakılar qəhqəhə çəkib gülüşdülər və sonra çəpik çaldılar. 
Qızın adı qaldı Məruzə. 
Məruzə bəsləndi, Məruzə böyüdü. Məruzə oxumağa, nəhayət, diqqətləri 
cəlb etməyə başladı. 
Məruzəyə kitab, dəftər almaq lazım gələndə  İclas qurusu bütün 
rəsmiyyəti gözləyirdi. Əvvəlcə qız atasına ərizə yazırdı. Sonra ərizə 
 
 
  

---

125 
 
məktəbə, müəllimin təsdiqinə göndərilirdi. Daha sonra Meyransa qol 
çəkirdi. Nəhayət, İclas qurusu mağazindən kitab, dəftər alıb gətirir, qıza qol 
çəkdirəndən sonra siyahı ilə verir və vaxt qoyurdu. "Gələn ayın ikinci 
həftəsinin sonuna qədər", həmin siyahının bir surətini idarəyə, "nəzarət 
üçün" müdirə göndərir, bir üzünü də öz arxivində ehtiyat üçün saxlayırdı. 
Gələcəkdə yoxlasalar lazım olar. Məktəb müdiri bir neçə  dəfə  Məruzəyə 
demişdi: 
- Qızım, atanı çağır, vacib söz deyəcəyəm! 
Quru cavab vermişdi: 
- Mən iclasda olacağam! 
Qız böyüyəndən sonra İclas qurasunun başağrısı daha da artdı. Qızı çox 
yerdən istədilər. 
Elçilərin hamısına bir cavab verilirdi: 
- Anket 
doldurun, 
yoxlayıb baxarıq. 
Elçilər anket adını eşidib dağılışırdılar. 
Ancaq məhəbbətində sadiq blan Əsgər adlı bir şofer İclas qurusundan əl 
çəkmədi. Meyransa Əsgərlə qohum olmağa razı idi. Kişinin qılığına girmək 
istədi: 
- Kişi, Məruzəni istəyirlər axı. 
- Konkret danış, kim istəyir və hansı şərtlərlə. 
- Şofer Əsgər. 
- Ərizəsi yoxdur. 
- Bəs niyə havayı danışırsan? Meydanda nə  ərizə var, nə anket, nə 
zəmanət. Niyə bəs gəlib başımı ağrıdırsan? 
Meyransa xahiş ədası ilə dedi: 
- Bəlkə vaxt verəsən, iclasın olmayanda elçilər gəlsin, danışasınız. 
- Elçini neyləyirəm. Qız istəyən adam şəxsi işini, şəklini göndərsin, tanış 
olum, sonra müzakirə edib baxarıq. 
İclas qurusu oğlanın adını bir-iki dəfə  təkrar edib Meyransaya baxdı, 
başını buladı: 
- Adı köhnədir, çox köhnədir. Məruzəni almaq istəyənin adı Məruzəyə 
layiq olsun gərək! 
- Sən deyərsən dəyişər! 
İclas qurusu öz qərarını təkrar etdi: 
- Dedim şəxsi işini göndərsin, baxıb müzakirə edərik, artıq danışmaq 
lazım deyil! 
  

---

126 
 
Meyransa bir söz deməyib çıxdı. 
İclas qurusunun sözlərini  Əsgərə çatdırdılar.  Əsgər dedi: - Anketimi 
getsin idarədən öyrənsin, ancaq mən bu işin daha asan yolla həllini bilirəm. 
O özünü belə zəhmətlərə nahaq salıb. 
  
* * * 
 
Bu axşam İclas qurusu oturub protokolları sahmana salırdı. Meyransa da 
şkafı açıb təzə paltarlarını geyinirdi. Kişi başını qaldıranda arvadını ayrı bir 
həvəs, ayrı bir sevinclə, tələsə-tələsə geyinib-kecinən gördü. 
- Hara belə, ay arvad, - deyə təəccüblə soruşdu. 
- Heç, balaca iclasımız var! 
- Bəs Məruzə haradadır. 
- O da öz iclasına gedib, sənə də kağız göndərib. 
Meyransa stolun üstündəki kitabın altından  əl boyda bir kağız çıxarıb 
ərinə verdi: 
- Deyirsən, uşaqların qərarı var. Oxu gör necədir. 
İclas qurusu kağızı oxuyanda gözü kəlləsinə  çıxdı: - "Ata, biz çox 
müzakirə elədik, düşündük, daşındıq. Sizə  zəhmət vermədən ZAQS-a 
getdik. Sabah toyumuzdur, oğlan evində olacaq, iclasdan sonra vaxtın olsa, 
buyurub gələrsən. Qızın Məruzə." 
İclas qurusu daha da qurudu. Quru uzandı, dik ayağa qalxdı: 
- Nece, necə... Özbaşına qərar çıxarıblar... Bu qərarı kim təsdiq edib. 
Meyransa təmkinini və mülayimliyini pozmadan cavab verdi. 
- Gərək sən təsdiq edəsən də! 
İclas qurusu özündən çıxdı: 
- Mən onun anketini oxumamış, işini yoxlamamış, müzakirə etməmiş 
belə qərarı necə təsdiq edə bilərəm, bu nə intizamsızlıqdır... 
Meyransa çəkməsini ayağına çəkib son sözünü dedi: 
- Edərsən, etməzsən, özün bilərsən. Mən  Əsgərgildə toyda olacağam, 
evdən muğayat ol. Qapı-bacanı açıq qoyma! - Meyransa bunu dedi, qapını 
çırpıb çıxdı. 
Ev dəyirman daşı kimi İclas qurusunun başına dolandı. 
1954 
  
 
  

---

127