Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

SHAYX XOVANDI TAHUR MAQBARASI - me’moriy yodgorlik. Shayx Umar 
Bog‘istoniyning o‘g‘li - Shayx Xovandi Tahurga atab solingan. Yodgorlik 15-a.ga oid 
ko‘hna maqbara poydevori ustiga 18-19-a.larda qurilgan. Xonalar gumbazlar bilan 
yopilgan, go‘rxona gumbazi qo‘shqavat bo‘lib, 12 qirrali asosga o‘rnatilgan; ziyoratxona 
arxitekturasi o‘ziga xos xonaqoh bo‘lib, sakkiz ravokdan iborat. Darchalardagi koshinkori 
panjaralar saqlanib qolgan. O’tmishtsa ziyoratgoh bo‘lgan.
SHAYXIYLAR, ash-Shayxiya (yoki al-hasaniya) - 1. G’arbiy Xuroson (Eron)da 14-a.ning 
30-80-y.larida mavjud bo‘lgan shialikdagi so’fiylik tariqati. Uning asoschisi, 
mozandaronlik darvish Shayx Xalifa shayx Baluyi Amoliyning muridi bo‘lib, lekin ustozi 
qarashlarida "nuqson" borligani bilgach, uni tark etib bir muncha vaqt shayx Alouddavla 
Simnoniy xonaqosidan qo‘nim topgan. So‘ngra Sabzavor jome masjidida yashab, 
"isyonkorlik ruhi"dagi va’zlar bilan chiqa boshlagan, uning izdoshlari ko‘payib borgan. 
Sunniy faqihlar fatvo tuzib, unda Sh. rahbarini masjidda dunyoviy nutklar so‘zlaganlikda, 
ilohiyotchilarning taqiklarini buzganlikda va yashirin faoliyat yurgazganlikda 
qoralashgan. 1335 y. Shayx Xalifa yashirin suratda o‘ldirilgan va 1342 y.gacha Sh. 
tariqatiga shayxning muridi, Xuroson shaharlari aholisini Sh.ga da’vat qilgan Hasan Juriy 
bosh bo‘lgan. U muridlarni yashirin ish ko‘rishga, qurolli chiqishga tayyorgarlik ko‘rishga 
chaqirgan. Uning muridlari orasidan keyinchalik mo‘g‘ullar zulmiga qarshi ko‘tarilgan 
harakat a’zolari - sarbadorlar ham yetishib chiqqan. Tarixchi Xondamirning fikriga ko‘ra, 
shayx Hasan Juriy sarbadorlar amiri Mas’ud buyrug‘iga ko‘ra qatl etilgan (1342), uning 
vorisi Darvish Aziz ham 30 yildan so‘ng o‘ldirilgan. Sh. tariqati 14-a. 80-y.larigacha 
mavjud bo‘lib, so‘ngga sarbadorlar amiri Sh.ni taqikdab qo‘ygan. 

---

Islom Ensiklopediyasi