Microsoft Word Investisiya f?aliyy?tini huquqi t?nziml?nm?si docx

nvestisiya mübahisalarinin halli üzra Beynalxalq Markaz dövl&tl&r v& transmilli korporasiyalar arasındakı mübahis&l&ri h&ll edir.

Beyn&lxalq arbitrajin xüsusiyy&tl&ri:

• 
  Hüquqi mübahis nin h lli üçün mexanizmdir. Bu o dem kdir ki, arbitraj t r fl rin beyn lxalq hüquqdan ir li g l n hüquq v v zif l rini sas tutur v mübahis nin h llin bu hüququn işin faktlarına t tbiq edilm si il nail olur. BMT-nin Beyn jxalq m hk m si kimi, arbitraj üçün d beyn lxalq hüquq m s l l ri sasdır.
  
• 
  Bir qayda olaraq, arbitraj m hk m sinin q rarları t r fl r üçün hüquqi c h td n m cburidir. Öz mübahis l rini arbitraja etibar etmiş t r fl r onun çıxardığı h r bir q rarı yerin yetirm y borcludurlar. Çox nadir hallarda t r fl r qabaqcadan razılaşa bil rl r ki, çıxarılan q rar m cburi xarakter daşımayacaqdır.
  
• 
  Arbitraj mühakim si icraatında t r fl r arbitl ri özl ri seç bil r. BMT-nin Beyn lxalq M hk m sin veril n mübahis l rd n f rqli olaraq, arbitraj m hk m sin çıxan t r fl r h m m hk m hey tinin t rkibi, h m d prosesin özü il bağlı birbaşa n zar t imkanına malikdirl r. Bu cür t yin olunmuş m hk m hey ti, lb tt ki,t r fl rin etibarını qazanmış olur v bu, h m d onun çıxardığı q rarın gücün müsb t t sir göst rir. Ad t n, bu hey td h r t r fd n b rab r sayda arbit v bir lav , “neytral” arbit olur. Lakin mübahis nin h lli üçün t r fl r bir arbit d t yin ed bil rl r. Arbitraj m hk m sinin hey tin BMT- nin beyn lxalq M hk m sinin hakimi (Qvineya/Qvineya Bisau işi), xarici dövl tin hakimi (Tinoko arbitrajı (1923)) v ya hüquqşünas olmayan ekspert d (Kanada-Fransa Daniz Delimitasiyası arbitrajı (1992))götürül bil r.
  

Beyn lxalq arbitraj beyn lxalq mübahis l rin nizamlanmasına v bel beyn lxalq hüququn inkişafına böyük töhf vermişdir.

M s l n, ABŞ-Meksika İddialar Komissiyasının (1926) q rarı beyn lxalq m suliyy t institutunun inkişafına, Palmas adası işi (1928) razinin ld edilm si m qs dl rinin

beyn lxalq-hüquqi t nziml nm sin , ABŞ-İran İddialar Tribunalı xarici mülkiyy tin ekspropriasiyası il bağlı m s l l rin h llin h miyy tli t sir göst rmişdir. N hay t, qeyd ed k ki, h r hansı arbitraj m hk m sinin çıxartdığı q rara BMT-nin Beyn lxalq M hk m si yenid n baxa bil r.

Bel bir iş — Seneqal/Qvineya Bisau Arbitraj qararı haqqında iş 1992-ci ild Beyn lxalq M hk m y t qdim olunmuşdur. Qvineya-Bisau, onunla Seneqal arasındakı mübahis il bağlı bundan vv l çıxarılmış arbitraj m hk m sinin q rarını qanunsuz hesab edirdi. Lakin Beyn lxalq M hk m qeyd etdi ki, onun funksiyası arbitraj q rarından verilmiş apellyasiyaya baxmaq deyil; o, yalnız prosedur m s l l rin m l olunmasını yoxlaya bil r. Beyn lxalq m hk m iş mahiy ti üzr baxa bilm z, o, yalnız çıxarılmış arbitraj q rarının qanuniliyin öz münasib tini bildir bil r.